Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΚΟΠΗΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΤΑΣ ΕΙΣ ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ

Τό ἑσπέρας, 17:00μ.μ. ὥραν τῆς 31^ης Δεκεμβρίου 2023/ 13^ης Ἰανουαρίου 2024, τελευταίας ἡμέρας  τοῦ ἔτους 2023 (π. ἠ) ἔλαβε χώραν εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ Πατριαρχείου τό ἔθιμον τελετῆς τῆς κοπῆς τῆς Βασιλόπιττας, τῆς πίττας τήν ὁποίαν ἡ παράδοσις συνδέει μέ τήν φιλανθρωπικήν δρᾶσιν τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Προσκεκλημένοι εἰς τήν τελετήν ταύτην ἦσαν ὁ Γενικός Πρόξενος τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Δημήτριος Ἀγγελοσόπουλος, ἡ Πρόξενος κ. Μάντικα Ἄννα καί συνεργάται αὐτῶν καί Ἁγιοταφῖται Πατέρες και μέλη τῆς Ἑλληνικῆς Παροικίας καί τοῦ Ἀραβοφώνου ἡμῶν ποιμνίου.

Ἐν ἀρχῇ ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησε διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:

«Εἶπε δέ (ὁ Κύριος) πρός (τούς μαθητάς Αὐτοῦ)˙ οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους ἤ καιρούς,  οὕς ὁ Πατήρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ», (Πρξ. 1,7).

” Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Δημήτριε Ἀγγελοσόπουλε,

          Σεβαστοί ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,

          Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί.

Ὁ τῇ ἀρρήτῳ σοφίᾳ συστησάμενος τά πάντα Θεός Λόγος καί ἐκ μή ὄντων εἰς τό εἶναι παραγαγών, συνήγαγε πάντας ἡμᾶς ἐν τῷ ἱερῷ τούτῳ τόπῳ τοῦ Παλαιφάτου ἡμῶν Πατριαρχείου τῶν Ἰεροσολύμων, ἵνα ἀφ’ ἑνός μέν εὐχαριστήσωμεν αὐτῷ τῷ Θεῷ Λόγῳ, ἐπί τοῖς ἐγκαινίοις τοῦ νέου ἔτους τῆς χρηστότητος Αὐτοῦ καί ἀφ’ ἑτέρου τιμήσωμεν τήν μνήμην τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Βασιλείου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας τοῦ Μεγάλου διά τοῦ καθιερωμένου ἐθίμου τῆς κοπῆς τῆς ἐπωνύμου αὐτοῦ Βασιλόπιττας.

Ὁ προσδιορισμός τῆς ἐννοίας τοῦ ἱστορικοῦ χρόνου καί τῆς ἐναλλαγῆς αὐτοῦ εἰς παρελθόν, παρόν καί μέλλον, εἰς ἐξερχόμενον καί εἰσερχόμενον, παλαιόν καί νέον ἐκ μέρους τῆς ἀνθρωπίνης διανοήσεως τῶν ἐθνικῶν εἰδωλολατρῶν καί τῶν φιλοσόφων γενικώτερον παραμένει ἀτελής, ἄν ὄχι παντελῶς ἀδύνατος.

Τοὐναντίον ὁ προσδιορισμός τοῦ ἱστορικοῦ χρόνου καθίσταται δυνατός διά τῆς ἐν τῷ κόσμῳ παρουσίας τοῦ ἐκ τῶν ἁγνῶν αἱμάτων τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας σαρκωθέντος καί ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐπί τοῦ Ρωμαίου Καίσαρος Αὐγούστου καί τοῦ ἡγεμονεύοντος τῆς Συρίας Κυρηνίου, εἰς πόλιν Δαυΐδ, ἥτις καλεῖται Βηθλεέμ, κατά τήν μαρτυρίαν τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ (πρβλ. Λουκ. 2,1-5).

Ὁ ἔγκριτος πατήρ τῆς Ἐκκλησίας ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, σχολιάζων τούς Κυριακούς λόγους πρός τούς μαθητάς αὐτοῦ: «οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους καί καιρούς οὕς ὁ Πατήρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ» (Πρξ. 1,7), λέγει, «οὐ περιεργάζεσθαι χρῆναι τά λίαν ἀπόρρητα καί ἐν Θεῷ κεκρυμμένα, διά τούτων ἐδίδασκε ὁ Κύριος».

Ὄντως ἡ θεώρησις τοῦ χρόνου ὡς παρελθόντος, παρόντος καί μέλλοντος ἀποτελεῖ λόγον ἀνερμήνευτον καί ἀκατάληπτον, ἀπόρρητον καί ἐν Θεῷ κεκρυμμένον. Καί τοῦτο, διότι κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Δαμασκηνόν, «ὁ Θεός ἐκ τοῦ μή ὄντος εἰς τό εἶναι παράγει καί δημιουργεῖ τά σύμπαντα, ἀόρατά τε καί ὁρατά, καί τόν ἐξ ὁρατοῦ καί ἀοράτου συγκείμενον ἄνθρωπον». Κατά δέ τόν θεῖον Παῦλον, «ὁ Θεός … ἐπ’ ἐσχάτων τῶν ἡμερῶν τούτων ἐλάλησεν ἡμῖν ἐν υἱῷ, ὅν ἔθηκε κληρονόμον πάντων, δι’ οὗ καί τούς αἰῶνας ἐποίησεν», (Ἑβρ. 1,1-2).

Σχολιάζων τόν λόγον τοῦτον τοῦ Παύλου ὁ Θεοδώρητος Κύρου λέγει: «ὁ γάρ αἰών οὐκ οὐσία τίς ἐστι, ἀλλ’ ἀνυπόστατον χρῆμα συμπαρομαρτοῦν τοῖς γεννητήν ἔχουσι φύσιν … Αἰών ἐστι τό τῇ κτιστῇ φύσει παρεζευγμένον διάστημα. Τῶν αἰώνων δέ ποιητήν εἴρηκε τόν Υἱόν, ἀΐδιον αὐτόν εἶναι διδάσκων καί παιδεύων ἡμᾶς, ὡς ἀεί ἦν παντός οὑτινοσοῦν ὑπερκείμενος χρονικοῦ διαστήματος. Οὕτω περί τοῦ Θεοῦ Πατρός ἡ Παλαιά Γραφή λέγει: “ὁ ὑπάρχων πρό τῶν αἰώνων, ἀντί τοῦ ἀεί ὤν». [Καί ἁπλούστερον, «ὁ αἰών δέν εἶναι κάποια οὐσία ἀλλά πρᾶγμα ἀνυσπόστατον, τό ὁποῖον συνοδεύει τά ὄντα τά ἔχοντα κτιστήν φύσιν … Αἰών εἶναι τό διάστημα, τό ὁποῖον εἶναι συνδεδεμένον μέ τήν κτιστήν φύσιν. Ἡ Γραφή εἶπε τόν Υἱόν (τοῦ Θεοῦ) ποιητήν τῶν αἰώνων. Αὐτός εἶναι ἀΐδιος διδάσκων ἡμᾶς ὅτι ἦταν πάντοτε ὑπερκείμενος παντός χρονικοῦ διαστήματος».]

Κατά δέ τόν Μέγαν Βασίλειον, ὁ χρόνος εἶναι σύμφυτος μέ τήν δημιουργίαν τοῦ κόσμου. «Ὅτε δέ ἔδει λοιπόν καί τόν κόσμον τοῦτον ἐπεισαχθῆναι τοῖς οὖσι … συμφυής ἄρα τῷ κόσμῳ καί τοῖς ἐν αὐτῷ … ἡ τοῦ χρόνου διέξοδος ὑπέστη, ἐπειγομένη ἀεί καί παραρρέουσα καί μηδαμοῦ παυομένη τοῦ δρόμου ἤ οὐχί τοιοῦτος ὁ χρόνος, οὗ τό μέν παρελθόν ἠφανίσθη, τό δέ μέλλον οὔπω παρέστη, τό δέ παρόν πρίν γνωσθῆναι διαδιδράσκει τήν αἴσθησιν;» [Καί ἁπλούστερον· καί ὅταν πλέον ἦλθεν ἡ ὥρα νά εἰσαχθῇ εἰς τά ὄντα καί ὁ κόσμος αὐτός … τότε ἐκτίσθη ὡς βάσις ἡ ροή τοῦ χρόνου σύμφυτος μέ τόν κόσμον … μία ροή πού συνεχῶς ἐπείγεται καί τρέχει παραπλεύρως πρός αὐτά, καί πουθενά δέν τερματίζει τόν δρόμο της. Ἤ μήπως ὁ χρόνος δέν εἶναι κάτι, τοῦ ὁποίου τό μέν παρελθόν ἐξηφανίσθη, τό δέ μέλλον ἀκόμη δέν ἐνεφανίσθη, τό δέ παρόν, πρίν καλά-καλά γίνῃ ἀντιληπτόν, διαφεύγει ἀμέσως ἀπό τά χέρια τῆς αἰσθήσεως;»]

Ἀκολουθῶν τόν Μέγαν Βασίλειον, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός λέγει ὅτι ὁ αἰών εἶναι αὐτό πού ἐκτεινόταν μαζί μέ τά ἀΐδια (ὄντα) σάν κάποια χρονική κίνησις καί σάν κάποιο διάστημα. «Αἰών οὐκ ἤν μετρητός, ἀλλά τό συμπαρεκτεινόμενον τοῖς ἀϊδίοις οἷόν τι χρονικόν κίνημα καί διάστημα· καί κατά τοῦτο εἰς αἰών ἐστί, καθ’ ὅ λέγεται ὁ θεός αἰώνιος, ἀλλά καί προαιώνιος… Θεοῦ δέ εἰπών δῆλον, ὅτι τοῦ Πατέρα λέγω καί τόν μονογενῆ αὐτοῦ Υἱόν, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καί τό Πνεῦμα Αὐτοῦ τό Πανάγιον, τόν ἕνα Θεόν ἡμῶν».

Αὐτός ὁ Θεός τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ … πάντα ὑπέταξεν ὑπό τούς πόδας Αὐτοῦ, καί Αὐτόν ἔδωκεν κεφαλήν ὑπέρ πάντα τῇ Ἐκκλησίᾳ, ἥτις ἐστί τό σῶμα Αὐτοῦ, τό πλήρωμα αὐτοῦ τά πάντα ἐν πᾶσι πληρουμένου (πρβλ Ἐφ. 1,22-23) κηρύττει ὁ θεῖος Παῦλος. Τοῦτο σημαίνει, ὅτι ἡ Ἐκκλησία οὖσα τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, Τοῦ μή ὄντος ἐκ τοῦ κόσμου τούτου (Ἰω. 8,23), ἀλλά ὄντος καί δρῶντος ἐν τῷ ἱστορικῷ χρόνῳ, ἑορτάζει τό γεγονός τῆς ἀλλαγῆς τοῦ χρόνου, οὐχί κοσμικῶς ἀλλά πνευματικῶς, δῆλον ὅτι ἐν τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι τοῦ Ἰησοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ.

Συνεπῶς ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καί διά τῆς ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ὁ χρόνος ἑρμηνεύεται ὑπό τοῦ σοφοῦ Παύλου, ὡς ἡ καινή κτίσις. «Ὥστε εἴ τις ἐν Χριστῷ καινή κτίσις· τά ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδού γέγονε καινά τά πάντα», (Β´ Κόρ. 5,17-18). Αὐτῆς ἀκριβῶς τῆς ἐν Χριστῷ καινότητος γενόμεθα κοινωνοί κατά τήν συμμετοχήν μας εἰς τό μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἐν τῷ ὁποίῳ ὁ Χριστός κατοικεῖ ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν (Πρβλ. Ἐφ. 3,17). «Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἐν ἐμοί μένει, κἀγώ ἐν αὐτῷ», (Ἰωάν. 6, 56).

Ἐξ ἄλλου ὁ χρόνος γίνεται καιρός ζωῆς αἰωνίου κατά τό βάπτισμα, ἔνθα λαμβάνομεν τήν σφραγῖδα τῆς δωρεᾶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἐνδυόμεθα τόν Χριστόν: «ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε», (Γαλ. 3,27) κηρύττει ὁ θεσπέσιος Παῦλος. Τόν καιρόν τοῦτον τῆς δωρεᾶς τῆς σφραγῖδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐχαρίσατο ἡμῖν ὁ Θεός Πατήρ, ἵνα καθαρίσωμεν ἑαυτούς ἀπό παντός μολυσμοῦ καί καταστῶμεν ἀγαπητοί τῷ Θεῷ, ἀκούοντες εἰς τό παράγγελμα τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα λέγοντος: «Δεῖ οὖν ἡμᾶς περί τῶν ἐνεστώτων ἐπί πολύ ἐρευνῶντας ἐκζητεῖν τά δυνάμενα σώζειν, φύγωμεν οὖν τελείως ἀπό πάντων τῶν ἔργων τῆς ἀνομίας, μήποτε καταλάβῃ ἡμᾶς τά ἔργα τῆς ἀνομίας· καί μισήσωμεν τήν πλάνην τοῦ νῦν καιροῦ, ἵνα εἰς τόν μέλλοντα ἀγαπηθῶμεν».

Καθίσταται σαφές ὅτι ἡ ἐναλλαγή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ χρόνου, δηλονότι τοῦ καιροῦ ἀφορᾷ οὐχί εἰς τήν διάκρισιν ὡρῶν, ἡμέρας καί νυκτός, ἑβδομάδων καί μηνῶν, ἀλλά «τήν εἰς τόν Θεόν μετάνοιαν καί πίστιν τήν εἰς τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν», (Πρξ. 20,21) κατά τόν Εὐαγγελιστήν Λουκᾶν. Τοῦτο καταμεμήνυκεν καί ὁ πάνσοφος Παῦλος λέγων: «ἱδού νῦν καιρός εὐπρόσδεκτος, ἱδού νῦν ἡμέρα σωτηρίας», (Β´ Κορ. 6,2).

Κατά τόν νῦν καιρόν τῆς ἐναλλαγῆς τοῦ χρόνου, ὅπου ὑποφώσκει ἡ ἀποστασία καί ἡ ἀνομία ἀφ’ ἑνός· καί ἡ ἀνθρωπότης δοκιμάζεται ἀπό πολέμους καί διαμάχας καί «ἐκ παντός φαύλου πράγματος», (Πρβλ. Ἰακ. 3,16) ἀφ’ ἑτέρου, καλούμεθα, ἵνα ἀναλογισθῶμεν τά παραπτώματα ἡμῶν καί «μετά φόβου καί τρόμου τήν ἑαυτῶν σωτηρίαν κατεργαζόμενοι», (Πρβ. Φιλιπ. 2,12).

Τήν ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ Λόγῳ ἐνανθρωπήσαντι καί σαρκωθέντι ἐκ τῶν ἁγνῶν αἱμάτων τῆς ὑπερευλογημένης Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας, ἀνατολήν τοῦ νέου χρόνου ἑορτάζοντες, ἱκετεύσωμεν τόν Μέγαν τῆς Καππαδοκίας Ἱεράρχην ἅγιον Βασίλειον τόν οὐρανοφάντορα, ἵνα πρεσβεύῃ τῷ σαρκί περιτμηθέντι Κυρίῳ καί Θεῷ καί Σωτῆρι ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστῷ ὑπέρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν, ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου, καί ἰδιαιτέρως τῆς δοκιμαζομένης ζώνης τῆς Γάζης καί τῆς εὐρυτέρας περιοχῆς τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, οὐ μήν ἀλλά καί ὑπέρ παύσεως τῶν σχισμάτων καί θεραπείας τῆς διαρραγείσης ἑνότητος τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Μετά τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «ὁ ἄρρητῳ σοφία συστησάμενος τά σύμπαντα, Λόγε Χριστέ ὁ Θεός, ὁ καιρούς καί χρόνους ἡμῖν προθέμενος, τά ἔργα τῶν χειρῶν Σου εὐλόγησον· τό παρόν νέον ἔτος ὡς ἀγαθός εὐλογήσας φύλαττε ἐν εἰρήνῃ καί ἑνότητι, τήν Ἐκκλησίαν Σου, τήν Γεραράν ἡμῶν Ἁγιοταφιτικήν Ἀδελφότητα, τό εὐσεβές χριστεπώνυμον ἡμῶν ποίμνιον, τήν ἁγίαν πόλιν Ἱερουσαλήμ καί τό εὐσεβές ἔθνος καί γένος τῶν Ρωμαίων Ὀρθοδόξων. Ἀμήν».

Εὐλογημένον καί εἰρηνικόν τό Νέον ἔτος 2024.

Ἔτη πολλά!”

Ἐν συνεχείᾳ ἐψάλη τό ἀπολυτίκιον τῆς Περιτομῆς «μορφήν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες» καί τοῦ Μεγάλου Βασιλείου «εἰς πᾶσαν τήν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου ὡς δεξαμένην τόν λόγον σου». Ἐν συνεχείᾳ ὁ Μακαριώτατος ἔκοψε τήν πίτταν, εὐχόμενος αἴσιον καί εὐλογημένον καί εἰρηνικόν τόν Νέον Ἔτος 2024 καί διένειμεν αὐτήν εἰς τούς παρόντας.

Τέλος, οἱ μαθηταί τῆς Πατριαρχικῆς Σχολῆς Σιών  ἔψαλλον τά κάλαντα «ἐμεῖς ἡ νέα γενεά τοῦ Παναγίου Τάφου»  εἰς τό Πατριαρχεῖον καί εἰς τάς οἰκίας τῶν Ἁγιοταφιτῶν Πατέρων καί εἰς τας οἰκίας μελῶν τῆς Ἑλληνικῆς Παροικίας.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας