ΣΥΝΕΔΡΙΟΝ ΔΙΑ ΤΑΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΙΣ ΚΑΤΑΡ
Συνέδριον διά τάς σχέσεις τοῦ Ἀμερικανικοῦ καί τοῦ Ἰσλαμικοῦ κόσμου (US – Islamic World Forum) εἰς Ντόχαν –Κατάρ, ὀργανωθέν ὑπό τοῦ Brookings Institution τῇ συνεργασίᾳ τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν τοῦ Κατάρ.
Ἀπό 13ης ἕως καί 15ης Φεβρουαρίου 2010, ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος Γ’ συμμετέσχεν εἰς τό τριήμερον Συνέδριον U.S. Islamic World Forum, τό ὁποῖον ἔλαβε χώραν εἰς Ντόχαν τοῦ Κατάρ -περιοχῆς τῆς ἐκκλησιαστικῆς δικαιοδοσίας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων- μέ στόχον τήν ἐξομάλυνσιν τῶν σχέσεων τοῦ ἀμερικανικοῦ καί ἰσλαμικοῦ κόσμου. Αἱ ἐργασίαι τοῦ Συνεδρίου εἶχον ὡς ἐπίκεντρον ἐν γένει τόν ἐξέχοντα ρόλον, τόν ὁποῖον δύναται νά διαδραματίσῃ ἡ θρησκεία διά τήν μείωσιν τῶν ἐκδηλώσεων τῆς βίας μεταξύ τῶν ἐθνῶν ἀνά τόν κόσμον.
Εἰς τό Συνέδριον τοῦτο ἔλαβον μέρος θρησκευτικοί ἡγέται τῶν περιοχῶν τῶν Η.Π.Α., Εὐρώπης, Μέσης Ἀνατολῆς, Ἀφρικῆς, Νοτίου Ἀσίας, πολιτικοί ἡγέται τῶν χωρῶν τοῦ Ἰσλάμ, ἐκπρόσωποι ὅλων τῶν θρησκειῶν εἰς τάς Η.Π.Α., εἰδήμονες τῶν ἐπιστημῶν Κοινωνιολογίας, Νέων Τεχνολογιῶν, Ψυχολογίας, Ἀναπτύξεως, Προστασίας τοῦ περιβάλλοντος κ.ἄ.
Εἰς τό Συνέδροιον τοῦτο συμμετέσχον ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος Γ’, ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἀγγλικανῶν εἰς Οὐάσιγκτον High Reverent John B. Chane, ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἀγγλικανῶν εἰς Ἱεροσόλυμα The Right Reverent Suheil Dawani, ὁ πρῴην Ἐπίσκοπος τῆς Ρωμαιοκαθολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐάσινγκτον Cardinal Mc Carrick, ὁ ραββῖνος David Saperstein τοῦ Religious Action Center of Reform Judaism εἰς Οὐάσιγκτον, ὁ Imam Yahya Hendi τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Georgetown εἰς Οὐάσιγκτον, ὁ Mohammed Abdullah Mutib Al- Rumaihi, Ὑφυπουργός Ἐξωτερικών καί Δημοσίων Σχέσεων τοῦ Κατάρ, ὁ κ. Amit Pandya, Director for Regional Voices from the Stimson Centre εἰς τάς Η.Π.Α, ὁ Dr. Peter Mandaville, ἀναπληρωτής Καθηγητής εἰς τό George Mason University ΗΠΑ, καί ἡ κ. Hilary Clinton Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τῶν Η.Π.Α.
Εἰς τήν προσφώνησιν αὐτοῦ, ὁ Ἐπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἀγγλικανῶν εἰς Οὐάσιγκτον, κ. John Bryson Chane, ἐτόνισεν ὅτι ἡ ἠθική ἀποτελεῖ βασικήν ἀρχήν εἰς τάς τρεῖς μεγάλας μονοθεϊστικάς θρησκείας, Ἰουδαϊσμόν, Χριστιανισμόν καί Ἰσλάμ καί ὅτι εἶναι καιρός οἱ θρησκευτικοί ἡγέται νά ἀποκλείσουν κάθε εἶδος θρησκευτικοῦ ἐξτρεμισμοῦ καί νά ἀγωνισθοῦν, διά νά παύσῃ ἡ κυριαρχία (domination) τῆς μιᾶς θρησκείας ἔναντι τῆς ἄλλης καί, κατ’ ἐπέκτασιν, τοῦ ἑνός ἔθνους ἔναντι τοῦ ἄλλου.
Ὁ κ. Chane παρώτρυνε τούς θρησκευτικούς ἡγέτας νά ἀσχοληθοῦν μέ ἀνθρωπιστικήν βοήθειαν διά τά ἔθνη, τά ὁποῖα ἐπλήγησαν ὑπό τοῦ πολέμου, τῆς ἐνδείας, τῶν φυσικῶν καταστροφῶν καί τοῦ θρησκευτικοῦ ἐξτρεμισμοῦ. Εἰς τό πλαίσιον τῶν διπλωματικῶν προσπαθειῶν αὐτῶν, εἶπεν ὁ κ. Chane, πρέπει νά ἐνθυμηθοῦν τά δεινά τῶν θυμάτων εἰς τήν λωρίδα τῆς Γάζης καί νά ἐκπονήσουν στρατηγικάς διά τήν ἐξομάλυνσιν τῆς Ἰσραηλινο – Παλαιστινιακῆς διαμάχης.
Ὁ κ. Amit Pandya, Director for Regional Voices from the Stimson Centre εἰς τάς Η.Π.Α. ἐτόνισε τόν ἐξέχοντα ρόλον τῆς παιδείας καί τῆς ἱδρύσεως σχολείων καί ἐρευνητικῶν κέντρων εἰς τάς χώρας τοῦ μουσουλμανικοῦ κόσμου, καί ὡμίλησε διά τόν ρόλον τῶν γυναικῶν εἰς τά διάφορα ἐπίπεδα, τήν βελτίωσιν τῶν εὐκαιριῶν ἀπασχολήσεως τῶν νέων παγκοσμίως, τόν σημαντικόν ρόλον τῶν Μ.Κ.Ο. καί τοῦ διαδικτύου διά τήν σύσφιγξιν τῶν δεσμῶν μεταξύ τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τῶν Η.Π.Α. κ. Hilary Clinton ἀνεφέρθη ἐκτενῶς εἰς τά προβλήματα τῶν σχέσεων μεταξύ τῶν μουσουλμανικῶν χωρῶν καί τῶν Η.Π.Α., μέ ἰδιαιτέραν μνείαν εἰς τό Παλαιστινιακόν ζήτημα καί εἰς τόν θρησκευτικόν ἐξτρεμισμόν. Εἰς τά σχέδια τῶν Η.Π.Α. ἐντάσσονται, ὡς εἶπεν, ἡ βελτίωσις τῶν ἐκπαιδευτικῶν καί οἰκονομικῶν ὑποδομῶν εἰς τάς μουσουλμανικάς χώρας, ἡ καταπολέμησις τῆς φτώχειας καί τῆς πείνας, ἡ ἑδραίωσις τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, ὡς τῶν δικαιωμάτων τῶν γυναικῶν, καί τῶν οἰκουμενικῶν ἀρχῶν, πού διέπουν τήν ζωήν τῶν ἀνθρώπων, ἡ δέσμευσις τῶν Η.Π.Α. διά ἀνοικτόν διάλογον, ἀμοιβαῖον σεβασμόν καί ἀμοιβαίας εὐθύνας, καί ἡ ἀξία τοῦ διαδικτύου εἰς τόν σύγχρονον κόσμον.
Ἡ Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν τῶν Η.Π.Α. ἐκαμε ἰδιαιτέραν μνείαν τῆς θρησκευτικῆς σημασίας τῶν Ἱεροσολύμων ὡς πόλεως ἱερᾶς διά τούς Ἑβραίους, τούς Μουσουλμάνους καί τούς Χριστιανούς, τονίσασα τήν διαφύλαξιν τοῦ καθεστῶτος τῆς Ἱερουσαλήμ.
Εἰς τάς ἐργασίας τοῦ Τμήματος Θρησκευτικῶν Ἀρχηγῶν καί ἐκπροσώπων ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος ἐτόνισε τήν στενήν σχέσιν θρησκείας καί πολιτικῆς ἐντός τοῦ πολιτισμικοῦ πλαισίου τῶν ἰσλαμικῶν χωρῶν, ἰδιαιτέρως τῶν χωρῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Ἡ εἰσήγησις αὕτη υἱοθετήθη ἀπό τήν ὁλομέλειαν τοῦ τμήματος θρησκειῶν καί διπλωματίας (Religion and Diplomacy). Ἡ εἰσήγησις αὐτή ἐγένετο δεκτή καί ἀπό τό Brooking Institution.
Τήν 1ην ἡμέραν τῶν ἐργασιῶν τοῦ Συνεδρίου ἔδωσε συνέντευξιν ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος Γ’ εἰς τήν ἐφημερίδα Ἀλ-Ράϊ. Εἰς τήν συνέντευξιν ταύτην ὁ Μακαριώτατος ἐξέφρασεν αἰσιοδοξίαν, ὅσον ἀφορᾷ εἰς τήν ἐπιτυχίαν τῆς Ζ’ Συνελεύσεως τῆς Ντόχα, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ μίαν νέαν ἀρχήν διά τόν σχηματισμόν ἑνός δυνατοῦ συνεταιρισμοῦ μέ βάσιν τόν ἀμοιβαῖον σεβασμόν μέ τόν Ἰσλαμικόν κόσμον.
Ὁ Μακαριώτατος ἐδήλωσεν εἰς τήν συνέντευξίν του ὅτι τό κράτος τοῦ Κατάρ ἐξησφάλισε ὅλας τάς συνθήκας, αἱ ὁποῖαι ἐγγυῶνται τήν ἐπιτυχίαν τῆς Συνελεύσεως, εὐχόμενος εἰς ὅλους τούς συμμετέχοντας νά λαμβάνουν σταθερά καί ἀποφασιστικά βήματα δι’ ἕν νέον ὅραμα, τό ὁποῖον θά διαγράψῃ τήν σκοτεινήν εἰκόνα τοῦ παρελθόντος.
Ἀλ-Ράϊ: Μακαριώτατε, πῶς περιγράφετε τήν συμμετοχήν Ὑμῶν εἰς τήν Συνέλευσιν μεταξύ τοῦ Ἀμερικανικοῦ καί τοῦ Ἰσλαμικοῦ κόσμου;
Α.Θ.Μ.: « Ἤλθομεν ἐξ Ἱεροσολύμων, ἀφοῦ ἐλάβομεν τήν πρόσκλησιν νά συμμετάσχωμεν εἰς αὐτήν τήν σημαντικήν Συνέλευσιν, τήν ὁποίαν θεωροῦμεν ὡς λίαν ἀπαραίτητον δι’ ὅλους τούς ἡγέτας τοῦ κόσμου, προκειμένου νά συναντηθοῦν καί νά συζητήσουν πολλάς ὑποθέσεις, αἱ ὁποῖαι ἀφοροῦν αὐτούς καί θά ἐξαλείψουν κάθε ἀρνητικήν εἰκόνα καί προκατάληψιν ἀπό τούς ἄλλους. Διά νά ἐπιτύχωμεν αὐτόν τόν σκοπόν, πρέπει πρῶτον νά γνωρίσωμεν ὁ εἷς τόν ἄλλον, μέ τό νά πλησιάσωμεν ὁ εἷς τόν ἄλλον καί νά πραγματοποιῶμεν συναντήσεις. Ἐπιθυμοῦμεν νά ἐκφράσωμεν τήν εὐγνωμοσύνην Ἡμῶν πρός τό κράτος τοῦ Κατάρ, τό ὁποῖον ἔχομεν ἐπισκεφθῆ κατά τό παρελθόν πολλάς φοράς καί τό ὁποῖον εἶναι ἕν καλόν παράδειγμα καλλιεργείας διαλόγου καί διαφανείας. Εἴχομεν τήν τιμήν νά συναντηθῶμεν μέ τήν Αὐτοῦ Ὑψηλότητα, τόν Σεΐχην Χαμάντ Μπεν Χαλίφα Ἀ-Θάνι. Εἰς τό κράτος τοῦ Κατάρ ὑφίσταται μία Χριστιανική Κοινότης, ἡ ὁποία ἀπολαμβάνει ὅλα της τά δικαιώματα καί τόν σεβασμόν καί τοῦτο εἶναι μία καλή ἀπόδειξις τοῦ σεβασμοῦ καί τῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία ἐπικρατεῖ εἰς τήν χώραν».
Ἀλ-Ράϊ: Τί παρουσιάζετε διά τῆς συμμετοχῆς Ὑμῶν εἰς αὐτήν τήν Διάσκεψιν;
Α.Θ.Μ.: «Συμμετέσχομεν εἰς μίαν ξεχωριστήν Συνεδρίαν περί πολιτικῆς καί θρησκείας καί τοῦτο εἶναι ἕν πολύ σπουδαῖον θέμα. Ἐλάβομεν μέρος ἐπίσης εἰς δύο ἄλλας Συνεδρίας καί ἐδηλώσαμεν τήν γνώμην Ἡμῶν διά πολλά θέματα. Σήμερον ἡ πολιτική καί ἡ διπλωματία εὑρίσκονται εἰς μεγάλην ἀνάγκην διά πνευματικήν οἰκοδομήν καί συμβουλήν».
Ἀλ-Ράϊ: Ἀκόμη καί εἰς τά θρησκευτικά θέματα;
Α.Θ.Μ.: «Ἀληθῶς, πρέπει νά διαχωρίσωμεν τήν θρησκείαν ἀπό τήν πολιτικήν ὡς πρός τάς δραστηριότητας αὐτῶν. Οἱ κληρικοί δέν πρέπει νά μετατραποῦν εἰς πολιτικούς οὔτε τό ἀντίθετον. Οὐχ ἧττον ὅμως, ἡ πολιτική καί ἡ θρησκεία θά πρέπει νά συνεργασθοῦν. Πράγματι, ἡ πολιτιστική μας κληρονομία ἐβασίσθη εἰς τήν θρησκείαν καί διεμόρφωσε τόν πολιτισμόν μας, συνεπῶς οἱ πολιτικοί ἔχουν ἐπηρεασθεῖ ἀπό τήν θρησκείαν. Ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἡ θρησκεία εἶναι κάτι τό θετικόν καί ὄχι ἀρνητικόν».
Ἀλ-Ράϊ: Συμφώνως πρός τήν πεποίθησιν τῆς Ὑμετέρας Μακαριότητος, εἰς ποίαν ἔκτασιν τό Συνέδριον τοῦτο συνέβαλεν εἰς τήν κατανόησιν τῶν διαφορετικῶν γνωμῶν τῶν συμμετεχόντων εἰς αὐτό καί εἰς τήν γνωριμίαν μετ’ αὐτῶν;
Α.Θ.Μ.: «Τοῦτο βοηθεῖ ἀποφασιστικῶς καί ὄχι μόνον μεταξύ τοῦ Ἀμερικανικοῦ καί τοῦ Ἰσλαμικοῦ κόσμου, ἀλλά μεταξύ ὅλων τῶν θρησκειῶν. Ὅπως γνωρίζετε, αἱ φιλονικείαι καί αἱ διαφοραί ἔχουν βαθυτάτας ρίζας εἰς τήν ἱστορίαν. Ὅσον ἀφορᾷ εἰς τήν Ἱερουσαλήμ, ἀπό τήν ὁποίαν Ἡμεῖς προερχόμεθα, εἶναι ἕνας μοναδικός τόπος θρησκειῶν καί πολιτισμῶν. Εἶναι ὁ τόπος, τόν ὁποῖον συμμερίζονται αἱ τρεῖς θρησκεῖαι, εἶναι ἕν καλόν πρότυπον διά συνύπαρξιν, παρά τάς λανθασμένας ἀντιλήψεις, τάς ὁποίας οἱ ὀπαδοί τῆς μιᾶς θρησκείας ἔχουν διά τούς ἄλλους».
Ἀλ-Ράϊ: Ποῖα βήματα πρέπει νά ἀκολουθήσωμεν, διά νά ἀπομακρύνωμεν τάς προκαταλήψεις ταύτας;
Α.Θ.Μ.: «Πιστεύω ὅτι τό πρῶτον βῆμα εἶναι ὁ διάλογος, ἔπειτα ὁ τρόπος ἐργασίας, διά νά προωθήσωμεν τήν ἐμπιστοσύνην μεταξύ ἡμῶν. Εἴμεθα κληρικοί καί ζῶμεν εἰς τήν Ἱερουσαλήμ 40 χρόνια καί πιστεύομεν ὅτι τοῦτο ἀκριβῶς εἶναι τό κέντρον τοῦ προβλήματος, δηλ. ἡ ἔλλειψις ἐμπιστοσύνης μεταξύ τῶν ἀντιπάλων παρατάξεων».
Ἀλ-Ράϊ: Μακαριώτατε, εἰς ποίας δραστηριότητας προβαίνετε, προκειμένου νά ἀναπτύξητε τήν ἐμπιστοσύνην εἰς τά πνεύματα τῶν ὀπαδῶν τῶν θρησκειῶν αὐτῶν;
Α.Θ.Μ.: «Βεβαίως ἡμεῖς προστατεύομεν τά δικαιώματα τῶν ἄλλων θρησκειῶν, σεβόμεθα αὐτάς, ζητοῦμεν τόν σεβασμόν αὐτῶν καί ἐργαζόμεθα διά τήν διάδοσιν τῆς γνώσεως καί τῆς κατανοήσεως μεταξύ ὅλων, διότι ἡ ἄγνοια εἶναι ἡ κυριωτέρα αἰτία ὅλων τῶν κακῶν παραδειγμάτων, τῶν κακῶν εἰκόνων, τῶν προκαταλήψεων ἐναντίον τῶν ἄλλων καί τῆς ἐλλείψεως κατανοήσεως μεταξύ τους».
Ἀλ-Ράϊ: Δεδομένου ὅτι προέρχεσθε ἐκ τῆς Ἱερουσαλήμ, τί πιστεύετε διά τάς ἀνασκαφάς, εἰς τάς ὁποίας ἐργάζονται οἱ Ἰσραηλινοί;
Α.Θ.Μ.: «Εἰς τήν Ἱερουσαλήμ ὑπάρχουν πολλαί θρησκεῖαι καί ἡ Ἱερουσαλήμ φιλοξενεῖ ὅλας αὐτάς, ὄχι μόνον τάς τρεῖς μεγάλας μονοθεϊστικάς θρησκείας, ἀλλά καί ἄλλας θρησκείας ἐπίσης. Ἡ Ἱερουσαλήμ περιεγράφη ὡς «ἡ καρδιά τοῦ κόσμου» καί ὡς πολύ σημαντική πόλις δι’ ὅλον τόν κόσμον. Ἑπομένως, ὅταν βλέπωμεν ὅτι μία θρησκεία εἰς τήν Ἁγίαν Γῆν ἐκτίθεται εἰς βλάβην ἤ ζημίαν, ἀπαιτοῦμεν καί ζητοῦμεν νά γίνῃ σεβαστή. Κατά τήν γνώμην Ἡμῶν, ὅλοι οἱ Ἅγιοι Τόποι πρέπει νά γίνωνται σεβαστοί ἀπό τόν κάθε ἕνα».
Ἀλ-Ράϊ: Εἰς τόν ἐσωτερικόν τομέα, πῶς συμπεριφέρεσθε μέ τήν κατάστασιν τῶν Παλαιστινίων;
Α.Θ.Μ: «Ἐκδίδομεν ἀνακοινώσεις καί καταδικάζομεν αὐτάς τάς ἐνεργείας. Καί εἴμεθα ἐναντίον ὁποιασδήποτε ἐπιθέσεως εἰς βάρος τῶν θρησκειῶν τῶν ἄλλων. Δέν δεχόμεθα νά ἐκτίθενται εἰς κίνδυνον ὡρισμέναι θρησκεῖαι ἀπό ἄλλας θρησκείας».
Ἀλ-Ράϊ: Ποῖα εἶναι τά ἄλλα ἐμπόδια διά τήν ἀμοιβαίαν κατανόησιν μεταξύ τῶν Μουσουλμάνων καί τῶν Χριστιανῶν;
Α.Θ.Μ.: «Ὅπως εἴπομεν, εἶναι ἐνίοτε ἡ προκατάληψις καί αἱ ἀκρότητες ἀπό ὅλας τάς θρησκείας. Δέν πιστεύω ὅτι ἡ θρησκεία εἶναι πηγή βίας, ἀλλά τό ἀντίθετον. Ἀλλά, μερικοί ἄνθρωποι χρησιμοποιοῦν τήν θρησκείαν, διά νά διαδίδουν ἰδιωτικάς ἀτζέντας καί διαφορετικάς ἰδεολογίας καί τοῦτο εἶναι ἕνα μεγάλο πρόβλημα».
Ἀλ-Ράϊ: Πῶς περιγράφετε τούς πολέμους, τούς ὁποίους διεξάγει ἡ Ἀμερική εἰς τόν κόσμον καί ἰδίως ἐναντίον τῶν Ἰσλαμικῶν χωρῶν, οἱ ὁποῖοι πόλεμοι ἀναζωογονοῦν τά αἰσθήματα μίσους μεταξύ τῶν θρησκειῶν;
Α.Θ.Μ.: «Ἐπιτρέψατέ μου νά σας εἴπω ὅτι ὁ καθένας γνωρίζει τήν ἀλήθειαν δι’ ὅ,τι συμβαίνει καί ὁ κόσμος ἔχει γίνει σάν ἕνα μικρό χωριό ἐξ αἰτίας τῆς παγκοσμιοποιήσεως καί τῆς διεθνοῦς ἐπικοινωνίας. Καί ὁ μόνος τρόπος ἐξόδου ἀπ’ αὐτάς τάς κυρίως κρίσεις εἶναι νά κατανοήσωμεν ὁ εἷς τόν ἄλλον καί ταυτοχρόνως νά εἴμεθα ρεαλισταί. Ἡμεῖς καταδικάζομεν ὁποιοδήποτε εἶδος ἤ ὁποιανδήποτε μορφήν βίας, ἀνεξαρτήτως τῆς προελεύσεως αὐτῆς. Πρέπει ὅμως νά ἐνθυμώμεθα ὅτι εἴμεθα ἄνθρωποι καί ὅτι δέν εἴμεθα τέλειοι καί ὅτι μπορεῖ νά διαπράξωμεν λάθη, τά ὁποῖα δημιουργοῦν πολλά προβλήματα».
Ἀλ-Ράϊ: Συμφωνεῖτε μέ τήν περιγραφήν τοῦ πολέμου ὡς σταυροφορίας ἐναντίον τῶν Μουσουλμάνων;
Α.Θ.Μ: «Πρέπει νά εἴπωμεν τοῦτο, πώς ὅ,τι συμβαίνει εἶναι ἀποτέλεσμα ἀγνοίας καί ἀπό τάς δύο πλευράς καί ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι δέν ἐνδιαφέρονται πλέον διά τάς θρησκείας εἰς τάς ἡμέρας μας, ὁδηγούμεθα εἰς μίαν κατάστασιν ἐλλείψεως σεβασμοῦ πρός τήν ἄλλην πλευράν. Τώρα, οἱ πολιτικοί καί οἱ λαμβάνοντες τάς ἀποφάσεις εἶναι πεπεισμένοι ὅτι ἡ θρησκεία παίζει ἕναν μεγάλον ρόλον εἰς τήν κοινωνικήν καί τήν πολιτικήν ζωήν, ἄν καί εἰς τό παρελθόν εἶχε παραμεληθεῖ ὁ ρόλος οὗτος αὐτῆς. Ἑπομένως, μποροῦμεν νά εἴπωμεν ὅτι ἡ θρησκεία καί ἡ πολιτική εὑρίσκονται εἰς μεγάλην ἀλληλεπίδρασιν».
Ἐν συνεχείᾳ ὁ Μακαριώτατος, συνοδευόμενος ὑπό τοῦ ἐν Ντόχᾳ – Κατάρ Πατριαρχικοῦ Ἐπιτρόπου Ἀρχιμανδρίτου π. Μακαρίου καί τοῦ ἐν Φχές τῆς Ἰορδανίας Ἀρχιμανδρίτου π. Ἱερωνύμου, ἐπεσκέφθη καί παρηκολούθησε τάς ἐργασίας τοῦ ἐν Ντόχᾳ ἀνεγειρομένου Ναοῦ τοῦ Πατριαρχείου πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου καί τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου καί συνεχάρη τόν Ἀρχιμανδρίτην π. Μακάριον διά τάς καταβεβλημένας ὑπ’ αὐτοῦ προσπαθείας ἀποπερατώσεως τοῦ ἔργου τούτου.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας