H ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Ἡ Κυριακή, 9^η/22^α Μαΐου 2022, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ὡς Κυριακή τῆς Σαμαρείτιδος, συμφώνως πρός τό βιβλίον τοῦ Πεντηκοσταρίου.

Κατά τήν ἑορτήν αὐτήν ἡ Ἐκκλησία ὅλη, ἰδίᾳ τῶν Ἱεροσολύμων ποιεῖ μνείαν τοῦ γεγονότος, παραδιδομένου εἰς ἡμᾶς ὑπό τοῦ  Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου (Ἰωάν 4, 5-42), ὅτι γυνή ἐκ Σαμαρείας ἐκ τῆς κώμης Συχάρ, ἐλθοῦσα ἵνα ἀντλήσῃ ὕδωρ ἐκ τοῦ Φρέατος τοῦ Πατριάρχου Ἰακώβ, συνήτησε εἰς αὐτό τόν Κύριον, ὁ Ὁποῖος εἰς τήν συνάντησιν καί τήν συνομιλίαν μετ’ αὐτῆς ἀπεκάλυψεν εἰς αὐτήν ὅτι «Οὗτος εἶναι ὁ Μεσσίας ὁ Χριστός» καί ὅτι «Πνεῦμα ὁ Θεός καί τούς προσκυνοῦντας Αὐτόν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν». Ἐκ τῶν θεϊκῶν λόγων τούτων καί τοῦ ὅτι ὁ Χριστός ἀπεκάλυψεν εἰς αὐτήν τά τῆς ζωῆς αὐτῆς, αὕτη ἐπίστευσεν, ἐκήρυξε τόν Χριστόν καί ἐμαρτύρησε μετά πολλῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας αὐτῆς ἀδελφῶν αὐτῆς καί υἱῶν, ἑορταζόντων τῇ 26^ῃ Φεβρουαρίου ἑκάστου ἔτους.

Πρός τιμήν τῆς ἁγίας Φωτεινῆς ἀνήγειρεν πρό εἰκοσαπενταετίας περικαλλῆ καί μεγαλοπρεπῆ Ναόν ἐπί τοῦ Φρέατος μετά τοῦ παρεκκλησίου τοῦ μαρτυρήσαντος εἰς τό Φρέαρ Ἁγιοταφίτου Ἀρχιμανδρίτου Φιλουμένου καί τοῦ Ἁγίου Ἰουστίνου τοῦ Φιλοσόφου καί μάρτυρος, καταγομένου ἐκ τῆς πόλεως ταύτης Νεαπόλεως ὁ Ἀρχιμανδρίτης Ἰουστῖνος Μάμαλος.

Εἰς τόν Ναόν τοῦτον προεξῆρξεν τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Μακαριώτατος Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ καί τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιεπισκόπων Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου καί Πέλλης κ. Φιλουμένου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων ὡς τοῦ Γέροντος Καμαράση Ἀρχιμανδρίτου π. Νεκταρίου καί τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Ἱερωνύμου, καί Πρεσβυτέρων, ψάλλοντος τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Λεοντίου δεξιά ἑλληνιστί καί τῆς χορῳδίας τῆς Κοινότητος ἀραβιστί καί προσευχομένων ἐν εὐλαβείᾳ πολλῇ πολλῶν πιστῶν ἐντοπίων καί προσκυνητῶν ἐκ διαφόρων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἐκ τῶν κατεχομένων περιοχῶν τῆς Σαμαρείας, Μπετζάλλας, Μπεϊτ-σαχούρ καί Βηθλεέμ.

Εἰς τό Κοινωνικόν τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Μακαριώτατος ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὡς ἕπεται:

«Ἐπί τήν πηγήν ἐπέστη, ἡ πηγή τῶν θαυμάτων, ἐν τῇ ἕκτῃ ὥρᾳ, τῆς Εὔας ζωγρῆσαι καρπόν· ἡ γάρ Εὔα ἐν ταύτῃ ἐξελήλυθεν ἐκ τοῦ Παραδείσου, ἀπάτῃ τοῦ ὄφεως. Ἤγγικεν οὖν ἡ Σαμαρεῖτις ἀντλῆσαι ὕδωρ· ἣν ἰδών ἔφη ὁ Σωτήρ· Δός μοι ὕδωρ πιεῖν, κἀγώ ὕδατος ἁλλομένου ἐμπλήσω σε, καί εἰς τήν πόλιν δραμοῦσα ἡ σώφρων, τοῖς ὄχλοις ἀνήγγειλεν εὐθύς· Δεῦτε, ἴδετε Χριστόν τόν Κύριον, τόν Σωτῆρα τῶν ψυχῶν ἡμῶν», ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Εὐλαβεῖς Χριστιανοί καί προσκυνηταί,

Ἡ χάρις τῆς ἁγίας Σαμαρείτιδος γυναικός συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ ἱερῷ τούτῳ τόπῳ τοῦ Φρέατος τοῦ Ἰακώβ τοῦ Πατριάρχου, ἔνθα ὁ Ἰησοῦς συνήντησεν αὐτήν ὑπέρ τῆς παρ’ ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων γνώσεως τῆς σωζούσης ἀληθείας Αὐτοῦ.

«Ἔρχεται γυνή ἐκ τῆς Σαμαρείας ἀντλῆσαι ὕδωρ. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· δός μοι πιεῖν. …καί εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δι’ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγώ δώσω αὐτῷ, οὐ μή διψήσῃ εἰς τόν αἰῶνα, ἀλλά τό ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον. λέγει πρός αὐτόν ἡ γυνή· Κύριε, δός μοι τοῦτο τό ὕδωρ, ἵνα μή διψῶ μηδέ ἔρχωμαι ἐνθάδε ἀντλεῖν», (Πρβλ. Ἰωάν. 4, 7-15).

Εἰς τήν συνάντησιν καί συνομιλίαν τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ μετά τῆς Σαμαρείτιδος ἀπεκαλύφθη ἡ ἄπειρος φιλανθρωπία τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, «ὅς πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν», (Α΄ Τιμ. 2,4). Αὐτός Οὗτος ὁ Κύριος ἀπεκάλυψεν ὅτι Αὐτός εἶναι ἡ πηγή τῆς αἰωνίου ζωῆς, εἰπών τῇ Σαμαρείτιδι, «ὅς δ΄ ἄν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγώ δώσω αὐτῷ… γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον», (Ἰωάν. 4,14).

Ἑρμηνεύων τούς Κυριακούς τούτους λόγους, ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρέιας λέγει: «Ἰστέον δέ πάλιν, ὡς ὕδωρ ἐν τούτοις τήν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Χάριν ὁ Σωτήρ ἀποκαλεῖ, ἧς εἴπερ τις γένοιτο μέτοχος, ἀναπηγάζουσαν ἔξει λοιπόν ἐν ἑαυτῷ τῶν θείων μαθημάτων τήν χορηγίαν». Καί ἀναλυτικώτερον: πρέπει νά γνωρίζωμεν ὅτι ὁ Σωτήρ ἀποκαλεῖ ὡς ὕδωρ τήν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐάν κάποιος γίνῃ μέτοχος αὐτῆς [τῆς χάριτος], τότε θά ἔχῃ ὡς ἐφόδιον τήν γνῶσιν τήν ἐκπηγάζουσαν ἀπό τάς θείας Γραφάς καί ἔτσι δέν θά ἔχῃ ἀνάγκην τήν νουθεσίαν ἀπό ἄλλους.

Μέ ἄλλα λόγια, ἀγαπητοί μου, ἡ φωτιστική χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος «ἐπιλάμπει καί φαίνεται» ὄχι μόνον εἰς τάς ψυχάς τῶν ἀγραμμάτων καί ἀπαιδεύτων, ὅπως εἰς τήν Σαμαρείτιδα, ἀλλά καί εἰς τάς ψυχάς ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μέσα τους τήν πίστιν καί ἐπιθυμοῦν νά γνωρίζουν τά τελειότερα μυστήρια, λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας: «Οὐ ταῖς ἀπαιδεύτοις ψυχαῖς ἤ καί ἀμαθέσι παντελῶς ἑαυτόν ἀνακαλύπτει Χριστός, ἀλλ’ ἐκείναις μᾶλλον ἐπιλάμπει καί φαίνεται, αἵπερ ἄν εἶεν ἤδη πρός τό βούλεσθαί τι μαθεῖν ἑτοιμότεραι καί τῆς πίστεως τήν ἀρχήν ἐν ἁπλοῖς ὠδίνουσαι λόγοις πρός τήν τῶν τελειοτέρων ἐπείγονται γνῶσιν».

Ἐπειδή ἀκριβῶς ἡ Σαμαρεῖτις γυνή ἐπέδειξε ζῆλον διά μάθησιν τῶν δογμάτων καί τῶν ἀληθειῶν τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί τόν ὀρθόν τρόπον τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς ἀπεκάλυψεν αὐτῇ δύο τινά: Πρῶτον ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πνεῦμα, «καί τούς προσκυνοῦντας Αὐτόν ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν», (Ἰωάν. 4,24)· καί δεύτερον, ὅτι Αὐτός ὁ Χριστός εἶναι ὁ Μεσσίας, ὡς μαρτυρεῖ ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης: «λέγει αὐτῷ ἡ γυνή· οἶδα ὅτι Μεσσίας ἔρχεται ὁ λεγόμενος Χριστός· ὅταν ἔλθῃ ἐκεῖνος, ἀναγγελεῖ ἡμῖν πάντα. λέγει αὐτῇ ὁ ᾿Ιησοῦς· ἐγώ εἰμι ὁ λαλῶν σοι», (Ἰωάν. 4, 25-26).

Ἀξιοσημείωτον ὅτι μετά τήν γενομένην εἰς αὐτήν ἀποκάλυψιν, ἡ Σαμαρεῖτις «Ἀφῆκεν οὖν τήν ὑδρίαν αὐτῆς ἡ γυνή καί ἀπῆλθεν εἰς τήν πόλιν, καί λέγει τοῖς ἀνθρώποις· δεῦτε ἴδετε ἄνθρωπον ὅς εἰπέ μοι πάντα ὅσα ἐποίησα· μήτι οὗτός ἐστιν ὁ Χριστός;» (Ἰωάν. 4-28,29).

Ἑρμηνεύοντες τήν πρᾶξιν ταύτην τῆς Σαμαρείτιδος, ὁ μέν Θεοφύλακτος λέγει: «Οὕτως ἄρα ταχέως προετίμησε [ἡ Σαμαρεῖτις] τό ὕδωρ τοῦ Χριστοῦ τῆς τοῦ Ἰακώβ πηγῆς». Ὁ δέ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας λέγει: «Κρείττων ἤδη καί ὑψηλοτέρα φαίνεται τῶν εἰς τό σῶμα φροντίδων ἡ κατά τήν ἐχθές καί τρίτην πολύανδρος οὖσα γυνή, καί ἡ ψυχραῖς πολλάκις εὐάλωτος ἡδοναῖς, πλεονεκτεῖ τῆς σαρκός τήν ἐξ ἀνάγκης χρείαν, δίψης τε ὁμοῦ καί ποτοῦ ἀλογήσασα πρός ἑτέραν ἕξιν διά τῆς πίστεως ἀνεχαλκεύετο». [Καί ἀναλυτικώτερον· ἡ πρό δύο ἤ τριῶν ἡμερῶν πολλούς ἔχουσα ἄνδρας γυναῖκα, τώρα ἐμφανίζεται ἰσχυροτέρα καί ἀνωτέρα τῶν φροντίδων τῆς σαρκός. Καί αὐτή, ἡ ὁποία ἐγένετο πολλάκις εὐάλωτος [=ὑποχείριος] τῶν ψυχρῶν [= ἐλεεινῶν] ἡδονῶν, ὑπερισχύει τῶν ἀναγκῶν τῆς σαρκός, δηλονότι τῆς δίψης καί τῆς πόσεως. Καί μετέβαλεν ἐκ νέου τήν διάθεσίν της πρός τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ]. Διά τοῦτο καί ὁ ὑμνῳδός λέγει: «Σαμαρείτιδι, Κύριε, αἰτησαμένῃ παρέσχες ὕδωρ τήν ἐπίγνωσιν τοῦ κράτους Σου· ὅθεν εἰς αἰῶνας, οὐ διψῇ ἀνυμνοῦσα σε».

Ἐξ ἄλλου, Αὐτός οὗτος ὁ Κύριος, ἐπικαλούμενος τάς Γραφάς λέγει: «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ καθώς εἶπεν ἡ Γραφή, ποταμοί ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος», (Ἰωάν. 8,38). Τοῦτο δέ εἶπεν ὁ Ἰησοῦς κατά τήν μαρτυρίαν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου, περί τοῦ Πνεύματος [τοῦ Ἁγίου], «οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς Αὐτόν», (Ἰωάν. 7,39).

Τοῦ ἁγίου τούτου Πνεύματος, τοὐτέστιν τοῦ Πνεύματος τοῦ Μεσσίου, τοῦ Χριστοῦ, ἐγένετο δοχεῖον ἡ Σαμαρεῖτις γυνή, ἡ μετονομασθεῖσα Φωτεινή καί ἀναδειχθεῖσα κῆρυξ καί ἀπόστολος τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί ἐπισφραγίσασα τήν ἀποστολήν αὐτῆς διά τοῦ μαρτυρικοῦ αἵματος αὐτῆς ἐπί τοῦ Ρωμαίου αὐτοκράτορος Νέρωνος, ὡς ἀναφέρει ὁ Συναξαριστής αὐτῆς.

Ἡμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, οἱ τιμῶντες τήν σεπτήν μνήμην τῆς Ἁγίας ἰσαποστόλου καί μεγαλομάρτυρος Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος, καλούμεθα νά μιμηθῶμεν τήν ἁπλότητα τῆς πίστεως αὐτῆς εἰς τόν Θεόν καί Σωτῆρα ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Λέγομεν δέ τοῦτο, διότι ἡ Σαμαρεῖτις γυνή προετίμησε τό ὕδωρ τῆς γῆς εἰς τήν ἄνωθεν τοῦ Θεοῦ σοφίαν, δηλονότι τήν μετουσίαν τῆς θεότητος τοῦ Σωτῆρος, ὡς λέγει ὁ ὑμνῳδός τῆς Θεοτόκου καί Μητέρας τοῦ Θεοῦ: «Ὁ κατ’ οὐσίαν ἀθεώρητος Λόγος καί παντουργός, ὤφθης τοῖς ἀνθρώποις ἄνθρωπος ἐξ ἁγνῆς, Θεομήτορος, τόν ἄνθρωπον ἀνακαλούμενος πρός μετουσίαν τῆς σῆς Θεότητος», Ἀμήν. Χριστός Ἀνέστη. Ἔτη πολλά εὐλογημένα καί εἰρηνικά».

Μετά τό πέρας τῆς θείας Λειτουργίας ἠκολούθησε λιτανεία ἐν Ἀναστασίμῳ ψαλμῳδίᾳ πέριξ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί ἑόρτιον κέρασμα εἰς τό ἡγουμενεῖον.

Τήν μεσημβρίαν ὁ ἡγούμενος καί κτίτωρ τοῦ Ναοῦ καί ἀνακαινιστής τῆς Μονῆς Ἀρχιμανδρίτης π. Ἰουστῖνος παρέθεσε τράπεζαν καί ἐπέδωσεν εἰς τόν Μακαριώτατον ὡραιότατον σταυρόν, ὅμοιον τοῦ σταυροῦ τοῦ τοποθετηθέντος εἰς τήν κορυφήν τοῦ Ἁγίου Κουβουκλίου μετά τήν ἀνακαίνισιν αὐτοῦ, τό ἔτος 2017, ἵνα χρησιμοποιῆται εἰς τάς λιτανείας κατά τό τυπικόν τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας