Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Τό ἑσπέρας τῆς Παρασκευῆς, 1ης /14ης Ἀπριλίου 2023, ἔλαβε χώραν εἰς τόν Ναόν τῆς Ἀναστάσεως ἡ μεγαλοπρεπής καί κατανυκτική τελετή τοῦ Ἐπιταφίου.

Κατά τήν τελετήν ταύτην ἡ Ἐκκλησία ἀναμιμνῄσκεται τήν ἀπό τοῦ ξύλου τοῦ Σταυροῦ Ἀποκαθήλωσιν τοῦ ἀχράντου σώματος τοῦ Κυρίου ὑπό Ἰωσήφ τοῦ ἀπό Ἀριμαθαίας καί τήν ταφήν Αὐτοῦ εἰς τό ἐγγύς τοῦ Γολγοθᾶ μνημεῖον.

Ἡ τελετή ἤρχισε εἰς τό Καθολικόν μέ τόν Κανόνα «Κύματι θαλάσσης», ἕως ὅτου ἐνεδύθησαν ὁ Προεξάρχων αὐτῆς Μακαριώτατος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, οἱ Ἀρχιερεῖς καί οἱ Ἱερεῖς.

Ἅμα τούτῳ, ἐγένετο ἔναρξις τῆς λιτανείας ἀπό τοῦ Καθολικοῦ πρός τά δεξιά, εἰς τό προσκύνημα «Μή μου ἅπτου» καί τό παρεκκλήσιον τῶν Κλαπῶν, τοῦ Ἁγίου Λογγίνου, τοῦ Ἀκανθίνου Στεφάνου, τῆς Εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί τοῦ Ἀδάμ.

Ἀκολούθως ἐγένετο ἡ ἄνοδος εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν. ‘Αναγνωσθέντος τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Σταυρώσεως,ἔλαβε χώραν ἡ προσκύνησις εἰς τόν τόπον τῆς ἐμφυτεύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ  καί ἡ ἄρσις τοῦ εἱλητοῦ τοῦ Ἐπιταφίου ἀπό τῆς Ἁγίας Τραπέζης.

Ἐν συνεχείᾳ πλησίον εἰς τόν χῶρον τοῦ Προσκυνήματος τῆς Ἀποκαθηλώσεως ἀνεγνώσθη τό Εὐαγγέλιον τῆς Ἀποκαθηλώσεως τοῦ Κυρίου ἀπό τοῦ Σταυροῦ ὑπό Ἰωσήφ καί Νικοδήμου.

Τοῦ εἱλητοῦ αἰρομένου ὑπό ἕξι Ἀρχιερέων, ἔλαβε χώραν λιτανεία τρίς πέριξ τοῦ Ἁγίου Τάφου καί ἀκολούθως ἡ τοποθέτησις αὐτοῦ ἐπί τῆς πλακός τοῦ Ἁγίου Τάφου.

Ἐψάλησαν ἐν συνεχεία τά Ἐγκώμια τοῦ Ἐπιταφίου εἰς τρεῖς Στάσεις, Α’ «Ἡ ζωή ἐν Τάφῳ…», Β΄ «Ἄξιόν Ἐστιν…»,  καί Γ’ «Αἱ γενεαί πᾶσαι…».

Εἰς ἑκάστην τούτων ἐγίνετο καί τό θυμίαμα κατά τό Τυπικόν.

Πρό τῶν Εὐλογηταρίων ἐξεφωνήθη τό κήρυγμα ὑπό τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως  Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου ὡς ἕπεται:

«Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία,

κ. Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἐλλάδος,

Σεβαστοί Πατέρες,

Εὐλαβεῖς προσκυνηταί, 

 

Ὄντως μεγάλα, θαυμαστά καί εὐεργετικά εἶναι τά ἔργα τοῦ Θεοῦ διά τόν ἄνθρωπον. «Τά ἀόρατα Αὐτοῦ ἀπό κτίσεως κόσμου τοῖς ποιήμασι νοούμενα καθορᾶται» κατά τόν οὐρανόβάμονα ἀπόστολον Παῦλον (Ρωμ. 1, 20). Μέ τά ποιήματα, τά δημιουργήματά Του, ὁ Θεός ἔδωσε εἰς τόν ἄνθρωπον καί τήν γνῶσιν τῆς αϊδίου, τῆς  αἰωνίου Αὐτοῦ δυνάμεως καί τελειότητος. Καί ἐν ᾧ ταῦτα οὕτως ἀπ’ ἀρχῆς τῆς κτίσεως καί τῆς δημιουργίας, «ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν ὁ Θεός ἐλάλησε τοῖς ἀνθρώποις ἐν υἱῷ» (Ἑβρ. 1,1).  Ὁ Θεός κατῆλθεν ἐξ οὐρανοῦ εἰς τήν γῆν. Συγκαταβαίνων τοῖς ἀνθρώποις, «ὁ Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α΄ Τιμ. 3,16). Ἐνεφανίσθη ἀναμέσον τῶν ἀνθρώπων σεσαρκωμένος, εἰληφώς σάρκα ἀνθρωπίνην. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὁ Μονογενής ἐγένετο καί υἱός τοῦ ἀνθρώπου, υἱός τῆς Παρθένου ἐκ Πνεύματος Ἁγίου. Ἐγνωρίσθη ὡς Θεάνθρωπος ἐν μιᾷ τῇ ὑποστάσει, δύο ταῖς φύσεσι, θελήμασι καί ἐνεργείαις. Ἐν τῷ φανέντι καί ἐπί γῆς ὀφθέντι Χριστῷ, «ὁ Θεός ἦν ἐνεργῶν».

Ὁ Χριστός, ἐλθών εἰς τήν γῆν, ἀπεκάλυψεν εἰς ἡμᾶς τόν Πατέρα, πάντα δέ ὅσα ἐποίησε, ἐποίησε τῇ εὐδοκίᾳ τοῦ Πατρός Αὐτοῦ. Ὁ Ἴδιος εἶπεν ὅτι  «οὐ ζητῶ τό θέλημα τό ἐμόν, ἀλλά τό θέλημα τοῦ πέμψαντός μου Πατρός»,  (Ἰω. 5, 30). Αἱ πράξεις τοῦ Χριστοῦ εἶναι καί πράξεις τοῦ Πατρός Αὐτοῦ, καθ’ ὅτι ὁ Ἴδιος εἶπεν, «Ἐγώ καί ὁ Πατήρ ἕν ἐσμεν» (Ἰω. 10,30). Τό πλήρωμα τοῦ νόμου καί τῶν προφητῶν αὐτός ὑπάρχων Χριστός ὁ Θεός ἡμῶν καί πληρῶν πᾶσαν τήν Πατρικήν οἰκονομίαν», δέν κατέλυσε, δέν κατήργησε, ἀλλά ἐπλήρωσε, συνεπλήρωσε τόν νόμον Μωϋσέως. « Ἠλευθέρωσεν ἡμᾶς τῇ ἐλευθερίᾳ» (Γαλ. 5,1) ἐκ τῶν τυπικῶν διατάξεων τοῦ νόμου. Ἀντί τοῦ «ὀφθαλμόν ἀντί ὀφθαλμοῦ καί ὀδόντα ἀντί ὀδόντος» (Ἐξοδ. 21,24), ἐδίδαξε καί ἐφήρμοσε τήν ἀγάπην ὄχι μόνον πρός τόν πλησίον ἀλλά καί πρός τούς ἐχθρούς. Τῇ θεϊκῇ Αὐτοῦ δυνάμει καί ἐνεργείᾳ ἐθεράπευσεν ἀσθενεῖς, ὠμμάτωσε τυφλούς, ἐζωοποίησε παραλύτους, ἀνέστησε νεκρούς. Ἐνεκαινίασε τόν καιρόν τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τόν καιρόν τοῦ Εὐαγγελίου, τόν νόμον τῆς χάριτος, «ἐκήρυξε ἐνιαυτόν Κυρίου δεκτόν» (Λουκ. 4,19). Ἐκάλεσε πρός Ἑαυτόν «πάντας τούς κοπιῶντας καί πεφορτισμένους, ἵνα ἀναπαύσῃ αὐτούς», (Ματθ. 11,28). «Τούς πεινῶντας καί διψῶντας, ξένους καί φυλακισμένους»  ἐκάλεσε «ἀδελφούς Αὐτοῦ ἐλαχίστους» (Ματθ. 25, 31-46). Γυναῖκα συλληφθεῖσαν ἐπί μοιχείᾳ δέν ἀπέπεμψεν εἰς λιθοβολισμόν, ἀλλά ἀπέστειλε νά ζήσῃ νέαν ζωήν. Ληστήν ἐπί σταυροῦ Αὐτῷ συσταυρούμενον δέν κατεδίκασε, ἀλλά εἰσήγαγε πρῶτον εἰς τόν παράδεισον θέσαντα ὡς κλεῖδα εἰσόδου τήν μετάνοιαν. Πρός τί ὅλα ταῦτα;  Διά νά σωθῇ ὁ ἄνθρωπος, ἐφ’ ὅσον μάλιστα ὡς εἶπε, «τό Σάββατον ἐγένετο διά τόν ἄνθρωπον καί οὐχί ὁ ἄνθρωπος διά τό Σάββατον» (Μάρκ. 2,27). Διά τόν Ὕψιστον ὑψίστην ἀξίαν ἀποτελεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἵνα μή ἀπολεσθῇ ἡ ψυχή αὐτοῦ.

Καί ἐπειδή, ὡς ψάλλει ἡ Ἐκκλησία, κατά τάς ἡμέρας ταύτας, «τά πάντα προσίεται, ἵνα σώσῃ τόν ἄνθρωπον», ἔτι καί σταυρόν ὑπέρ ἡμῶν ἑκουσίως ὑπέμεινε. «Ἐνῷ ὑπέρ τοῦ ἀγαθοῦ τάχα καί τολμᾷ τις ἀποθανεῖν, κατά τόν ἀπόστολον Παῦλον, «Χριστός ὑπέρ ἡμῶν ἀπέθανε, ἡμῶν ἀσεβῶν ὄντων». (Ρωμ. 5, 7- 8). Διά τοῦ σταυροῦ Αὐτοῦ κατῆλθεν εἰς τόν Ἅδην ὁ Χριστός καί ἀνεζήτησε καί ἐκεῖ τόν πλανηθέντα Προπάτορα καί ὅλους τούς ἀπογόνους αὐτοῦ. Ἡ εἰς Ἅδου δέ κάθοδος Αὐτοῦ ἀποτελεῖ καί τήν ἀνάστασιν Αὐτοῦ, ὡς δηλοῖ τοῦτο ἡ Ὀρθόδοξος εἰκών τῆς Ἀναστάσεως. Τοῦτο, τό μυστήριον τοῦ σταυροῦ, κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Δαμασκηνόν, εἶναι τό μέγιστον καί τό πλέον ἀξιοθαύμαστον τῶν θαυματουργημάτων τοῦ Χριστοῦ. «Ὁ λόγος ὁ τοῦ σταυροῦ»,  ὡς λέγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, «τοῖς μέν ἀπολλυμένοις» (Κορ. Α΄ 1,18), δι’ ἐκείνους δηλαδή οἱ ὁποῖοι μέ τήν ἐλευθέραν των ἐκλογήν βαδίζουν τόν δρόμον τῆς ἀπωλείας, εἶναι μωρία, ἀνοησία. « Ὁ σταυρός τοῦ Χριστοῦ εἶναι Ἰουδαίοις σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρία» (Κορ. Α΄,1-23), διότι ὁ ἐσταυρωμένος Χριστός, διά μέν τούς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι ἀναμένουν τόν Χριστόν Μεσσίαν ὡς ἐπίγειον βασιλέα, εἶναι πρόσκομμα, ἐπί τοῦ ὁποίου σκοντάφτουν καί δέν πιστεύουν, διά δέ τούς Ἕλληνας εἰδωλολάτρας ὁ ἐσταυρωμένος Θεός, ὁ ὁποῖος δέν ἐνίκησε τούς ἐχθρούς του, παρουσιάζεται ὡς ἰδέα μωρά καί ἀνόητος. Γιά τούς πιστεύοντας ὅμως Ἰουδαίους καί Ἕλληνας ὁ ἐσταυρωμένος Χριστός εἶναι « Θεοῦ δύναμις καί Θεοῦ σοφία» (Κορ. Α΄, 1-24) καί σωτηρία.

 

Τοῦτον τόν σταυρόν τοῦ Ἐσταυρωμένου καί Ἀναστάντος Χριστοῦ αἴρει καί τό σῶμα Αὐτοῦ ἡ Ἐκκλησία. Ὁ Ἀναστάς Χριστός εἶναι διά τήν ἐκκλησίαν ὁ Ἐσταυρωμένος Χριστός , «Ἰησοῦν ζητεῖτε τόν Ναζαρηνόν τόν Ἐσταυρωμένον;» (Μάρκ. 16,6), εἶπον αἱ Μυροφόροι. Ὁ Χριστός προβάλλεται πάντοτε ὑπό τῆς Ἐκκλησίας ὄπισθεν τῆς Ἁγίας Τραπέζης ἑκάστου ἱεροῦ ναοῦ ὡς ὁ Ἐσταυρωμένος Νυμφίος αὐτῆς. Ὡς ἡ ἐπί τῆς γῆς ζωή τοῦ Κυρίου ἦτο ἐσταυρωμένη ἀναστάσιμος, οὕτως καί ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας ἐπί τῆς γῆς εἶναι ἐσταυρωμένη ἀναστάσιμος. Ἡ Ἐκκλησία δέν θριαμβολογεῖ, δέν ἐπαίρεται, ἀλλά πάσχει, συμπάσχει μετά τοῦ πάσχοντος ἀνθρώπου, πάσχοντος ἀπό τά πάθη του, ἀπό τήν ἔλλειψιν πυξίδος ζωῆς, ἀπό τήν ἐκμετάλλευσιν «τῶν ἀρχόντων τῆς γῆς»  καί ἀπό τό αἱματοκύλισμα,  ἀδελφικόν ἐνίοτε εἰς τά πεδία τοῦ πολέμου, εἰς τά ὁποῖα εἰς οὐδέν λογίζεται ἡ ἀνθρωπίνη ζωή.

Συμπάσχουσα μεθ’ὅλων τῶν πασχόντων ἀνά τόν κόσμον, ἰδίᾳ ὅμως μετά τῶν τέκνων τοῦ ἐντοπίου ποιμνίου αὐτῆς, ἐν οἷς καί οἱ συρρεύσαντες ἀθρόοι εὐλαβεῖς προσκυνηταί, ἡ τῶν Ἱεροσολύμων Ἐκκλησία, Σιών ἡ Ἁγία, «ἡ Μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν, ἡ δεξαμένη πρώτη ἄφεσιν ἁμαρτιῶν διά τῆς Ἀναστάσεως», ἔχει τό προνόμιον, τήν εὐλογίαν, νά μαρτυρῇ καί νά κηρύττῃ Χριστόν Ἐσταυρωμένον καί Ἀναστάντα εἰς ὅλους τούς τόπους τῆς κατά σάρκα ἐμφανείας τοῦ Κυρίου καί αὐτήν τήν ὥραν κατά τήν σεμνήν καί κατανυκτικήν τελετήν ταύτην τοῦ ἱεροῦ Ἐπιταφίου, εἰς ἀνάμνησιν τῆς ταφῆς καί τῆς εἰς Ἅδου Καθόδου τοῦ Κυρίου, τῆς ὁποίας προΐσταται ὁ σεπτός Προκαθήμενος Ἱεροσολύμων Μακαριώτατος Πατριάρχης Θεόφιλος, δέεται ὑπέρ εἰρήνης καί ἀγαθῆς καταστάσεως τοῦ σύμπαντος κόσμου καί ὑπέρ τῆς εἰρήνης καί τῆς ἐν Χριστῷ ἑνότητος τῶν κατά τόπους  Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν πρός ἔπαινον τοῦ εὐλογημένου ἡμῶν γένους καί δόξαν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ἡμῶν. Ἀμήν».

Ἐν συνεχείᾳ ἐψάλησαν τά Εὐλογητάρια, οἱ Αἶνοι, ἡ Δοξολογία πρό τοῦ Ἁγίου Τάφου καί ἀκολούθως εἰς τό Καθολικόν τά Ἀναγνώσματα καί ἐψάλησαν τά τροπάρια: «Ὁ εὐσχήμων  Ἰωσήφ ἀπό τοῦ ξύλου καθελών» καί ἐτοποθετήθη τό εἱλητόν ἐπάνω εἰς τήν Ἁγίαν Τράπεζαν.

Τέλος, τῶν κωδώνων κρουομένων, ἡ Πατριαρχική Συνοδεία ἀνῆλθεν εἰς τό Πατριαρχεῖον.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας