1

H ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΚΟΜΙΔΗΣ ΤΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΣΑΒΒΑ ΤΟΥ ΗΓΙΑΣΜΕΝΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Τήν Δευτέραν, 13ην/26ην Ὀκτωβρίου 2020, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ μνήμη τῆς ἐπανακομιδῆς τοῦ τιμίου λειψάνου τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα τοῦ ἡγιασμένου.

Κατά τήν ἑορτήν αὐτήν, ἡ Ἐκκλησία τῶν Ἱεροσολύμων ἀναμιμνῄσκεται ὅτι τήν 13ην/26ην Ὀκτωβρίου τοῦ ἔτους 1965 ἐδέχθη εἰς τούς κόλπους αὐτῆς καί πάλιν τό λείψανον τοῦ ἁγίου Σάββα ἐκ τῆς Βενετίας, εἰς τήν ὁποίαν εἶχον μεταφέρει τοῦτο οἱ Σταυροφόροι.

Ἡ Ἐκκλησία Ἱεροσολύμων ἐζήτησε τοῦτο ἕν ἔτος μετά τήν ἄρσιν τῶν ἀναθεμάτων τοῦ 1050 τό ἔτος 1964 καί τήν ἐπίσκεψιν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου καί τοῦ Πάπα Ἰωάννου Παύλου τοῦ ΣΤ’ εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν. Διά τήν συνοδείαν τοῦ ἁγίου λειψάνου μετέβη εἰς Βενετίαν ἀντιπροσωπεία τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων, συνισταμένη ἐκ τῶν μακαριστῶν Μητροπολιτῶν Καισαρείας Βασιλείου καί Πέτρας Γερμανοῦ, τοῦ μακαριστοῦ Πνευματικοῦ τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα Ἀρχιμανδρίτου Σεραφείμ, τοῦ μακαριστοῦ Ἀρχιμανδρίτου Θεοδοσίου, ἡγουμένου τῆς Μονῆς Μάρθας καί Μαρίας Βηθανίας καί τοῦ τότε διακόνου (νῦν Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακοῦ).

Ἡ ὑποδοχή τοῦ ἱεροῦ λειψάνου ἔλαβε χώραν ἐν χαρᾷ, ἀγαλλιάσει καί εὐχαριστίᾳ εἰς τήν Πύλην τοῦ Δαυΐδ, ἔνθεν καί μετηνέχθη εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως διά προσκύνησιν ἐπί μίαν ἑβδομάδα  καί ἐκεῖθεν ἐν συνεχείᾳ εἰς τήν Ἱεράν αὐτοῦ Μονήν, τήν ὁποίαν καί ἵδρυσεν ὁ ἅγιος Σάββας, εἰς τήν ὁποίαν καί φυλάσσεται ὡς θησαυρός πηγῆς ἀντλήσεως δυνάμεως καί πάσης βοηθείας.

Διά τήν μνήμην τοῦ γεγονότος τούτου κατά τήν ὡς ἄνω ἡμέραν ἐτελέσθη εἰς τήν Μονήν τοῦ Ἁγίου Σάββα θεία Λειτουργία ἐν ὁλονυκτίῳ ἀγρυπνίᾳ, τῆς ὁποίας προεξῆρξεν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατήρ ἡμῶν καί Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Γέροντος Ἀρχιγραμματέως, τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἰορδάνου κ. Θεοφυλάκτου Πατριαρχικοῦ Ἐπιτρόπου ἐν Βηθλεέμ,  τοῦ Ἀρχιερέως τῆς σειρᾶς Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων ὡς τῶν Ἀρχιμανδριτῶν Ἰγνατίου, Ματθαίου καί Νήφωνος, Ἀραβοφώνων Πρεσβυτέρων ἐκ Βηθλεέμ, Χωρίου τῶν Ποιμένων καί Μπετζάλλας, τοῦ Ἀρχιδιακόνου Μάρκου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου Εὐλογίου, ψάλλοντος ἑλληνιστί τοῦ Ἱεροδιακόνου Συμεών Γραμματέως τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου καί βοηθοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Ἀριστοβούλου καί τῆς χορῳδίας τῆς Ἄκκρης ὑπό τόν Ἀρχιμανδρίτην Φιλόθεον ἀραβιστί, καί μετεχόντων μελῶν τοῦ Ἀραβοφώνου ποιμνίου ἡμῶν τῶν ὁμόρων περιοχῶν τῆς Ἐπιτροπείας Βηθλεέμ.

Πρός τούς Πατέρας καί τό ἐκκλησίασμα ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὁ Μακαριώτατος ὡς ἕπεται:

«Δεῦτε πρός με πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι, κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς· ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν», (Ματθ. 11, 28-30), λέγει Κύριος.

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Ἡ ἁγία ἡμῶν τῶν Ἱεροσολύμων Ἐκκλησία, στοιχοῦσα εἰς τό ἀγιογραφικόν λόγιον: «Μνήμη δικαίου μετ’ ἐγκωμίων», (Παροιμ. 10,7) ἤ ἁπλούστερον ἡ μνήμη, ἡ ἀνάμνησις τοῦ δικαίου ἔσται εὐχάριστος καί αἰωνία καί μετά θάνατον, τιμᾷ σήμερον καί γεραίρει τήν ἐκ Βενετίας Ἰταλίας ἐπανακομιδήν τοῦ ἱεροῦ καί ἀφθάρτου σκηνώματος ὁσίου Σάββα τοῦ ἡγιασμένου εἰς τάς αὐλάς τῆς πανευφήμου Λαύρας αὐτοῦ, (26 Ὀκτωβρίου 1965).

Ἐπιποθῶν ἀνάπαυσιν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ, ὁ Σάββας, ὁ ἐκ Καππαδοκίας ὁρμώμενος κατέφυγεν ὡς ἄλλη ἔλαφος ἐπί τάς ἀσκητικάς καί πνευματικάς πηγάς τῆς ἐν Παλαιστίνῃ ἐρήμου τῆς Ἰουδαίας, ἔνθα ἐμαθήτευσε παρά τούς πόδας τῶν καθηγητῶν τῆς ἐρήμου Θεοκτίστου καί Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου.

«Ἄρατε τόν ζυγόν μου ἐφ᾿ ὑμᾶς καί μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ, καί εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· (Ματθ. 11, 29). Ἑρμηνεύων τούς Κυριακούς τούτους λόγους ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης λέγει: «ζυγόν», λέγει [ὁ Χριστός] τήν τῶν ἐντολῶν ἐργασίαν ὑπακούσωμεν τῷ κελεύοντι, γενώμεθα Χριστοῦ ὑποζύγιον, ταῖς ζεύγλαις  [=μέ τούς ζυγούς] τῆς ἀγάπης ἑαυτούς ἐνδύσαντες». Ὁ δέ σχολιαστής Ζιγαβηνός λέγει: «οὐκ εἶπε ταπεινός μόνον, ἀλλά ταπεινός τῇ καρδίᾳ, τουτέστι ταπεινός τῇ ψυχῇ, τῇ προαιρέσει».

Ὁ ἔγκριτος Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας Γρηγόριος Νύσσης ὀρθῶς ἑρμηνεύει, ὅτι καλούμεθα νά ἐνδύσωμεν ἑαυτούς μέ τάς ζεύγλας, δηλονότι μέ τούς ζυγούς τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Καί τοῦτο διότι, κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τῆς Κλίμακος, «ἡ ἀγάπη κατά τήν ἰδιότητα αὐτῆς εἶναι πηγή πίστεως». Κατά δέ τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Δαμασκηνόν «πίστις δέ ἐστιν ἀπολυπραγμόνητος = [χωρίς πολλήν ἐξέτασιν] κατάθεσις. Πίστει νοοῦμεν ἐκ τοῦ μή ὄντος εἰς τό εἶναι τά πάντα τῇ τοῦ Θεοῦ δυνάμει παρῆχθαι· πάντα τά τε θεῖα καί τά ἀνθρώπινα πίστει κατορθοῦμεν».

Τήν δέ θεμελιώδη σημασίαν τῆς πίστεως διατυπώνει ἐναργέστατα ὁ θεῖος Παῦλος ἐν τῇ πρός  Ἐφεσίους ἐπιστολῇ αὐτοῦ λέγων: «Τούτου χάριν κάμπτω τά γόνατά μου πρός τόν Πατέρα τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, …ἵνα δῴη ὑμῖν κατά τόν πλοῦτον τῆς δόξης αὐτοῦ δυνάμει κραταιωθῆναι διά τοῦ Πνεύματος αὐτοῦ εἰς τόν ἔσω ἄνθρωπον, κατοικῆσαι τόν Χριστόν διά τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν», (Ἐφεσ. 3, 14-17).

Ἐξ ἄλλου, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος κηρύττει λέγων: «αὕτη ἐστίν ἡ νίκη, ἡ νικήσασα τόν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν», (Α’ Ἰωάν. 5-4).

«Ἐγώ δέ ἐν δικαιοσύνῃ ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ σου Κύριε, χορτασθήσομαι ἐν τῷ ὀφθῆναι μοι τήν δόξαν σου», (Ψαλμ. 16,15). Καί ἁπλούστερον, ἐγώ ὅμως θά ἐργασθῶ τήν ἀρετήν καί μέ αὐτήν θά ἴδω τό πρόσωπόν σου, Κύριε, θά χορτάσει δέ ἡ ψυχή μου, ὅταν βλέπῃ τήν δόξαν, τήν λάμψιν τοῦ προσώπου Σου. 

Προσέτι δέ ὁ ὅσιος Σάββας, ἀκούων εἰς τό παράγγελμα τοῦ σοφοῦ Παύλου «ἀνέλαβε τήν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ καί ἐνεδύσατο τόν θώρακα τῆς δικαιοσύνης», (Ἐφ. 6,11). Διά τούτῳ καί ζῇ αἰωνίως ἐν τῷ πρό ὀφθαλμῶν ἡμῶν κειμένῳ ἀφθάρτῳ καί εὐωδιάζοντι ἁγίῳ  αὐτοῦ σκηνώματι, ὡς μαρτυρεῖ ἡ Σοφία Σολομῶντος: «Δίκαιοι εἰς τόν αἰῶνα ζῶσι καί ἐν Κυρίῳ ὁ μισθός αὐτῶν καί ἡ φροντίς αὐτῶν παρά Ὑψίστῳ. Διά τοῦτο λήψονται τό βασίλειον τῆς εὐπρεπείας καί τό διάδημα τοῦ κάλλους ἐκ χειρός Κυρίου», (Σοφ. Σολομ. 5, 15-16). Καί ἀναλυτικώτερον, οἱ δίκαιοι ζοῦν αἰωνίως καί ὁ μισθός αὐτῶν εὑρίσκεται εἰς χεῖρας τοῦ Κυρίου. Διά τοῦτο οὗτοι θά λάβουν ἀπό τόν Κύριον τήν ἔνδοξον βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν.

Ἀκούσωμεν καί τοῦ ἱερωτάτου Παύλου κηρύττοντος εἰς τήν πρός Ρωμαίους αὐτοῦ ἐπιστολήν: «ὥσπερ γάρ παρεστήσατε τά μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ ἀκαθαρσίᾳ καί τῇ ἀνομίᾳ εἰς τήν ἀνομίαν, οὕτω νῦν παραστήσατε τά μέλη ὑμῶν δοῦλα τῇ δικαιοσύνῃ εἰς ἁγιασμόν», (Ρωμ. 6-19). Ὅπως δηλαδή προσφέρατε τά μέλη τοῦ σώματός σας δοῦλα εἰς τήν ἁμαρτίαν, ἡ ὁποία κάμνει τόν ἄνθρωπον ἀκάθαρτον καί παραβάτην, διά νά πράττετε τήν ἀνομίαν, ἔτσι τώρα νά προσφέρετε τά μέλη σας δοῦλα εἰς τόν ἐνάρετον βίον, διά νά προκόπτετε εἰς ἁγιότητα. «Δικαιοσύνην μέν τόν ἐνάρετον βίον [ἐννοεῖ ὁ Παῦλος] εἰς ἁγιασμόν δέ, ἀντί  τοῦ εἰς τό ἁγιάζεσθαι», ἐξηγεῖ ὁ Ζιγαβηνός.

Κατά δέ τόν μέγαν Βασίλειον, «ἁγιασμός δέ ἐστι τό ἀνακεῖσθαι =[ἀνατεθῆναι] τῷ ἁγίῳ Θεῷ ἐξ ὁλοκλήρου». Κατά δέ τόν ἅγιον Γρηγόριον Νύσσης: «Χριστός γάρ ἐστιν ἡ τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνη, ἡ διά τοῦ εὐαγγελίου ἀποκαλυπτομένη, καθώς φησί ὁ Ἀπόστολος (Ρωμ. 1, 17)… ἐπεί οὖν δύναμις τοῦ Πατρός ὁ Υἱός, πάντα τά ἔργα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Πατρός ἐστιν ἔργα».

Καθίσταται φανερόν, ὅτι ὁ ἁγιασμός ἡμῶν, τῶν ὁμολογούντων Χριστόν ἐσταυρωμένον καί ἀναστάντα προϋποθέτει τήν δικαιοσύνην τοῦ Θεοῦ κατά τήν προτροπήν τοῦ Κυρίου λέγοντος: «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ», (Ματθ. 6,33). Τοῦτο ἐξάλλου κατέχει ἐξέχουσαν θέσιν ἐν τῇ Κυριακῇ προσευχῇ, τῇ ὑποδειχθείσῃ ὑπ’ Αὐτοῦ τοῦ Χριστοῦ λέγοντος: «Οὕτως οὖν προσεύχεσθε ὑμεῖς· Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς· ἁγιασθήτω τό ὄνομά σου· ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς·» (Ματθ. 6, 9-10).

Ἄς ἀκούσωμεν ἐν προκειμένῳ καί εἰς τάς προτροπάς τοῦ θείου Παύλου, τάς ἀφορώσας εἰς πάντας τούς Χριστιανούς καί πολλῷ δέ μᾶλλον εἰς ἡμᾶς τούς ἱερουργούς τῶν ζωντανῶν μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί τῶν ἐν ἀσκήσει πνευματικῶς τελούντων μοναχῶν, ἐν γῇ ἐρήμῳ καί ἀνύδρῳ: «εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τά  ἄνω ζητεῖτε, οὗ ὁ Χριστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καθήμενος· τά ἄνω φρονεῖτε, μή τά ἐπί τῆς γῆς. Ἀπεθάνετε γάρ καί ἡ ζωή ὑμῶν κέκρυπται σύν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ. Ὅταν ὁ Χριστός φανερωθῇ, ἡ ζωή ἡμῶν, τότε καί ὑμεῖς σύν Αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ», (Κολ. 3, 1-4).

Σχολιάζων τούς λόγους τούτους ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης λέγει: «Μή τά γήϊνα περισκόπει [=βλέπε ὁλόγυρα], ἀλλά τά οὐράνια, οὗ ὁ Χριστός ἐστίν… ἐγένου,  ἵνα Θεόν βλέπῃς, οὐκ ἵνα ἐπί γῆν σύρηταί σου [=ἐπιμηκύνεταί] σου ἡ ζωή, οὐχ ἵνα τήν κτηνώδη ἔχῃς ἀπόλαυσιν, ἀλλ’ ἵνα τήν οὐράνιον ἐπιτελῇς πολιτείαν».

Εἰς τοῦτο καλούμεθα καί ἡμεῖς, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἰς τό νά φέρωμεν τελειότητα τήν κατά Χριστόν ζωήν ἡμῶν, γενόμενοι οὕτω πολῖται «τῆς μενούσης» ἐν οὐρανῷ πόλεως καί συμπολῖται τῶν ἐν οὐρανοῖς ἁγίων τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, διότι ὡς κηρύττει ὁ σοφός Παῦλος, «οὐ γάρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν» (Ἑβρ. 13, 14), Ἀμήν. Ἔτη πολλά. 

Τῆς ὁλονυκτίας ληξάσης, παρετέθη τό κέρασμα μετά κολλύβων, ἄρτου καί νάματος καί ἠκολούθησε κοινή τράπεζα, τήν ὁποίαν ηὐλόγησεν ὁ Μακαριώτατος.

Εὐλογῶν τούς Πατέρας ὁ Μακαριώτατος, ἀνεχώρησεν, διερχόμενος κατά τό ἔθος καί ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀββᾶ Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου διά προσκύνησιν.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας