ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΣΤΟΝ “ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ”

Ἀποσπάσματα συνέντευξης τοῦ Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Θεόφιλου Γ’ στή Νάνσια Κωσταρά γιά τόν «Ἐλεύθερο Τύπο»

.

-Μακαριώτατε, ποιές εἶναι οἱ σχέσεις Πατριαρχείου καί Ἰσραήλ;

“Εἶναι ἄριστες μέ τό κράτος τοῦ Ἰσραήλ, ὅπως ἄριστες εἶναι καί μέ τίς ἄλλες κυβερνήσεις, τό βασίλειο τῆς Ἰορδανίας καί τήν Παλαιστινιακή Ἀρχή.”

-Παρ’ ὅλα αὐτά, ἄργησε παρά πολύ ἡ ἀναγνώρισή σας ἀπό τό κράτος τοῦ Ἰσραήλ. Γνωρίζετε τούς λόγους;

“Νομίζω ὅτι αὐτό πλέον θεωρεῖται λῆξαν. Δέν ἀναζήτησα τούς λόγους γιατί, παρά τή σχετική καθυστέρηση, ἐντούτοις οἱ Ἰσραηλινοί κινήθηκαν ἐν τέλει μέσα σέ λογικό χρονικό πλαίσιο.”

-Εἶναι πολλοί αὐτοί πού πιστεύουν ὅτι τά ἑλληνικά προσκυνήματα κινδυνεύουν ἀπό κάποιους…

“Ἡ Ἱερουσαλήμ ἔχει ἕναν παγκόσμιο χαρακτήρα καί ὑπάρχει ἕνα καθεστώς προσκυνηματικό, τό ὁποῖο ἔχει κατοχυρωθεῖ, διασφαλιστεῖ, ἐνῶ ὑποστηρίζεται ἀπό διεθνεῖς συνθῆκες. Ὅλα τά ἐμπλεκόμενα-ἐνδιαφερόμενα κράτη ἔχουν ἀναλάβει τήν εὐθύνη τῆς προστασίας τῶν προσκυνημάτων καί τῆς ἐλεύθερης διακίνησης τῶν προσκυνητῶν, ἀλλά καί τήν ἐγγύηση τῆς ἐλευθέρας ἐκφράσεως τῆς λατρείας τῶν πιστῶν. Ἔχουν τήν ὑποχρέωση τῆς τήρησης αὐτῶν τῶν κανόνων, πράγμα πού διασφαλίζει καί τά κεκτημένα τῶν ἐμπλεκόμενων κρατῶν.”

– Μέ ποιόν τρόπο στηρίζει ἡ ἑλληνική Πολιτεία τό Πατριαρχεῖο καί σέ ποιό βαθμό;

“Ἡ ἑλληνική Πολιτεία ἦτο, εἶναι καί θά παραμείνει ἀρωγός εἰς τό ἔργον τοῦ Πατριαρχείου καί δέν πρέπει νά λησμονοῦμε ὅτι τό ἑλληνικό κράτος εἶναι ἡ προστάτις δύναμις τῶν ὀρθόδοξων Ρωμιῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς.”

-Μέ τόν πρωθυπουργό τῆς χώρας, Γιῶργο Παπανδρέου, ἔχετε συναντηθεῖ προκειμένου νά συζητήσετε τά ζητήματα ποῦ ἀπασχολοῦν τό Πατριαρχεῖο;

“Ἐπανειλημμένως! Μάλιστα, πρόσφατα συναντηθήκαμε στό Συνέδριο τῆς Φατάχ, πού ἔλαβε χώρα εἰς τή Βηθλεέμ, καθώς καί σέ ἄλλες ἐπισκέψεις του, ἐδῶ στό Πατριαρχεῖο. Εἶναι γνωστό τό ἐνδιαφέρον του. Τήν τελευταία φορὰ πού ἐμεῖς ἐπισκεφθήκαμε τήν Ἑλλάδα,  συναντηθήκαμε μέ τόν ὑφυπουργό κ. Κουβέλη καί μπορῶ νά πῶ ὅτι ἦταν μία πολύ ἐποικοδομητική ἀπό πάσης πλευρᾶς συνάντηση. Ἀποφασίσαμε ἀπό κοινοῦ νά ἐπεκτείνουμε αὐτή τή συνεργασία”

-Ὅμως,  πέραν τού  πολιτικοῦ ἐνδιαφέροντος ἀπό πλευρᾶς Πολιτείας, ὑπάρχει καί οἰκονομική ἐνίσχυση καί σέ ποιό βαθμό;

“Κοιτάξτε, τή συντήρηση τῶν προσκυνημάτων, καθώς καί τό ἀναστηλωτικό ἔργο ἐξ ὁλοκλήρου τά ἔχει ἀναλάβει ἡ ἑλληνική κυβέρνηση. Ὅταν, γιά παράδειγμα, εἴχαμε τή μεγάλη κρίση στό Πατριαρχεῖο καί ἀντιμετωπίσαμε τό πρόβλημα τῆς γῆς, δηλαδή τοῦ οἰκοπέδου στήν περιοχή τοῦ Ἀπωτόλ, ἡ τότε ὑπουργός Ἐξωτερικῶν, κ. Ντόρα Μπακογιάννη, ἐνέκρινε ἀμέσως τό ποσό τῶν πέντε ἑκατομμυρίων εὐρώ, πού μαζί μέ τό ποσό τῶν τεσσεράμισι ἑκατομμυρίων πού εἴχαμε ἐξασφαλίσει ἐπέτρεψαν νά πληρώσουμε τό χρέος καί ἔτσι νά ἐπανέλθει ἡ ἰδιοκτησία τοῦ οἰκοπέδου, δηλαδή τοῦ προσκυνηματικοῦ αὐτοῦ χώρου, καί πάλι στήν κυριαρχία τοῦ Πατριαρχείου.”

-Οἱ σχέσεις σας μέ τόν Πατριάρχη Βαρθολομαῖο;

“Δέν μιλᾶμε γιά σχέσεις… Τό Πατριαρχεῖο Ἱεροσολύμων καί Κωνσταντινουπόλεως εἶναι «ἕνα σῶμα, μία σάρκα». Εἴμαστε ἕνα καί τό αὐτό πνεῦμα.”

-Μακαριώτατε, πῶς βλέπει ἡ ρωσική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τό γεγονός ὅτι ἡ ἑλληνική, ἄν καί ἀριθμητικά πολύ λιγότερη καί οἰκονομικῶς ἀρκετά ἀσθενέστερη, συνεχίζει νά ἡγεῖται τοῦ μεγαλυτέρου πνευματικοῦ κέντρου ὄλου τοῦ κόσμου, δηλαδή τοῦ Πατριαρχείου;

“Εἶναι φυσικό καί ἑπόμενο μία ζωντανή Ἐκκλησία, ὅπως ἡ ρωσική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, νά θέλει νά διαδραματίσει ἕναν ἰδιαίτερα ξεχωριστό ρόλο. Ἐντούτοις, θά πρέπει νά λάβουμε ὑπ’ ὄψιν μας ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἑνιαία καί δέν λειτουργεῖ κατά κανόνα μέ κοσμικά κριτήρια, ἀριθμητικά ἤ ποσοτικά.”

-Ποιός εἶναι ὁ ρόλος τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας ὡς πρός τά προσκυνήματα;

“Ἡ Ρωσική Ἐκκλησία ἀναγνωρίζει τό γεγονός ὅτι τά Πατριαρχεῖα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, καί εἰδικότερα τό Πατριαρχεῖο τῶν Ἱεροσολύμων, συνέβαλαν τά μέγιστα στό νά κατοχυρωθεῖ καί νά ἐμπεδωθεῖ ἡ ὀρθόδοξος πίστη στό ρωσικό λαό. Ἀναγνωρίζει, δέ, τό γεγονός ὅτι οἱ Πατριάρχες τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, ξεκινώντας ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἀλλά καί τ’ ἄλλα Πατριαρχεῖα, γιά ἕνα μεγάλο χρονικό διάστημα ὑπῆρξαν οἱ πνευματικοί χειραγωγοί τῆς Ρωσικῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ.”

-Ποιοί εἶναι οἱ οἰκονομικοί πόροι τοῦ Πατριαρχείου;

“Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι ἀντιμετωπίζουμε οἰκονομικᾶ προβλήματα. Τό Πατριαρχεῖο ἔχει πόρους ἀπό τά διάφορα ἀκίνητα ἐντός κι ἐκτός Ἱεροσολύμων. Οἱ περισσότεροι πόροι ὅμως προέρχονται ἀπό φιλανθρωπίες. Στό Πατριαρχεῖο δέν ἐπιτρέπεται νά μπεῖ ὁ ἐπιχειρηματικός παράγοντας. Γι’ αὐτό, ἄν καί τό Πατριαρχεῖο ἔχει μεγάλη ἀκίνητη περιουσία, ἡ θέση τοῦ εἶναι τόσο μεγάλη καί εὐαίσθητη πού δέν μπορεῖ νά προβεῖ σέ ἀνάλογες ἐπενδύσεις. Τό Πατριαρχεῖο εἶναι κάτοχος μίας μεγάλης φυσικῆς κληρονομιᾶς, ἡ ὁποία ὅμως, κυρίως ἐντός τῶν Ἱεροσολύμων, εἶναι στρατηγικῆς σημασίας ἀπό ἀπόψεως καθαρά πολιτικῆς.”

-Νά τό ἑρμηνεύσω ὅτι γιά κάθε ἴχνος γῆς πού χάνεται ἀποδυναμώνεται καί ἡ ἑλληνική κυριαρχία στήν περιοχή;

-Σχετικά μέ αὐτό πού μόλις εἴπατε, εἶναι κάτι γιά τό ὁποῖο ἐμεῖς διαφοροποιοῦμε τή θέση μας ἀπό τίς ἄλλες Ἐκκλησίες ἐδῶ. Ἡ περιουσία τοῦ Πατριαρχείου εἶναι δική του, δέν εἶναι κρατική περιουσία. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ Ἑλλάδα οὐδέποτε εἶχε διεκδικήσεις ἀπό τήν περιουσία του, οὔτε θεώρησε τίς γαῖες τοῦ ὡς δική του κρατική περιουσία, ἐν ἀντιθέσει πρός τό Βατικανό καί τή Ρωσική Ἐκκλησία ὅπου οἱ γαῖες τοῦ Βατικανοῦ εἶναι γαῖες δικές του καί δέν ἀνήκουν κάν στήν τοπική Ἐκκλησία. Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τούς Ρώσους. Ὡς γνωστόν, ἔχουν καί αὐτοί δική τους γῆ εἰς τόν χῶρον τῶν Ἱεροσολύμων, μόνο πού ἡ γῆ αὐτή εἶναι κρατική περιουσία καί ἐπίσης ἡ τοπική Ἐκκλησία δέν ἔχει κανένα δικαίωμα ἐπ’ αὐτῶν.”

-Ἀναφερόμενοι στό Πατριαρχεῖο, πῶς γίνεται νά μιλᾶμε γιά τό μεγαλύτερο πνευματικό κέντρο τοῦ κόσμου τήν ἴδια ὥρα ποὺ ἡ περίφημη Θεολογική Σχολή του παραμένει κλειστή;

“Ἡ Θεολογική Σχολή τοῦ Σταυροῦ, πού στεγαζόταν στή Μονή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, δέν λειτουργεῖ κυρίως λόγω τῶν πολιτικῶν καταστάσεων (γνωρίζετε ὅτι βρίσκεται στή Δυτική Ἱερουσαλήμ, ἡ ὁποία μέχρι τό 1967 ἦτο χωρισμένη), ἀλλά καί οἰκονομικῶν λόγων.”

-Δέν εἶναι ἀδικαιολόγητο νά μένει ἀνεκμετάλλευτη μία τόσο μεγάλη πνευματική περιουσία; Θά θέλατε ἐπί τῶν ἡμερῶν σας νά ἐπαναλειτουργήσει;

“Βεβαίως! Ἔχουν γίνει καί προηγουμένως προσπάθειες ἀπό τόν Μακαριστό Πατριάρχη Βενέδικτο. Ἡ ἐπιθυμία ὑπάρχει, ὅπως καί διατάγματα κυβερνητικά ἀπό τήν ἑλληνική Πολιτεία. Ὅμως, οἱ πολιτικές ἐξελίξεις δέν βοήθησαν νά εὐοδωθεῖ αὐτή ἡ προσπάθεια. Αὐτή τή στιγμή ὅμως, καί ἐγώ προσωπικά μέ τήν ἔγκριση τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, ἔχουμε ἀναλάβει τήν πρωτοβουλία γιά νά ἐπανιδρυθεῖ καί ἐπαναλειτουργήσει ἡ Θεολογική Σχολή τοῦ Σταυροῦ.”

-Τελικά, τί εἶναι αὐτό πού ἐμποδίζει νά ὑλοποιηθεῖ ἡ πρωτοβουλία σας αὐτή ὅσο πιό ἄμεσα γίνεται τώρα καί ἐπί τῶν ἡμερῶν σας;

“Οἱ λόγοι εἶναι καθαρά οἰκονομικοί. Γιατί ἀπό τίς τοπικές Ἀρχές ἐδῶ δέν ἔχουμε κανένα πρόβλημα, μάλιστα αὐτό εἶναι κάτι πού θέλουν καί τά ἀνώτατα πνευματικά ἐκπαιδευτικά ἱδρύματα τοῦ Ἰσραήλ.”

-Μέ τί ἔλλειμμα παραλάβατε τά ταμεῖα μετά τόν Εἰρηναῖο;

“Ὑπάρχει μία κινεζική παροιμία ποῦ λέει: «Γιατί νά ὑβρίζεις τό σκότος; Ἄναψε ἕνα κερί».

-Ὁ νοῶν νοείτω… Ἔχουν ἀρχίσει νά ξεπερνιοῦνται τά οἰκονομικᾶ προβλήματα;

“Δόξα τῷ Θεῷ, τά πράγματα ὁλοένα καί βελτιώνονται.”

-Τί ἄλλα προβλήματα ἀντιμετωπίζει τό Πατριαρχεῖο τά ὁποία θά ἔπρεπε νά γνωρίζουμε ἐμεῖς στήν Ἑλλάδα καί ἀπό ποιούς θά ἐπιθυμούσατε στήριξη καί τί εἴδους;

“Αὐτό πού θέλουμε ἐμεῖς εἶναι οἱ εὐλαβεῖς χριστιανοί, πού ἀγαποῦν καί προσκυνοῦν τόν Πανάγιο Τάφο, νά κάνουν τή δική τους προσφορά. Ἡ ἀνάγκη πού ἔχουμε ὅμως περισσότερο εἶναι σέ ἔμψυχο ὑλικό.”

-Γιατί ἀποφεύγουν νά ἔρχονται ἐδῶ οἱ μοναχοί;

“Ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο τά ΜΜΕ παρουσιάζουν τά τεκταινόμενα στή Μέση Ἀνατολή δίνει τήν ἐντύπωση ὅτι ὅλα τά γεγονότα διαδραματίζονται ἐδῶ, στήν Ἱερουσαλήμ. Πράγμα τό ὁποῖο δέν ὑφίσταται σ’ αὐτές τίς διαστάσεις ὥστε νά προκαλεῖ τόσο φόβο. Ἐδῶ ἡ τοπική ἀδελφότητα ἔχει ἕνα σκοπό. Βέβαια, ὅλοι ἔρχονται καί θαυμάζουν τό ἔργο καί τήν ἀποστολή τῆς Ἁγιοταφικῆς Ἀδελφότητας, πλήν ὅμως, ὅταν τούς προσκαλοῦμε, δυσκολεύονται νά ἀνταποκριθοῦν, διότι ὁ τρόπος διαβίωσης ἐδῶ διαφέρει ἀπ’ αὐτόν πού ἔχουν συνηθίσει νά ἔχουν, γιά παράδειγμα, στήν Ἑλλάδα.”

-Τί θέλετε νά πεῖτε; Ὅτι «ξεβολεύονται»;

“Ὁ Χριστός εἶπε: «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοί».

-Ἄς περάσουμε ὅμως λόγω τῶν ἡμερῶν στό θαῦμα τοῦ Ἁγίου Φωτός. Πῶς ἐξηγεῖται;

“Τό θέμα τῆς τελετῆς τῆς ἁφῆς τοῦ Ἁγίου Φωτός παρομοιάζεται μέ τή Θεία Εὐχαριστία, ὅπου ὁ πιστός γίνεται κοινωνός τοῦ σώματος καί τοῦ αἵματος τοῦ Χριστοῦ καί ἀνάλογα μέ τήν πνευματική προετοιμασία του ἀπολαύει μίας ἄλφα ἐμπειρίας, ἡ ὁποία δέν εἶναι εὔκολο νά ἐκφραστεῖ μέ λόγια. Ὅσον ἀφορᾶ τώρα στήν ἴδια τήν τελετή τῆς ἁφῆς τοῦ Ἁγίου Φωτός, αὐτό ἔχει νά κάνει μέ τήν  ἐνέργεια τῆς δυνάμεως τῆς πίστεως.”