Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΟΝ ΤΑΦΟΝ - Πατριαρχείοv Ιεροσολύμων

Τό ἑσπέρας τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, 13^ης /26^ης Ἀπριλίου 2019, ἔλαβε χώραν ἡ τελετή τοῦ Ἐπιταφίου εἰς τόν Πανίερον Ναόν τῆς Ἀναστάσεως.

Κατ’ αὐτήν κατῆλθε πρῶτον ἐκ τοῦ Πατριαρχείου ἡ Ἁγιοταφιτική Ἀδελφότης ὑπό τόν Προεξάρχοντα αὐτῆς Μακαριώτατον Πατριάρχην Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλον.

Ὅτε ἡ συνοδεία ἔφθασεν εἰς τόν Ναόν, ἡ ἀκολουθία ἤρχισε διά τοῦ Ὄρθρου τοῦ Μεγάλου Σαββάτου, τοῦ Κανόνος «Κύματι θαλάσσης», ψαλλομένου, ἄχρις οὗ «λάβωσι καιρόν» οἱ ἱερεῖς καί ἀκολούθως ἐνδυθῶσιν οὗτοι ὡς καί ὁ Μακαριώτατος καί οἱ Ἀρχιερεῖς διά τῶν ἑορτίων πενθίμων αὐτῶν στολῶν.

Τῆς Θ’ Ὡδῆς τοῦ Κανόνος συμπληρωθείσης, ἤρξατο ἀπό τῆς Πύλης τοῦ Ἱεροῦ Βήματος τοῦ Καθολικοῦ ἡ Ἐπιτάφιος κατανυκτική καί μεγαλοπρεπής λιτανεία, τοῦ Μακαριωτάτου, τῶν Ἀρχιερέων καί τῶν Ἱερέων ἐνδεδυμένων καί φθάσασα ἔναντι τοῦ Ἁγίου Κουβουκλίου, ἐστράφη δεξιά πρός τό Προσκύνημα τοῦ «Μή μοῦ Ἅπτου» τῶν Φραγκισκανῶν, ἔνθα ἀνεπέμφθη δέησις καθώς ἐν συνεχείᾳ καί εἰς τά παρεκκλήσια τοῦ Ἑπτακαμάρου, τῶν Κλαπῶν, προσφάτως ἀνακαινισθέντος ὑπό τοῦ Πατριαρχείου, Λογγίνου τοῦ Ἑκατοντάρχου, τοῦ «Διεμερίσαντο τά ἱμάτιά Μου Ἑαυτοῖς», τῆς Εὑρέσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, τοῦ Ἀκαθίνου Στεφάνου καί τοῦ Ἀδάμ.

Τῶν στάσεων καί τῶν δεήσεων τούτων συμπληρωθεισῶν, ἐγένετο ἄνοδος εἰς τόν Φρικτόν Γολγοθᾶν.

Ἐνταῦθα ὁ Μακαριώτατος ἀνέγνωσε τό Εὐαγγέλιον τῆς Σταυρώσεως, μετά τοῦτο δέ ἀνεπέμφθη δέησις καί ἐγένετο προσκύνησις ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου, τῶν Ἀρχιερέων καί τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Χρήστου Σοφιανόπουλου.

Ἀκολούθως τέσσαρες Ἀρχιερεῖς ᾖραν ἐπί τῶν ὤμων αὐτῶν τόν εἱλητόν τοῦ χρυσοκεντήτου καί ηὐτρεπισμένου Ἐπιταφίου ἐκ τῆς Ἁγίας Τραπέζης τοῦ Γολγοθᾶ, τῆς ἄνωθεν τῆς ὀπῆς βάσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καί κατελθόντες μεθ’ ὅλης τῆς συνοδείας, ἐτοποθέτησαν αὐτό ἐπί τῆς πλακός τῆς Ἀποκαθηλώσεως, ἔνθα καί ἀνεγνώσθη τό Εὐαγγέλιον τῆς Ἀποκαθηλώσεως ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου.

Ἠκολούθησε περιφορά τοῦ εἱλητοῦ ἐν λιτανεία τρίς πέριξ τοῦ Ἅγίου Κουβουκλίου, μετά δέ τοῦτο ἐτοποθετήθη ὑπό τῶν Ἀρχιερέων ἐπί τῆς πλακός τοῦ Παναγίου Τάφου.

Τούτων γενομένων, ἤρξαντο αἱ τρεῖς Στάσεις τῶν Ἐγκωμίων τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου καί τῶν Ἀρχιερέων: «Ἡ ζωή ἐν τάφῳ», «Ἄξιόν ἐστιν» καί «Αἱ γενεαί πᾶσαι» ἐν ἀρχῇ «Α΄ ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου καί αἱ Β’ καί ἡ Γ’ ὑπό Ἀρχιερέων ἐντός τοῦ Παναγίου Τάφου καί ἐν συνεχείᾳ τά τροπάρια αὐτῶν ὑπό τῶν Ἀρχιερέων καί τῶν Ἱερέων καί τῶν Ἱεροψαλτῶν ἔμπροσθεν τοῦ Ἁγίου Κουβουκλίου καί ἀπό τῶν ἐξωστῶν ἔναντι αὐτοῦ.

Τῆς Γ’ Στάσεως συμπληρωθείσης ἐξεφωνήθη τό κήρυγμα τῆς ἡμέρας ὑπό τοῦ Γέροντος Ἀρχιγραμματέως Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, ἔχον ὡς ἕπεται ἑλληνιστί:

“Ὁ λόγος ὁ τοῦ σταυροῦ

τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί,

τοῖς δέ σωζομένοις ἡμῖν

δύναμις Θεοῦ ἐστιν εἰς σωτηρίαν (Κορ. Α΄ 1, 18).

Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Σεβασμία τῶν ἱεραρχῶν χορεία,

Ἐκλαμπρότατε κ. Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Εὐλαβές ἱερατεῖον,

Εὐσεβεῖς προσκυνηταί,

Σήμερον, ἐνῷ κέκλικεν ἡ ἡμέρα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς καί ἐνῷ ἐπιφώσκει ἡ ἡμέρα τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου, ἡ Ἐκκλησία ἔχει τήν μνήμην σταυροῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου, Χριστοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί ἐν ταὐτῷ μνήμην τῆς ταφῆς Αὐτοῦ. Ἐπί τοῦ σταυροῦ ὁ Ἰησοῦς, “τελειῶν τό ἔργον, ὅ δέδωκεν Αὐτῷ ὁ Πατήρ, ἵνα ποιήσῃ”(Ἰωάν. 17, 4), λέγων τό “τετέλεσται” ( Ἰω. 19, 30), ἐξέπνευσε ὡς ἄνθρωπος τήν ἑσπερινήν ὥραν τῆς Παρασκευῆς καί εὐθύς ἀμέσως πρό τῆς ἐνάρξεως τοῦ Ἰουδαϊκοῦ Σαββάτου ἔδει νά ἐνταφιασθῇ. Τό ἔργον τοῦ ἐνταφιασμοῦ Αὐτοῦ ἀνέλαβε ὁ ἐν κρυπτῷ μαθητής Αὐτοῦ εὐσχήμων βουλευτής Ἰωσήφ ὁ ἀπό Ἀριμαθαίας. Λαβών τήν ἄδειαν παρά τοῦ Πιλάτου, ἀπεκαθήλωσε τό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ ἀπό τοῦ σταυροῦ καί ἐνεταφίασε τοῦτο εἰς τό ἐγγύς τοῦ τόπου τῆς σταυρώσεως λελατομημένον ὑπ’ αὐτοῦ καινόν μνημεῖον, εἰς τό ὁποῖον εὐλογούμεθα νά ἐπιτελῶμεν τήν κατανυκτικήν ταύτην Ἐπιτάφιον τελετήν.

Καί ἐνῷ ἡ Ἐκκλησία ἔχει τήν μνήμην γεγονότος θλιβεροῦ, γεγονότος θανάτου καί δή θανάτου σταυροῦ ἐπωδύνου καί ἀτιμωτικοῦ, εἰς τό ὁποῖον καί ἡ κτίσις συμπάσχουσα “τῷ φόβῳ ἠλλοιοῦτο” καί γεγονότος κηδεύσεως, ταφῆς “θεοσώμου,” δέν θρηνεῖ, δέν ὀλοφύρεται, ἀλλά μᾶλλον ἑορτάζει κατανυκτικῶς καί σεμνοπρεπῶς. Ἑορτάζει ἐν πένθει χαροποιῷ. Ἑορτάζει τήν νίκην αὐτῆς κατά τοῦ θανάτου διά τοῦ θανάτου καί τῆς ταφῆς τοῦ Ἱδρυτοῦ αὐτῆς. Ἑορτάζει τό διά τῆς πίστεως κατανοούμενον καί προσοικειούμενον μυστήριον ὅτι Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος εἶναι ὁ Ἐνανθρωπήσας Υἱός τοῦ Θεοῦ. Εἶναι Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος προσέλαβε ἀνθρωπίνην φύσιν, τήν ἀνθρωπότητα ὅλην. Εἶναι Ἐκεῖνος, εἰς τόν Ὁποῖον κατά τόν ἀπόστολον Παῦλον “κατοικεῖ πᾶν τό πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς” (Κολασ. 2, 9) καί ἐν τῇ Θεανθρωπίνῃ ὑποστάσει Αὐτοῦ κατῆλθε διά τοῦ σταυροῦεἰς τόν Ἅιδην, εἰσῆλθεν εἰς τήν δόξαν Αὐτοῦ καί συνεισήγαγε τόν ἄνθρωπον εἰς αὐτήν. Ἐπέστη τοῖς ἐν Ἅδῃ, βοῶν αὐτοῖς, εἰσέλθετε πάλιν εἰς τόν Παράδεισον. Τούς ἐν τιμωρίαις δεσμίους τοῦ Ἄδου ἐποίησε πάλιν Παραδείσου πολίτας. Διά τήν ἄφεσιν τῶν ἀνθρωπίνων ἁμαρτιῶν, ὁ Χριστός ἑκουσίως προσήνεγκε, προσέφερεν Ἑαυτόν θυσίαν ζῶσαν, ἄμωμον τῷ Θεῷ, θυσίαν αἵματος. ( Ἑβρ. 9, 14). Διά τοῦ θεηρρύτου αἵματος τοῦ σταυροῦΑὐτοῦ ἐξηγόρασε ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας, ἐκ τῆς δουλείας τοῦ γράμματος τοῦ Νόμου. Ὑψωθείς ἐν τῷ σταυρῷ ἑκουσίως, ἐπὶ τοῦ αἵματος τῆς λογχευθείσης πλευρᾶς αὐτοῦ ἐθεμελίωσε τήν ἐπώνυμον καινήν Αὐτοῦ πολιτείαν, τήν χριστεπώνυμον, τήν Ἐκκλησίαν. Αὐτήν περιεποιήσατο διά τοῦ ἰδίου αἵματος (Πράξ. 20, 28). Ἐν τῇ σωτηριώδει δέ οἰκονομίᾳ Αὐτοῦ ἡ ἐν τῷ αἵματι ἅπαξ θυσία Αὐτοῦ ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καί σωτηρίας διαιωνίζεται προσφερομένη ἀναιμάκτως καθ’ἑκάστην ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καί τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ. Ἐν αὐτῇ, ὡς θά εἰπωθῇ καί ἐν τῷ Χερουβικῷ ὕμνῳ τῆς Ἑσπερινῆς θείας Λειτουργίας τοῦ ἁγίου Βασιλείου σήμερον “ὁ Βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί Κύριος τῶν κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθῆναι καί δοθῆναι εἰς βρῶσιν τοῖς πιστοῖς.”

Ἐν τῷ αἵματι τοῦ σταυροῦ Αὐτοῦ ὁ Χριστός προσέτι ἥνωσε τούς δύο ἀντιτιτιθεμένους μεταξύ αὐτῶν κόσμους, τόν Ἰουδαϊκόν καί τόν Ἑλληνικόν, εἰς ἕνα. Ἐκάλεσε τούς Ἰουδαίους, τούς “ζητοῦντας σημεῖον” καί θεωροῦντας τόν σταυρόν”σκάνδαλον” καί τούς Ἕλληνας, “τούς ζητοῦντας σοφίαν” καί θεωροῦντας τόν σταυρόν”μωρίαν” (Α’ Κορ. 1, 18—24), νά μήν παραμένουν “ἀπολλυμένοι”, ἀλλά νά ἐντάξουν ἑαυτούς εἰς “τούς κλητούς σωζομένους” θεωροῦντες τόν σταυρόν “δύναμιν Θεοῦ εἰς σωτηρίαν” καί πιστεύοντες ὅτι “Ἐκεῖνος, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ εἰρήνη ἡμῶν, διέλυσε τήν ἔχθραν ἐν τῇ σαρκί αὐτοῦ καί ἔκτισε τούς δύο εἰς ἕνα καινόν ἄνθρωπον καί ἀποκατήλλαξε ἀμφοτέρους ἐν ἑνί σώματι τῷ Θεῷ διά τοῦ σταυροῦ (Ἐφεσ. 2, 14-16).

Εἰς τό ἕν σῶμα τοῦτο, τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησίαν, ὅπου οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος καί Ἕλλην, βάρβαρος, Σκύθης, δοῦλος, ἐλεύθερος ἀλλά τἀ πάντα καί ἐν πᾱσι Χριστός (Κολασ. 3, 11), ἐνετάχθη τῇ ἐλευθέρᾳ αὐτοῦ ἐκλογῇ καί τό ἔθνος ἡμῶν, τό Ἑλληνικόν. Τοῦτο ἐκράτησε τάς ὑπέρ πάντα τά ἔθνη καλλιεργηθείσας ὑπ’ αὐτοῦ ἐπιστήμας ἐρεύνης παντός ἐπιστητοῦ, ἀλλά ἐγκατέλειψε τήν Δωδεκάθεον Μεταφυσικήν αὐτοῦ καί “ἐπεγράφη ὀνόματι Θεότητος” Ἰησοῦ Ναζαρηνοῦ τοῦ ἐσταυρωμένου. Ἐδέχθη τό κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν καί εἰς τάς πόλεις τῶν ἀνειρηνεύτως πρίν ἀλληλοσυγκρουομένων Ἑλληνικῶν Δημοκρατιῶν ἐδημιούργησε ὀάσεις καλλιεργείας κοσμίων εἰρηνικῶν ἠθῶν, ἁγιασμοῦ καί σωτηρίας. Ἐδημιούργησε Ἐκκλησίας, τάς οὔσας εἰς ὅλον τόν Ἑλληνικόν χῶρον, εἰς Κύπρον, εἰς Φιλίππους, εἰς Θεσσαλονίκην, εἰς Κόρινθον, εἰς Ἔφεσον, εἰς Κρήτην. Ἐμεγαλούργησε εἰς τήν τέχνην τῆς Ἀρχιτεκτονικῆς θαυμασίων ναῶν, τῆς εἰκονογραφίας, τῆς ὑμνογραφίας, τήν Θεολογίαν τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Ὑψωσε τόν σταυρόν τοῦ Χριστοῦ ὡς λάβαρον δυνάμεως καί χαρᾶς εἰς τάς κατά τῶν βαρβάρων μάχας καί νίκας αὐτοῦ ἀλλά καί ὡς θυρεόν ὑπομονῆς εἰς τάς δοκιμασίας καί συμφοράς αὐτοῦἐκ τῶν κατακτητῶν.

Οὐχ ἧττον καί εἰς τούς τόπους τῆς ἐνσάρκου παρουσίας τοῦ ἐσταυρωμένου Λυτρωτοῦ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τό Ρωμαιόρθοξον γένος ἡμῶν ἐμεγαλούργησε. Πρῶτον εἰς τόν ναόν τοῦτον τῆς Ἀναστάσεως, τόν πρῶτον ἐπίσημον τῆς χριστιανοσύνης, τοῦ αὐτοκράτορος τοῦ “ἐν τούτῳ νίκα,”‘ ἡ ὡραιότης τοῦ ὁποίου συναγωνίζεται τήν εὐπρέπειαν τοῦ οὐρανίου στερεώματος”καί ἔπειτα εἰς τόν ναόν τῆς Νέας καί εἰς τούς ναούς τῶν Μονῶν τῶν πολιστῶν τῆς ἐρήμου, ἁγίων Εὐθυμίου, Σάββα καί Θεοδοσίου καί Σωφρονίου Πατριάρχου Ἱεροσολύμεων, τῶν Πατέρων τῆς μιᾶς ὑποστάσεως καί τῶν δύο ἐν Χριστῷ φύσεων, θελήσεων καί ἐνεργειῶν.

Τήν μαρτυρίαν τῶν Ἁγίων Πατέρων τούτων δίδει ἕως τῆς σήμερον ἡ Σιωνῖτις Μήτηρ τῶν Ἐκκλησιῶν ἀγωνιζομένη μετά τῆς ἐν αὐτῇ Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος καί εἰς τό ἱερόν Κουβούκλιον τοῦτο, τό ὁποῖον εἶναι ” Κτῆμα καί ἀφιέρωμα τῷ Χριστῷ τῶν Ὀρθοδόξων Ρωμαίων τό 1810,” ὡς ἔγραψεν ἐπ’ αὐτοῦ ὁ Ἀρχιτέκτων αὐτοῦ Κάλφας Κομνηνός ὁ Μυτιληναῖος. Τοῦτο πρό διετίας ἀνακαινισθέν, προφυλάσσει καί διακοσμεῖ τόν ὄλβιον καί ζωοδόχον τάφον, εἰς τόν ὁποῖον νῦν σαρκί ὑπνώττει ὁ δι’ ἡμᾶς σαρκί σταυρωθείς Κύριος, τήν χάριν καί τήν δύναμιν τοῦ Ὁποίου εὔχεται εἰς ὅλους ὑμᾶς τούς εὐλαβεῖς προσκυνητάς ὁ Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων καί Προεξάρχων τῆς Ἐπιταφίου ταύτης τελετῆς Μακαριώτατος Πατριάρχης κ. Θεόφιλος καί ἡ περί Αὐτόν Ἁδελφὀτης τοῦ Ἁγίου Τάφου.”Καλήν ἀνάστασιν.”

Ἠκολούθησαν τά Εὐλογητάρια, οἱ Αἶνοι, ἡ Μεγάλη Δοξολογία πρό τοῦ Ἁγίου Τάφου καί ἀκολούθως ἡ κατάληξις τῆς τελετῆς εἰς τό Καθολικόν διά τῆς τοποθετήσεως τοῦ εἱλητοῦ ἐπί τῆς Ἁγίας Τράπέζης, τῆς Προφητείας, τοῦ Ἀπολυτικίου καί τοῦ Εὐαγγελίου, τῆς Ἑωθινῆς δεήσεως καί τῆς Ἀπολύσεως, μεθ’ ἥν ἡ Πατριαρχική Συνοδεία, τῶν κωδώνων πενθίμως κρουομένων, ἀνῆλθεν εἰς τό Κεντρικόν Μοναστήριον.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας