1

ΤΑ ΕΓΚΩΜΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΙΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΝ ΓΕΘΣΗΜΑΝΗ.

Τήν πρωΐαν τῆς Πέμπτης, 14ης /27ης Αὐγούστου 2015, ἔλαβε χώραν ἡ τελετή τῶν «Ἐγκωμίων» ἤ τοῦ «Ἒπιταφίου» τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου εἰς τό ἐν Γεθσημανῇ Μνῆμα αὐτῆς.

Ἡ τελετή αὕτη πρός τιμήν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου τελεῖται εἰδικῶς ὑπό τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων. Διά ταύτην ἐξεκίνησε συνοδεία Ἀρχιερατική καί Ἱερατική ἀπό τῆς Πύλης τοῦ Πατριαρχείου ὑπό τόν Πατέρα ἡμῶν καί Πατριάρχην Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλον τήν πρωΐαν τῆς ὡς ἄνω ἡμέρας, 7.30  π.μ. ὥραν.

Ἡ συνοδεία ἐπορεύθη, τῶν κωδώνων τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως κρουομένων, τήν Ὁδόν τοῦ Μαρτυρίου (Via Dolorosa) – διελθοῦσα πρό τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τοῦ Πραιτωρίου (Φυλακῆς τοῦ Χριστοῦ), τῶν Ἁγίων Θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης, τοῦ Ἁγίου Στεφάνου καί κατέληξεν εἰς τό ἡγουμενεῖον τῆς Γεθσημανῆς. Ἐνταῦθα ἐγένετο μικρά ἀνάπαυσις, ἄχρις οὗ ἐνδυθῶσιν οἱ Ἱερεῖς διά τήν Πατριαρχικήν ὑποδοχήν.

Εὐθύς ἀμέσως ἔλαβε χώραν ἡ Προϋπάντησις εἰς τήν Αὐλήν τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Γεθσημανῆς. Ἐνταῦθα ἐνεδύθη ὁ Μακαριώτατος καί ηὐλόγησε τήν ἁγίαν Εἴσοδον, ὅτε καί ἤρξατο ἡ ἐν λιτανεία εἴσοδος εἰς τόν Ναόν,  ἐν ᾧ ἐψάλλετο τό Ἀπολυτίκιον: «Ἐν τῇ Γεννήσει τήν παρθενίαν ἐφύλαξας…».

Εἰς τό μέσον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί πρό τοῦ Θεομητορικοῦ Μνήματος ηὐλόγησε τήν Εἴσοδον ὁ Μακαριώτατος ἀκολούθως ἀνῆλθεν ἐπί τοῦ Θρόνου καί ἦλθον οἱ  Ἱερεῖς, καί  «ἔλαβον καιρόν»  καί ἐνεδύθησαν ἐπιτραχήλιον καί φαιλόνιον, ὡς ἐνεδύθησαν καί οἱ Ἀρχιερεῖς ἐπιτραχήλιον καί ὠμοφόριον. Μετά ταῦτα οἱ Ἱερεῖς ἔφερον τόν Ἐπιτάφιον, ἐφ’ οὗ ἡ εἰκών τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ἐκ τῆς θέσεως εἰς ἥν εἶχε τοποθετηθῆ νοτίως τοῦ Θεομητορικοῦ Μνήματος καί ἔστησαν αὐτόν εἰς τό μέσον τοῦ Ναοῦ.

Ἅμα τῇ τοποθετήσει ταύτῃ ἤρξατο ἡ τελετή τῶν Ἐγκωμίων τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου εἰς τρεῖς Στάσεις:

Α’ «Ἡ Ἁγνή ἐν τάφῳ κατετέθης, βαβαί…», τοῦ Μακαριωτάτου θυμιάσαντος ἐν τῇ Α’ Στάσει,

Β’ «Ἄξιόν ἐστιν μεγαλύνειν σε τήν Θεοτόκον…»,

Γ’ «Αἱ γενεαί πᾶσαι ὕμνον τῇ ταφῇ σου προσφέρουσι, Παρθένε…», ψαλλομένων ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου, τῶν Ἀρχιερέων καί τῶν Ἱερέων καί τοῦ Πρωτοψάλτου τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως Ἀρχιμανδρίτου π. Ἀριστοβούλου καί τῶν Παρεπιδημούντων Ἱερέων τῶν ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Γεωργίου Ζαχαριουδάκη μετά τῆς ἐριτίμου συζύγου αὐτοῦ.

Τῶν Ἐγκωμίων ψαλέντων ἐξεφωνήθη ὁ Ἐπιτάφιος λόγος ὑπό τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου ἔχων ὡς ἕπεται ἑλληνιστί:

“Mακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Σεβασμία τῶν ἱεραρχῶν χορεία,                                

Ἐκλαμπρότατε κ. Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Εὐλαβεῖς  ἱερεῖς,     

Εὐσεβεῖς προσκυνητές,

 

 Οἱ  παροικοῦντες εἰς Ἱεροσόλυμα καί οἱ ἐκ περάτων τῆς γῆς προσελθόντες  εὐλαβεῖς προσκυνητές, μέ προεξάρχοντα τό διάδοχο τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου Μακαριώτατο Πατέρα ἡμῶν καί Πατριάρχη Ἱεροσολύμων κ. Θεόφιλο, συστήσαμε σήμερα, παραμονή τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, πάνδημη ἑόρτια πανήγυρη στόν ἅγιο τοῦτο τόπο τοῦ ἐνταφιασμοῦ της. Κατά τήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, οἱ ἀπόστολοι “θεαρχίῳ νεύματι” συνέδραμον ἐκ περάτων τῆς γῆς ” Γεθσημανῇ τῷ χωρίῳ,” γιά νά τήν κηδεύσουν καί τήν ἐνταφιάσουν πρεπόντως. Κατά τή μνήμη τῆς Κοιμήσεώς της σήμερα, ἐμεῖς συνήλθαμε, προσκλήσει τῆς μητρός τῶν Ἐκκλησιῶν, γιά νά ἀποδώσουμε στή μητέρα τοῦ Θεοῦ μας, τό σέβας, τήν τιμή, τήν ἀγάπη, τόν ἔπαινο, τόν ὕμνο ὡς ἐλάχιστη ὀφειλή πρός ὅ,τι ἐκείνη ἐπετέλεσε χάριν τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρωπίνου γένους καί νά τήν ἱκετεύσουμε νά εἶναι ἀρωγός καί βοηθός στίς περιστάσεις καί ἀνάγκες τοῦ βίου μας.

 Στή μεγαλοπρεπή καί κατανυκτική ατή τελετή τν ” γκωμίων” τελετή τοπιταφίου, “μοναδική στήν ρθόδοξη κκλησία καί μάλιστα πέριξ το Θεομητορικο Μνήματος, χρεωστικς πονέμομε στήν γνή κόρη τς Ναζαρέτ Μαριάμ τό φόρο τιμς καί εγνωμοσύνης γιά τήν γία, τήν παναγία ντως ζωή της, τήν ἐλευθέραν παντός μολύσματος τοῦ τε κατά σῶμα καί ψυχήν καί διάνοιαν κατά τόν ἅγιο Σωφρόνιο Πατριάρχη Ἱεροσολύμων (PG  87, 3160D). μνομε κείνη πού πέλεξε Θεός νά γίνει συνεργός Του στό ργο Του τς ναγεννήσεως καί σωτηρίας το νθρώπου. Μεγαλύνομε κείνη, τήν ποία κάλεσε Θεός διά το ρχαγγέλου Γαβριήλ στή Ναζαρέτ νά σαρκώσει κ Πνεύματος γίου τό Μονογενή Υό Του. νυμνομε κείνη πού δέχθη μέ μπιστοσύνη τήν κλήση ατή λέγοντας, ”δού δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρμά σου” (Λουκ. 1, 38). κείνη τή στιγμή ειπάρθενος Μαριάμ κ τς εδοκίας το Πατρός καί τς συνεργίας το γίου Πνεύματος συνέλαβε τόν Υό το Θεο ς νθρωπο. Τότε σώματος σωματώθη. Χριστός στή μήτρα τς Παρθένου νηνθρώπησε. Προσέλαβε π’ κείνη σάρκα ἔμψυχον λογικήν καί ψυχήν λογικήν κατά τόν ἅγιο Σωφρόνιο (PG 87, 3161BC). Προσέλαβε ὅλη τήν ἀνθρώπινη φύση καί τήν γίασε, μᾶλλον τήν ἐθεούργησε κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ (PG. 151, 2, 464Α).  Ὁ Υἱός  καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ἡνώθη καθ’ ὑπόστασιν σαρκί.  Παναγία δάνεισε τή σάρκα της στόν παντεχνήμονα  Λόγο. Κατά τόν γιο ωάννη τό Δαμασκηνό, “χορήγησε εἰς τόν κτίστην τό κτισθναι, εἰς τόν πλάστην τό πλασθναι καί εἰς τόν Υόν το Θεο καί Θεόν τό σαρκωθναι καί νθρωπισθναι κ τν γνν καί μολύντων ατς σαρκν καί αμάτων.”(Expositio fidei 87, 1160/1161, P. Bonifatius Kotter, Walter de Gruyter. Berlin. New York 1973). Μέ τή δύναμη το Θεο Πατρός καί τήν πέλευση το γίου Πνεύματος Μαριάμ, γινε κατοικητήριο το Παντάνακτος, δοχεο το χωρήτου Λόγου,νεδείχθη Θεοτόκος, ἤτοι κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τό Δαμασκηνό “ἐγέννησε τόν Υόν το Θεο καί Θεόν σεσαρκωμένον,χι θεοφόρον νθρωπον (αὐτόθι) καί κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ  “τόν Θεόν ἐποίησε Υἱόν ἀνθρώπου, υἱούς δέ Θεοῦ τούς ἀνθρώπους ἀπειργάσατο”(PG 151 ,2, 465 A).

Τό λόγο της ” ἰδού ἡ δούλη Κυρίου” ἡ Θεοτόκος στήν ἐντέλεια ἐξεπλήρωσε. Ἐβάστασε τό Χριστό ἐντός της, Τόν ἐκυοφόρησε, Τόν ἐκράτησε στά σπλάγχνα της ἀλλά καί μετά τήν κατά σάρκα Γέννησή Του στίς ἀγκάλες της. Τόν ἐγαλακτοτρόφησε. Τόν ἀκολούθησε, ὄχι ὡς ἀπόστολος, ὄχι ὡς  ἱερέας, ἀλλά ὡς Παρθενομήτωρ, Θεομήτωρ, σ ‘ ὅλα τά στάδια τῆς ἐπίγειας Θεανθρώπινης ζωῆς Του. Στήν ἐκπλήρωση τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου, στήν ὀνομασία Του τήν ὄγδοη ἡμέρα ἀπό τή Γέννησή Του μέ τό ὄνομα Ἰησοῦς (Λουκ. 2, 21). Στήν παρουσίασή Του τήν τεσσαρακοστή ἡμέρα στό Ναό τοῦ Σολομῶντος στό Συμεών τό Θεοδόχο (Λουκ. 2, 22). Στή φυγή στήν Αἴγυπτο καί τήν ἐπιστροφή καί ἐγκατάστασή Του στή Ναζαρέτ (Ματθ. 2,14 & 23). Μεσίτρια καί μάρτυς τοῦ θαύματος στό γάμο τῆς Κανᾶ. ( Ἰω. 2, 1-11). Συνοδοιπόρος καί συμμέτοχος στήν ὀδύνη  τοῦ σταυρικοῦ πάθους Του, ὀδυρωμένη μητρικῶς. Πρώτη τῶν μυροφόρων γυναικῶν στή χαρά τῆς ἀναστάσεως καί μέτοχος τῆς χαρμολύπης τῆς ἀναλήψεως.

Ἡ σύναξή μας σήμερα πρός τιμή τῆς Θεοτόκου ἐπί τῇ μνήμῃ τῆς Κοιμήσεώς της εἶναι ἐκπλήρωση καί ἐπαλήθευση τῆς προρρήσεώς της στήν Θ΄ ὠδή τῆς Καινῆς Διαθήκης, ” Ἰδού γάρ ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσί με πᾶσαι πᾶσαι γενεαί”(Λουκ.1,48). Ἐμεῖς τή μακαρίζομε ἐνεργοῦντες Ἁγιογραφικῶς, συναναφωνοῦντες μέ τή γυναίκα ἐκείνη, ἡ ὁποία ἤγειρε φωνή ἐκ τοῦ ὄχλου καί εἶπε “μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καί μαστοί οὕς ἐθήλασας.” (Λουκ. 11, 27). Τιμᾶμε αὐτή πού προεκήρυξαν οἱ προφῆτες ὡς φλεγομένη καί μή καιομένη βάτο, ὡς Ἐρυθρά θάλασσα, ὡς κλίμακα τοῦ Ἰακώβ, ὡς τήν κάμινο τῶν τριῶν Παίδων. Τήν ὑμνολογοῦμε ἁγιοπατερικῶς ἀποφεύγοντας τήν ὑπερβολή τῆς Μαριολογίας τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας καί τήν ἔλλειψη τιμῆς της ἀπό τήν Προτεσταντική. Ἀκολουθοῦμε τούς μεγάλους θεολόγους θεοφόρους Πατέρες, συγγραφεῖς καί ὑμνογράφους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἁγίους  Ἀθανάσιο, Βασίλειο, Γρηγόριο, Κύριλλο Ἀλεξανδρείας, Ρωμανό τό μελῳδό, Κοσμᾶ Μαϊουμᾶ, Ἰωάννη Δαμασκηνό, Μάξιμο ὁμολογητή, Γρηγόριο Παλαμᾶ, Νικόδημο Ἁγιορείτη καί Νεκτάριο Πενταπόλεως. Ὅλοι αὐτοί  ἀπό βαθύτατο σεβασμό στό πρόσωπο καί τό ἔργο της, τήν ὕμνησαν  μέ ποικιλία ὕμνων, πού συναγωνίζονται, ἐνίοτε καί ὑπερβαίνουν τήν κλασική ποίηση, τῆς ἀφιέρωσαν πλῆθος τροπαρίων, Ὑμνων, Παρακλήσεων, Χαιρετισμῶν, Θεοτοκίων. Ὁ Ὀρθόδοξος λαός μέ τό ἁπλό ἀλλά καί ἀλάνθαστο κριτήριό του τῆς ἔδωσε πλεῖστες ὀνομασίες, Γαλακτοτροφοῦσα, Δεξιοκρατοῦσα, Γοργοϋπήκοο, Γλυκοφιλοῦσα, Πορταϊτισσα, Τριχεροῦσα καί ἄλλες, περί ὧν ἐπιλείψει με ὁ χρόνος διηγούμενον ( Ἑβρ. 11, 32).

Ἄν γιά ὅλους τούς κεκοιμημένους ἐν Χριστῷ, ὁ θάνατος δέ θεωρεῖται θάνατος, πολύ περισσότερο τοῦτο ἰσχύει γιά τό θάνατο τῆς Θεοτόκου, πού ἐκυοφόρησε Ἐκεῖνον πού μέ τό θάνατό Του ἐνίκησε τό θάνατο. Ὁ θάνατός της εἶναι ζωηφόρος, μεταβιβάζων εἰς οὐράνιον καί ἀθάνατον ζωήν καί ἡ τούτου μνήμη χαρμόσυνος ἑορτή καί παγκόσμιός ἐστι πανήγυρις (Ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Εἰς τήν πάνσεπτον Κοίμησιν ( PG. 151,2,464C).  Τό ἅγιο σῶμά της, τό ὁποῖο ἔτι περισσότερο ἁγιάστηκε καί θεώθηκε ἀπό τήν ἐγκατοίκηση σ’αὐτό καί ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ Λόγου, δέν θά μποροῦσε νά μείνει στή γῆ, νά ἀποσυντεθεῖ καί νά ἀναμένει τήν κοινή ἀνάσταση. Ψυχῇ τε καί σώματι ὁ Υἱός καί Θεός της τήν ἐκάλεσε, τήν “μετανέστησε” στούς οὐρανούς κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν  Παλαμᾶ (PG. 151, 2, 465 C), ὅπως ἀναπαριστᾷ ἡ εἰκόνα τῆς Κοιμήσεώς της, μετά τό θάνατο καί τόν ἐνταφιασμό της σ’ αὐτό τόν ὄλβιο τάφο, ἐνώπιον τοῦ ὁποίου εὐλαβῶς προσευχόμεθα. Ἐκεῖ στούς οὐρανούς παρίσταται εἰς τό διηνεκές, ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ καί Σωτῆρος, ὡς πρώτη τῆς θριαμβεύουσας Ἐκκλησίας ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιβεβλημένη, πεποικιλμένη, κεκτημένη μητρική παρρησία καί δεομένη ὑπέρ ἡμῶν, τρέχουσα καί προφθάνουσα ἐν ἀνάγκαις, ἐν θλίψεσι, ἐν δοκιμασίαις καί  πρεσβεύουσα γιά ὅλους ὅσοι τήν τιμοῦν Ὀρθοδόξως ὡς Θεοτόκο καί ὄχι Νεστοριανικῶς ὡς Χριστοτόκο.

Σ΄ αὐτή λοιπόν πού εἶναι τό πρότυπο τῆς μητρότητος γιά τίς μητέρες καί τῆς παρθενίας γιά τούς μοναχούς, σ’ αὐτή, πού εἶναι ἡ ὑψηλοτέρα τῶν οὐρανῶν καί καθαροτέρα λαμπηδόνων ἡλιακῶν, αὐτή πού εἶναι ἡ λυτρωσαμένη ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας, ἡ Δέσποινα τοῦ κόσμου, ἄς προστρέξουμε, μετά Θεό, ἄς τιμήσωμε μέ ὕμνους καί ἄς παρακαλέσουμε, ὄντες βέβαιοι ὅτι θά μᾶς εἰσακούσει καί θά πρεσβεύσει γιά μᾶς. Τήν παρακαλοῦμε νά πρεσβεύει γιά  τήν ἐν ἀγάπῃ, ἀληθείᾳ καί εἰρήνῃ ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν, γιά τήν παύση τῶν στυγερῶν ἐγκλημάτων τῆς βίας εἰς βάρος ἀθώων ἀνθρώπων ἀνά  τόν κόσμο, γιά τήν τιμιότητα καί εὐημερία τῶν οἰκογενειῶν καί τῶν κοινωνιῶν, γιά τίς Ὀρθόδοξες χῶρες, νά διαφυλάττουν τήν Ὀρθόδοξη ταυτότητά τους καί νά μεταλαμπαδεύουν τό λόγο ζωῆς τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς στίς χῶρες  τῆς Ἑσπερίας, μέ τίς ὁποῖες ἔχουν συμβληθεῖ σέ πλαίσιο συνεργασίας. Τήν παρακαλοῦμε προπάντων, ὡς ἔχουσα τήν πληρότητα τῶν ἀρετῶν, νά μᾶς ἐνισχύει στόν προσωπικό χριστιανικό καί ἀσκητικό ἀγώνα μας, νά τή μιμούμαστε στήν ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τήν προσευχή, τήν ἀφοσίωση στήν Ἐκκλησία, τήν καθαρότητα, τήν ἀγάπη, τήν εὐποιΐ α, τήν ὠφέλεια τοῦ πλησίον, ὥστε νά μεγαλύνεται τό ὄνομά της καί νά δοξάζεται τό ὑπερευλογημένο ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν.

 

Μετά ταῦτα ἐψάλησαν τά Εὐλογητάρια, οἱ Αἶνοι, ἔλαβε χώραν ἡ προσκύνησις τῆς εἰκόνος  τοῦ Σώματος τῆς Θεοτόκου ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου καί τῶν Ἀρχιερέων, ἡ Δοξολογία καί οἱ  Ἱερεῖς αἴροντες τόν Ἐπιτάφιον ἔφερον αὐτόν διά τῶν βαθμίδων εἰς τήν εἴσοδον τοῦ Ναοῦ δυτικῶς αὐτοῦ παρά τήν Πύλην.

Ἐνταῦθα ὁ Μακαριώτατος ἀνέπεμψε δέησιν ὑπέρ ἀγαθῆς καταστάσεως τοῦ σύμπαντος κόσμου καί εὐημερίας τοῦ Γένους ἡμῶν.

Μετά τοῦτο οἱ Ἱερεῖς ᾖρον τόν Ἐπιτάφιον καί ἔφερον αὐτόν ὄπισθεν τοῦ Θεομητορικοῦ Μνήματος νοτίως καί ἐτοποθέτησαν αὐτόν ἐκεῖ, ἐν ᾧ ὁ λαός προσεκύνει καί ἐλάμβανε διά τῶν ἀνθέων αὐτοῦ εὐλογίαν, ἐν ᾧ ἐψάλλετο ὁ Πατριαρχικός Πολυχρονισμός.

Ἅμα τῇ Ἀπολύσει ὁ ἡγούμενος Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος ἀνέψυξε τήν Πατριαρχικήν Συνοδείαν καί ἄλλους εἰς τό ἡγουμενεῖον τῆς Γεθσημανῆς.

 Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας.

httpv://youtu.be/OUd2WEoxyHI

httpv://youtu.be/esRvlNlyzJ0