Λειτουργική γλῶσσα

null
Κοινοποίηση

image_pdfimage_print

Λειτουργική γλῶσσα

null

Ἐπίσημος λειτουργικὴ γλῶσσα εἶναι ἡ ἑλληνική. Ἐξάλλου, συμφώνως πρὸς τὸ σύγγραμμα τῆς Συλβίας τῆς ἐξ Ἀκουιτανίας «Peregrinatio ad loca sancta», ποὺ συνετάχθη τὸν Δ΄ αἰῶνα, ἐν τοῖς ἀρχαίοις χρόνοις τῆς Ἐκκλησίας, ἐπίσημος λειτουργικὴ γλῶσσα ἦτο ἡ ἑλληνική, τῶν ἄλλων δὲ γλωσσῶν χρῆσις ἐν τῇ Λειτουργίᾳ ἐγένετο, ὅταν ἤρξαντο νὰ μεταφράζωνται εἰς αὐτὰς αἱ ἅγιαι Γραφαί, διότι ἡ μετάφρασις σκοπὸν εἶχε τὴν ἀνάγνωσιν καὶ ἑρμηνείαν αὐτῶν πρὸς τὸν λαὸν ἐν τῇ λειτουργίᾳ. Τούτου ἕνεκα ἀρχαιοτάτη λειτουργικὴ γλῶσσα ἐν αὐτῇ ἔτι τῇ Ρώμῃ καὶ ἐν Ἀφρικῇ ἦτο ἡ ἑλληνική, ἐν ᾗ συνέγραφον τὰ ἑαυτῶν συγγράμματα καὶ οἱ ἀρχαῖοι ἐπίσκοποι τῆς Ρώμης μέχρι τοῦ Πάπα Βίκτωρος καὶ οἱ θεολόγοι τῆς Ἀφρικῆς. Κατὰ τὸ σύγγραμμα τῆς Συλβίας, χρῆσις τῆς ἑλληνικῆς ἐγίνετο καὶ ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῇ ψαλμωδίᾳ, εἶναι δὲ γνωστὸν ὅτι τὸ πρῶτον ἐν Ἄρλῃ τῆς Γαλλίας ὁ ἐπίσκοπος Καισάρειος (522-527), πρὸς μείζονα ζωηρότητα τῆς κοινῆς ψαλμωδίας, ὥρισε ἵνα οἱ μὲν ψάλλωσιν ἑλληνιστί, οἱ δὲ λατινιστί, ὥστε καὶ κατὰ τὸν 6ον ἔτι αἰῶνα λειτουργικὴ γλῶσσα καὶ ἐν τῇ Δύσει ἦτο ἡ ἑλληνικὴ, ἐνιαχοῦ ὅμως ἀπὸ τοῦ 4ου αἰῶνος ἐγίνετο ἀποκλειστικὴ χρῆσις τῆς λατινικῆς γλώσσης, διὸ καὶ ἡ Συλβία ἀκούουσα ἐν Ἱεροσολύμοις μόνον τὴν Ἑλληνικὴν γλῶσσαν, ἐν ταῖς τελεταῖς, καὶ περιγράφουσα αὐτὰς διὰ τοὺς ἐν τῇ Δύσει, μετέφραζεν ἐνίοτε τὰς ὀνομασίας τῶν τελετῶν καὶ τῶν ἱερῶν ἀσμάτων. Ἐπίσης ἡ Συλβία παρατηρεῖ ὅτι κἂν ἐγίνωσκεν ὁ ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων ἄλλην τινὰ γλῶσσαν, ἑλληνιστὶ ὤφειλε πάντοτε νὰ διδάσκῃ τὸν Λόγον τοῦ Θεοῦ. Ἐὰν μεταξὺ τῶν ἀκροατῶν ὑπῆρχον τινὲς μὴ εἰδότες τὴν ἑλληνικήν, εἷς τῶν πρεσβυτέρων μετέφραζε τὰ λεγόμενα εἰς τὴν συροχαλδαϊκὴν γλῶσσαν, ὅθεν οἱ ἐκ τῆς Δύσεως ἐρχόμενοι προσκυνηταὶ ἰδιωτικῶς ἐπληροφοροῦντο περὶ τῶν λεγομένων ὑπὸ τοῦ Ἐπισκόπου παρὰ τῶν συμπολιτῶν αὐτῶν τῶν εἰδότων τὴν ἑλληνικήν.

Ἡ Συλβία μᾶς ἀναφέρει ἐπίσης ὅτι τὸ κήρυγμα τοῦ θείου λόγου ἐν τῇ ἀρχαίᾳ ἐποχῇ ἦτο κατ’ ἐξοχὴν καθῆκον τοῦ ἐπισκόπου, διὸ καὶ ὁ Ἐπισκοπικὸς θρόνος ἐκαλεῖτο «διδασκαλικὸς θρόνος». «Παυσαμένου τοῦ ἀναγινώσκοντος», λέγει ὁ Ἰουστῖνος ὁ φιλόσοφος καὶ μάρτυς, «ὁ προεστὼς διὰ λόγου τὴν νουθεσίαν καὶ παράκλησιν τῆς τῶν καλῶν τούτων μιμήσεων ποιεῖται». Καὶ ἐνιαχοῦ μὲν ἐκήρυττον τὸν θεῖον λόγον καὶ οἱ πρεσβύτεροι, ἀλλ’ ἐν Ἱεροσολύμοις ἐφηρμόζετο ἡ ἑξῆς ἀρχαιοτάτη διάταξις: «Ὅταν ἀναγιγνωσκόμενον ἦ τὸ Εὐαγγέλιον, πάντες οἱ πρεσβύτεροι καὶ οἱ διάκονοι καὶ πᾶς ὁ λαὸς στηκέτωσαν μετὰ πολλῆς ἡσυχίας καὶ ἑξῆς παρακαλείτωσαν οἱ πρεσβύτεροι τὸν λαόν, ὁ καθεὶς αὐτῶν, ἀλλὰ μὴ ἅπαντες. Καὶ τελευταῖος πάντων ὁ ἐπίσκοπος ὡς ἔοικε Κυβερνήτη», γράφει ἡ Συλβία. Ὥστε κατὰ τὴν συνήθειαν ταύτην ὠμίλουν πρῶτον οἱ πρεσβύτεροι κατὰ σειράν, ὕστερον δὲ τούτων ὁ ἐπίσκοπος ἑρμηνεύων τὰ ἀναγινωσκόμενα καὶ ἐποικοδομῶν τὸν λαόν. Ἐν ἄλλαις ἐκκλησίαις, ἐν αἷς ἐπετρέπετο τὸ κήρυγμα τοῦ θείου λόγου καὶ εἰς τοὺς πρεσβυτέρους, ὠμίλει πρῶτον ὁ ἐπίσκοπος καὶ ὕστερον ὁ πρεσβύτερος, καίτοι ἐνίοτε παρήλλασεν ἡ τάξις, ἀλλ’ οὐδαμοῦ ἀλλαχοῦ ἐπεκράτει ἡ Ἱεροσολυμιτικὴ συνήθεια.