H ΤΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Τό Σάββατον, 14^ην/27^ην Αὐγούστου 2022, Παραμονήν τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως, ἔλαβε χώραν μετά ἀπό ἀγρυπνίαν εἰς τήν ὁποίαν προεξῆρξεν ὁ Τελετάρχης Ἀρχιμανδρίτης π. Βαρθολομαῖος ἡ τελετή τῶν Ἐγκωμίων τῆς Θεοτόκου, μοναδική τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων, εἰς Γεθσημανῆν εἰς τόν Ναόν τῆς Κοιμήσεως, ἐν ᾧ τό Θεομητορικόν Μνῆμα.

Διά τήν τελετήν ταύτην μετέβη ἐκ τοῦ Πατριαρχείου ἡ Ἁγιοταφιτική Ἀδελφότης ἐν συνοδείᾳ διά τῆς Ὁδοῦ τοῦ Μαρτυρίου πεζῇ, καί μετά μικράν ἀνάπαυσιν εἰς τό ἡγουμενεῖον, ἤρξατο ἀπό τῆς Αὐλῆς τοῦ Ναοῦ ἡ ὑποδοχή μετά λαμπάδων καί θυμιάματος καί ψαλμῳδίας «Ἐν τῇ γεννήσει τήν παρθενίαν ἐφύλαξας…».

Ἡ τελετή τῶν Ἐγκωμίων ἐτελέσθη εἰς τό κέντρον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ ἔναντι τοῦ Θεομητορικοῦ Μνήματος, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, συνιερουργούντων Αὐτῷ Ἁγιοταφιτῶν Ἀρχιερέων καί Ἱερομονάχων παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα καί συμφώνως πρός τό Τυπικόν αὐτῆς, τό ὁποῖον ὁρίζει αὐτήν εἰς τρεῖς στάσεις:

Α. «Ἡ Ἁγνή ἐν τάφῳ κατετέθης, βαβαί…»

Β. «Ἄξιόν ἐστιν μεγαλύνειν σε τήν Θεοτόκον…»

Γ. «Αἱ γενεαί πᾶσαι ὕμνον τῇ ταφῇ σου προσάγουσι, Παρθένε…»

μετά θυμιάματος εἰς τό ἐσωτερικόν τοῦ Τάφου καί πέριξ τοῦ Ναοῦ ἐσωτερικῶς καί τῶν παρεκκλησίων αὐτοῦ.

Ἅμα τῇ συμπληρώσει τῆς Γ’ στάσεως καί μετά τά Εὐλογητάρια ἐκήρυξε τόν λόγον ὁ Γέρων Ἀρχιγραμματεύς Σεβασμιώτατος Ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντίνης κ. Ἀρίσταρχος, ἔχοντα ὡς ἕπεται:

«Μακαριώτατε Πάτερ καί  Δέσποτα,

Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία,

Ἐκλαμπρότατε κ. Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Σεβαστοί Πατέρες,

Χριστεπώνυμο πλήρωμα,

 Συνηγμένοι σήμερα, Παραμονή τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου γύρω ἀπό τό σεπτό μνημεῖό της, ἀναμιμνησκόμαστε ὄχι μόνο ὅσα συνδέονται μέ τήν Κοίμησή της ἀλλά καί ὅλα ὅσα ἀπαρχῆς συνδέονται μέ τό ἄχραντο πρόσωπό της. Ἀναμνημονεύομε ὅλα ὅσα παρέλαβε ἀπό ἐκείνη καί ἀπό τούς ἁγίους ἀποστόλους ἡ Ἐκκλησία καί διδάσκει σέ ἐμᾶς διά τῶν ἁγίων Θεοφόρων Πατέρων της. Χαράσσομε ἐκ νέου στή μνήμη μας ὅτι ἡ Θεοτόκος ἦταν δῶρο τοῦ Θεοῦ πρός τούς ἄτεκνους καί θεοσεβεῖς γονεῖς της Ἰωακείμ καί Ἄννα καί πρός τήν ἀνθρωπότητα ὅλη. Ὅτι ἦτο καρπός τῆς φυσικῆς συζυγικῆς συναφείας των καί ὅτι ἡ σύλληψή της δέν ἦταν ἄσπιλος, δέν ἦταν δηλαδή ἀπηλλαγμένη τοῦ Προπατορικοῦ ἁμαρτήματος καί τῶν συνεπειῶν του, πού εἶναι ὁ θάνατος. Ἡ Θεοτόκος ἔφερε ὡς κληρονομία ἀπό τόν Προπάτορα μόνο τό Προπατορικό ἁμάρτημα καί δέν εἶχε καμμία προσωπική ἁμαρτία οὔτε καί διάθεση καί κλίση γι’ αὐτή. Γιά τήν ὑπερβάλλουσα καί ὑπερέχουσα αὐτή τοῦ βίου καθαρότητα, ἁγνότητα καί ἁγιότητα ὁ Θεός τήν ἐπέλεξε, τήν προόρισε νά γίνει δοχεῖο τῆς χάριτός Του. Εὐδοκίᾳ καί προνοίᾳ τοῦ Θεοῦ τριετίζουσα οὖσα ἐφυλάχθη στά Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομῶντος καί παρεδόθη ἔπειτα ἀπό τούς  ἱερεῖς στό σώφρονα καί δίκαιο Ἰωσήφ γιά φύλαξη τῆς παρθενίας της.

« Ὅταν ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου», ὁ Θεός τήν κάλεσε νά γίνει συνεργός Του στό ἔργο τῆς ἀναπλάσεως, ἀναγεννήσεως, ἀνακαινίσεως καί σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Τήν προσεφώνησε διά στόματος τοῦ Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ στή Ναζαρέτ μέ τήν προσφώνηση πού οὐδείς θνητός ἤκουσε ποτέ, «χαῖρε κεχαριτωμένη» καί τῆς εἶπε ὅτι «συλλήψῃ ἐν γαστρί καί τέξῃ Υἱόν», ὅτι δηλαδή θά γίνει μητέρα τοῦ συνανάρχου μονογενοῦς Υἱοῦ καί Λόγου Του. Στό ἐρώτημά της «πῶς ἔσται τοῦτο, ἐπεί ἄνδρα οὐ γιγνώσκω», ἔλαβε τήν ἀπάντηση ὅτι: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπιλεύσεται ἐπί σέ καί δύναμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σε». Ὅταν μέ ἐμπιστοσύνη, ἐλεύθερη καί ἀδιάκριτη ὑπακοή ἐκείνη ἀπήντησε «ἰδού ἠ δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά τό ρῆμά Σου», τότε ἐδάνεισε τή σάρκα της στό Θεό, «σύν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ» ὁ ἀσώματος ἐσωματώθη, ὁ ἄσαρκος ἐσαρκώθη, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, Ἰησοῦς Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν, ἐνηνθρώπησε, Θεός ὤν ἔγινε καί ἄνθρωπος, Θεάνθρωπος, «ἐν μιᾷ τῇ ὑποστάσει καί δύο ταῖς φύσεσι, θελήσεσι καί ἐνεργείαις».

Πῶς συνέβη τοῦτο;  «Οὐ φέρει τό μυστήριον ἔρευναν». Πάντως τῇ Θείᾳ δυνάμει καί ἐνεργείᾳ. «Ὡς οἶδεν, ὡς ἠθέλησε καί ὡς ηὐδόκησεν». Συνέβη, ὅπως εἶπεν ὁ Ἄρχάγγελος στήν Παρθένο, «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σέ… καί τό γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται Υἱός Θεοῦ». Ὅπως βεβαιώνει ὁ Εὐαγγελιστής τῆς ἀγάπης. « Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο». Ὅπως ἐξ ἀποκαλύψεως μᾶς παραδίδει ὁ Ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν, ὅτι «ὁ Θεός ἐξαπέστειλε τόν Υἱόν Αὐτοῦ γενόμενον ἐκ γυναικός, ἐξ ἧς τό κατά σάρκα ὁ Χριστός». Ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία σέ ὅλους τούς ἀριστουργηματικούς ὕμνους τῶν θεοφόρων ποιητῶν ἁγίων Πατέρων της καί κυρίως στό δοξαστήριο γιά τήν Παρθένο ὕμνο τῆς λειτουργίας τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, «ἐπί σοί χαίρει κεχαριτωμένη πᾶσα ἡ κτίσις, ἀγγέλων τό σύστημα καί ἀνθρώπων τό γένος… τήν γάρ σήν μήτραν Θρόνον ἐποίησε καί τήν σήν γαστέρα πλατυτέραν οὐρανῶν ἀπειργάσατο, ἐξ ἧς Θεός ἐσαρκώθη καί παιδίον γέγονεν ὁ πρό αἰώνων ὑπάρχων Θεός ἡμῶν».

Στή βαστάσασα καί κυοφορήσασα τό ὑπερφυές μυστήριο τοῦτο, παρθενία καί μητρότητα δέν ἀντιτίθενται ἀλλήλαις, ἀλλά συναντῶνται καί συζεύγνυνται. Καθώς ψάλλει ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ μελῳδός, στό πρόσωπο τῆς ἀχράντου Παρθένου « νενίκηνται τῆς φύσεως οἱ ὅροι, νικῶνται οἱ ὅροι τῆς φύσεως, παρθενεύει γάρ τόκος», γίνεται γέννησις ἐκ Παρθένου». Παρομοίως οἱ ὅροι τῆ φύσεως νικῶνται καί κατά τήν ἔξοδό της ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, γιατί «τῇ ζωῇ προμνηστεύεται θάνατος», ὁ θάνατος μνηστεύεται, ἀρραβωνίζεται τή ζωή», γίνεται «διαβατήριον» γιά τήν αἰώνια ζωή. « Ἡ μετά τόκον Παρθένος, εἶναι καί μετά θάνατον ζῶσα». «Διά τοῦ θανάτου πρός τήν ζωήν μεταβέβηκεν,ἡ τήν ζωήν τεκοῦσα τήν ἐνυπόστατον». Μετά τόν ἐνταφιασμό της «Γεθσημανῇ τῷ χωρίῳ» ἀπό τούς «Θεαρχίῳ νεύματι συναθροισθέντας ἀποστόλους ἐπί τῆ ἀθανάτῳ αὐτῆς Κοιμήσει», ὁ Υἱός της, ὅπως ψάλλει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, «ἀπονέμων αὐτῇ τά ὑπέρ φύσιν, ὅπως ἐν τῷ τίκτειν ἐφύλαξεν αὐτήν Παρθένον, οὕτως καί ἐν τῷ τάφῳ τό σῶμα διετήρησεν ἀδιάφθορον καί συνεδόξασε θείᾳ μεταστάσει».

Τήν ἀλήθεια αὐτή ἐκφράζει καί τό Κοντάκιο τῆς ἑορτῆς τῆς  Κοιμήσεως, «Τήν ἐν πρεσβείαις ἀκοίμητον Θεοτόκον καί προστασίαις ἀμετάθετον ἐλπίδα τάφος καί νέκρωσις οὐκ ἐκράτησε, ὡς γάρ ζωῆς μητέρα πρός τήν ζωήν μετέστησεν ὁ μήτραν οἰκήσας ἀειπάρθενον». Ὁ τάφος ἐφιλοξένησε ἀλλά δέν ἐκράτησε τό Θεοδόχο σκήνωμα τῆς Θεοτόκου. Ἁγιάστηκε ὅμως ἀπό αὐτό καί ἁγιάζεται ἀπό τήν καθ’ ἡμέραν Θεία Λειτουργία , ἡ ὁποία προσφέρεται ἐπ’ αὐτοῦ. Στόν τάφο τοῦτο, τόν ὁποῖο ὡς τιμαλφές προσκυνηματικό κειμήλιο διαφυλάσσει διά μέσου τῶν αἰώνων τό Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων καί ἡ Ἁγιοταφιτική Ἀδελφότης, μᾶς προτρέπει νά σπεύσωμε ὁ κατ’ ἐξοχήν ὑμνητής Πατήρ  τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, «Δεῦτε οἱ πιστοί τῷ τάφῳ προσέλθωμεν τῆς Θεομήτορος καί περιπτυξώμεθα καρδίας χείλη ὄμματα μέτωπα, εἰλικρινῶς προσάπτοντες καί ἀρυσώμεθα ἰαμάτων ἄφθονα χαρίσματα».

Παρόμοια καί ἐμεῖς στήν αὐριανή «εὔσημον κλητήν ἡμέραν τῆς μεταστάσεως», ὅπως τήν ὀνομάζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός,  καί στή σημερινή κατανυκτική ἐξόδιο τελετή αὐτή, τῆς ὁποίας προΐσταται ὁ Προκαθήμενος τῆς Σιωνίτιδος Ἐκκλησίας Μακαριώτατος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ. Θεόφιλος, ἄς γονατίσωμε εὐλαβικά πρό τοῦ κενοῦ Θεομητορικοῦ μνημείου καί ἄς προσευχηθοῦμε στή μεταστάσα στούς οὐρανούς πρό τῆς κοινῆς Ἀναστάσεως καί καθημένη ἐκ δεξιῶν τοῦ Σωτῆρος καί ἔχουσα παρρησία πρός Αὐτόν νά πρεσβεύει ὑπέρ ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὑπέρ καθάρσεως τῶν ψυχῶν μας ἀπό τῶν προσωπικῶν παθῶν μας, ὑπέρ ἰάσεως τῶν ἀθενειῶν μας, ὑπέρ θεραπείας τῶν πληγῶν τοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν πληγῶν τῶν Ὀρθοδόξων κρατῶν, ὑπέρ ἀγαθῆς καταστάσεως τοῦ σύμπαντος κόσμου, ὑπέρ εἰρηνεύσεως τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, ὑπέρ παύσεως τῶν ἀδίκως ἀνά τόν κόσμο διεξαγομένων ἀπηνῶν καταστροφικῶν θανατηφόρων πολέμων, ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν κεκοιμημένων θυμάτων αὐτῶν, ὑπέρ προστασίας καί ἀνακουφίσεως τῶν ἐν ζωῇ θυμάτων αὐτῶν, πληγωμένων, ἀστέγων, ἐκτοπισμένων καί προσφύγων καί ὑπέρ μετατροπῆς τῆς γῆς καί πάλιν σέ παράδεισο, στόν ὁποῖο θά εἶναι ἐμφανεῖς οἱ καρποί τῆς προσευχῆς, «ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου, γεννηθήτω τό θέλημά Σου». 

Ἠκολούθησαν οἱ Αἶνοι, ἡ Δοξολογία καί ἡ περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου ἄνω ἐς τήν εἴσοδον τοῦ Ναοῦ, ἡ δέησις καί ἡ τοποθέτησις αὐτοῦ πρό τοῦ Θεομητρικοῦ Μνήματος, πρό τῆς εἰκόνος τῆς Πλατυτέρας Ἱεροσολυμιτίσσης, ἄχρι τῆς Ἀποδόσεως ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως, τήν 23^ην Αὐγούστου.

Μετά τήν τελετήν ὁ ἡγούμενος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ παρέθεσε νηστήσιμον κέρασμα ἀναψυχῆς ἐκ σταφυλῶν καί ἄλλων ὀπωρῶν εἰς τό ἡγουμενεῖον.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας