Τὸ Ἱερὸν Σκευοφυλάκιον
Τὸ Ἱερὸν Σκευοφυλάκιον
Ἀρχικῶς τὰ ἱερὰ σκεύη καὶ τὰ χρυσοποίκιλτα ἄμφια ἐφυλάσσοντο εἰς τὴν Πρόθεσιν καὶ εἰς τὸ Διακονικόν, εἰς τὰ δύο πλευρικὰ διαμερίσματα τοῦ ἱεροῦ Βήματος. Ὁ Συμεὼν Θεσσαλονίκης σημειώνει ὅτι οἱ Προθέσεις πορρωτέρω [τοῦ θυσιαστηρίου] ποτὲ ἦσαν ἐν τοῖς μεγάλοις ναοῖς διὰ τὴν φυλακὴν τῶν σκευῶν (PG 155, 348). Ὁ Ἰσίδωρος τοῦ Πυρομάλλους σημειώνει ὅτι τῆς ἁγίας Μεταλήψεως τελειωθείσης, τὰ ἅγια εὶς τὸ σκευοφυλάκιον εἰσφέρονται, οἱ δὲ ἱερεῖς εἰς τὸ σκευοφυλάκιον ἀπέρχονται καὶ τὰ ἱερὰ ἐκδύουσιν ἐγγὺς τῆς προθέσεως.
Εἰς τὸ Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων ὑπάρχει ἓν ἐκ τῶν ἀρχαιοτέρων καὶ σημαντικοτέρων σκευοφυλακίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Συμφώνως μάλιστα πρὸς ἱστορικὰς μαρτυρίας, ὅταν ἡ ἁγία Ἑλένη ἀνήγειρε τὸν πρῶτον Ναὸν τῆς Ἀναστάσεως, ἐμερίμνησε, ὥστε νὰ διαμορφωθῇ ἰδιαίτερος χῶρος διὰ τὴν φύλαξιν τῶν ἱερῶν ἀφιερωμάτων. Εἰς τὸν χῶρον αὐτὸν κατετέθησαν τότε καὶ πολύτιμα αὐτοκρατορικὰ ἀναθήματα, καθὼς καὶ ἀργυρόχρυσος θήκη, παρασκευασθεῖσα ὑπὸ τῆς ἁγίας Ἑλένης, ἡ ὁποία περιεῖχε πολύτιμον τεμάχιον τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἡ θήκη αὐτή, τὸ χρυσοῦν γλωσσόκομον, ἐφυλάσσετο ἐντὸς ἰδιαιτέρου δώματος ἐξ ἀριστερῶν τῆς εἰσόδου τῆς Βασιλικῆς, ὅπως μαρτυρεῖται εἰς τὸ Ὁδοιπορικὸν τοῦ Ἀνωνύμου: Κατὰ τὴν εἴσοδον τῆς βασιλικῆς ταύτης ἀριστερὰ ὑπάρχει ὁ θάλαμος, ὅπου ὁ σταυρὸς τοῦ Κυρίου εἶναι ἐναποτεθειμένος. Ἀνάλογον πληροφορίαν παραδίδει τὸ 570 τὸ Ὁδοιπορικὸν τοῦ Ἀντωνίου: Ἐν τῇ Βασιλικῇ τοῦ Κωνσταντίνου, ἥτις γειτνιάζει πρὸς τὸν Τάφον καὶ τὸν Γολγοθᾶν, ἐν τῷ προαυλίῳ τῆς βασιλικῆς ταύτης ἐστὶ τὸ δωμάτιον, ἔνθα τὸ ξύλον τοῦ Σταυροῦ κατετέθη.
Πληροφορίαι διὰ τὸν πλοῦτον τῶν ἱερῶν κειμηλίων εἰς τὸν Ναὸν τῆς Ἀναστάσεως ἀντλοῦνται ἀπὸ τὸ Ὁδοιπορικὸν τῆς Αἰθερίας, ὅπου ἀναφέρεται ὅτι κάθε Κυριακὴ οὐδὲν πανταχοῦ βλέπεις, εἰ μὴ χρυσὸν καὶ πολυτίμους λίθους καὶ μέταξαν. Ἐὰν δὲ ἴδῃς τὰ καλύμματα, καὶ ταῦτα εἶναι ὁλοσηρικὰ καὶ πεποικιλμένα ἐκ χρυσοῦ, ἐὰν δὲ τὰ παραπετάσματα, καὶ ταῦτα εἶναι ὁλοσηρικὰ καὶ ἐκ χρυσοῦ πεποικιλμένα. Πάντα δὲ τὰ ἐκ χρυσοῦ καὶ πολυτίμων λίθων σκεύη ἐξάγονται τὴν ἡμέραν ἐκείνην· ὁ δὲ ἀριθμὸς ἢ τὸ βάρος τῶν κηρίων, τῶν κανδηλῶν καὶ λυχνιῶν ἢ τῶν διαφόρων σκευῶν πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἐκτιμηθῇ ἢ περιγραφῇ.
Ἡ Αἰθερία ἀναφέρει ἐπίσης ὅτι ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος προσέφερε εἰς τὸ νεότευκτον σκευοφυλάκιον τοῦ Ναοῦ πλούσια δῶρα, παντοδαπὰ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ, λίθοις τιμίοις πεποικιλμένα. Εἰς τὸν ἴδιον χῶρον προφανῶς θὰ ἐφυλάσσετο καὶ ἡ χρυσοΰφαντος ἱερὰ στολή, ἣν ὁ πανεύφημος Κωνσταντῖνος ὁ Βασιλεὺς τὴν Ἱεροσολύμων Ἐκκλησίαν γεραίρων δέδωκε τῷ Μακαρίῳ τῷ τῆς πόλεως ἐκείνης ἀρχιερεῖ, ἵνα ταύτην περιβαλλόμενος τὴν τοῦ θείου Βαπτίσματος ἐπιτελῇ λειτουργίαν, ἐκ χρυσῶν δὲ αὕτη κατεσκεύαστο νημάτων.
Εἰς τὴν συνέχειαν, τὸ ἱερὸν σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου ἐπλουτίσθη καὶ μὲ ἄλλα ἀφιερώματα, ὅπως αὐτὰ τῆς Εὐδοκίας καὶ τοῦ Θεοδοσίου, ὁ ὁποῖος μεταξὺ τῶν ἄλλων προσέφερε καὶ σταυρὸν χρυσοῦν διάλιθον πρὸς τὸ παγῆναι ἐν τῷ ἁγίῳ Κρανίῳ. Ἡ Αὐγούστα Θεοδώρα ἀφιέρωσε ἐδῶ τὸν μαργαριτόπλεκτον σταυρόν της καὶ ὁ Ἰουστινιανὸς ἀπέστειλε πλῆθος ἄλλων ἱερῶν κειμηλίων, ὅπως τὸ ποτήριον ἀπὸ ὄνυχα, τὸ ὁποῖον, κατὰ τὴν παράδοσιν, ἐχρησιμοποίησε ὁ Χριστὸς εἰς τὸν Μυστικὸν Δεῖπνον, καθὼς καὶ τὰ χρυσὰ σκεύη τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος. Ὅλα αὐτὰ τὰ πολύτιμα ἀφιερώματα ἐσυλήθησαν τὸ 614 κατὰ τὴν ἅλωσιν τῆς ἁγίας Πόλεως ἀπὸ τοὺς Πέρσας, ὅταν ἐπυρπολήθη καὶ κατεστράφη ὁ Ναὸς τῆς Ἀναστάσεως.
Μετὰ τὴν ἀνάκτησιν τῶν ἀπὸ τὸν Ἡράκλειον ἐπεστράφησαν πολλὰ ἀπὸ τὰ διαρπαγέντα ἱερὰ κειμήλια εἰς τὸ σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου, τὸ ὁποῖον ἤρχισε ἐκ νέου νὰ πλουτίζεται μὲ δωρεάς. Εἰς σύντομον μάλιστα χρονικὸν διάστημα, τὸ ἱερὸν σκευοφυλάκιον ἀπέκτησε τόσα σημαντικὰ εἰς ἀριθμὸν ἀφιερώματα, ὥστε κατέστη ἓν ἐκ τῶν σπουδαιοτέρων σκευοφυλακίων τῆς βυζαντινῆς ἐπικρατείας. Ὅμως καὶ ἀπὸ τὰ κειμήλια αὐτὰ δὲν διεσώθη ἱκανὸς ἀριθμός, ἀφοῦ τὰ περισσότερα κατεστράφησαν κατὰ τὰς ἐπανειλημμένας πυρπολήσεις τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, τὰς συνεχεῖς δηώσεις καὶ λεηλασίας, ἐνῶ ἄλλα ἐξεποιήθησαν διὰ ἐξοικονόμησιν χρημάτων εἰς τὰς δυσκόλους διὰ τὸ Πατριαρχεῖον ἐποχὰς ἢ ἐδωρήθησαν εἰς ἐξεχούσας προσωπικοτήτας. Πράγματι, εἰς τὰς πηγὰς σημειώνεται ὅτι ὁ Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Κύριλλος κατηγορήθη ὅτι διὰ τὰς ἐπιτακτικὰς ἀνάγκας τοῦ Πατριαρχείου ἔλαβε καὶ ἐξεποίησε τὴν ἱερὰν στολὴν τοῦ Μακαρίου, δῶρον τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, καὶ ὅτι ὁ Πατριάρχης Θεοδόσιος ἀπέστειλε εἰς τὸν Κωνσταντινουπόλεως Ἰγνάτιον τὸν ποδήρη [σάκκον] καὶ τὴν ἐπωμίδα σὺν τῇ μίτρᾳ, τὴν ἱερατικὴν στολὴν τοῦ Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, τῇ σῇ περιποθήτῳ καὶ τιμίᾳ κεφαλῇ, ἅμα δὲ καὶ ἱερὸν σκεῦος τῶν κειμηλίων τῆς ἁγίας Ἀναστάσεως καὶ κρατῆρα ἀργυροῦν ἐν εἰκόνι διάγλυφον, πρὸς ἁγιασμὸν τῆς ἐκεῖ Ἐκκλησίας.
Τὸ 1009, ὅταν κατεστράφη ὁ Ναὸς τῆς Ἀναστάσεως ἀπὸ τὸν χαλίφην Ἂλ Χακήμ, οἱ στρατιῶται του ἤρπαξαν ὅλα τὰ ἱερὰ ἄμφια καὶ τὰ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ σκεύη, τὰ ὁποῖα εἶχον εἰς τὸ μεταξὺ ἀποθησαυρισθεῖ εἰς τὸ σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου. Ὁμοίως, οἱ Λατίνοι, ὅταν ἐξεδιώχθησαν τὸ 1187 ἀπὸ τὸν Σαλαδῖνον, ἔλαβαν καὶ ὅλα τὰ ἱερὰ ἀφιερώματα τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, ἐνῶ ὁ Πατριάρχης τῶν Λατίνων ἀφῂρεσε ἐκ τοῦ ἁγίου Τάφου καὶ τῶν λοιπῶν Ἐκκλησιῶν τὰ ἐκ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου κειμήλια καὶ κοσμήματα. Τέλος, ὅταν τὸ 1439 οἱ Μαμελοῦκοι ἐπεδίωξαν νὰ καταλάβουν τὸν Ναὸν καὶ νὰ τὸν μετατρέψουν εἰς τέμενος, ὁ Πατριάρχης Ἰωακεὶμ τοὺς ἐξηγόρασε προσφέρων εἰς αὐτοὺς 6.500 βενετικὰ χρυσᾶ νομίσματα καὶ πολλὰ ἀπὸ τὰ ἱερὰ κειμήλια τοῦ σκευοφυλακίου τοῦ Παναγίου Τάφου.
Κατὰ τὴν μεταβυζαντινὴν περίοδον, τὸ σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου ηὐτύχησε νὰ δεχθῇ πλουσίας δωρεὰς καὶ μεγάλης ἀξίας κειμήλια, προσφορὰς ἀπὸ τὸ Ἱερὸν Κοινὸν τῆς Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος – Πατριάρχας, Ἀρχιερεῖς, Σκευοφύλακας, Μοναχούς –, ἀπὸ τοὺς τσάρους τῆς Ρωσίας καὶ τοὺς ἡγεμόνας τῶν παραδουναβίων ἡγεμονιῶν, καθὼς καὶ ἀπὸ ἐπωνύμους καὶ ἀνωνύμους εὐσεβεῖς προσκυνητάς. Τὸ 1559 ὁ τσάρος Ἰωάννης, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴν βοήθειαν τῶν χιλίων χρυσῶν νομισμάτων, ἀπέστειλε καὶ πολύτιμον σισύραν διὰ τὸν Πατριάρχην. Ἀλλὰ καὶ ὁ Βόρις Γουδουνώφ, τὸ 1593, πρὶν στεφῇ τσάρος, εἶχε ἀποστείλει εἰς τὸν Πανάγιον Τάφον κρυστάλλινον ποτήριον, διακεκοσμημένον μὲ πολυτίμους λίθους, τρεῖς χρυσᾶς λεκάνας καὶ χρυσοῦν θυμιατήριον. Ἐπίσης, ὡς τσάρος ὁ Βόρις εἰς ἀνταπόδοσιν τῶν δώρων, τὰ ὁποῖα ἔλαβε ἀπὸ τὸν Πατριάρχην Σωφρόνιον, ἀφιέρωσε καὶ ἀπέστειλε τὸ 1604 εἰς τὸν Πανάγιον Τάφον Ἑλληνικὸν Εὐαγγέλιον πλουσίως κεκοσμημένον διὰ λίθων πολυτίμων καὶ μαργαριτῶν, τὸ ὁποῖον σώζεται ἕως σήμερον εἰς τὸ ἱερὸν σκευοφυλάκιον. Ἀργότερον, τὸ 1606, ὅταν τὸ Πατριαρχεῖον εὑρίσκετο καὶ πάλι εἰς οἰκονομικὴν δυσχέρειαν, ὁ τσάρος Θεόδωρος ἀπέστειλε τῷ Σωφρονίῳ 980 ρούβλια διὰ τὰ Μοναστήρια τοῦ Πατριαρχείου καὶ μετὰ τῆς παρακλήσεως νὰ τοποθετήσῃ δύο ἀκοιμήτους κανδῆλας ἐντὸς τοῦ ἁγίου Τάφου καὶ μίαν ἐπὶ τοῦ Γολγοθᾶ. Ἀντιθέτως, ὅταν τὸ 1622 οἱ Σέρβοι μοναχοὶ ἐξαιτίας χρεῶν ἐγκατέλειψαν τὴν ἱερὰν Μονὴν τοῦ Ἁγίου Σάββα, ὁ Πατριάρχης Θεοφάνης, διὰ νὰ ἀποσβέσῃ τὸ χρέος τους καὶ νὰ περιέλθῃ ἡ περιώνυμος Λαύρα εἰς τὴν κυριότητα τῶν Ἑλλήνων, ἐπώλησε κειμήλια τοῦ ἁγίου Τάφου καὶ τὴν μίτραν αὑτοῦ εἰς Αἴγυπτον, ὅτε εὑρέθη ὁ Ὀρθόδοξος Σεϊδηλλάχ, ἐξηγόρασε ταῦτα παρὰ τῶν Ἑβραίων καὶ ἐξαπέστειλε τῷ Θεοφάνει.
Μεγάλην βοήθειαν προσέφερε εἰς τὸν Πανάγιον Τάφον τὸ 1634 καὶ ὁ εὐσεβὴς βοεβόδας Βασίλειος, ἐνῶ πλούσια δῶρα ἔλαβε τὸ 1643 ἀπὸ τὸν τσάρον Μιχαὴλ καὶ ἡ τελευταία ἀποστολὴ τοῦ Πατριάρχου Θεοφάνους εἰς τὴν Ρωσίαν ὑπὸ τοῦ Ἀρχιμανδρίτου Ἀνθίμου: δι’ αὐτοῦ ἐστάλησαν 10 μεγάλαι εἰκόνες τοῦ Σωτῆρος, τῆς Θεοτόκου καὶ ἄλλων ἁγίων, πολύτιμος μίτρα διὰ τὸν Πατριάρχην 880 ρουβλίων καὶ ἄλλα πολύτιμα δῶρα. Ἐπίσης, ἀπὸ τὸν τσάρον Ἀλέξιον καὶ τὴν σύζυγόν του τὸ 1652 ἀπεστάλησαν εἰς τὸν ἅγιον Τάφον εἰκόνες, ἐκκλησιαστικὰ σκεύη καὶ ἱερὰ ἄμφια. Εἰς τὸ σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου φυλάσσεται καὶ ἡ ὁλόχρυσος μίτρα τοῦ Πατριάρχου Παϊσίου, ἡ ὁποία κατεσκευάσθη τὸ 1657.
Ἰδιαίτερον ἐνδιαφέρον διὰ τὴν εὐπρέπειαν καὶ τὴν τάξιν τοῦ ἱεροῦ σκευοφυλακίου ἐπέδειξε τὸ 1664 ὁ Πατριάρχης Νεκτάριος. Ἔτσι, ἐπειδὴ εἶχε ὑποπέσει εἰς τὴν ἀντίληψίν του ὅτι τὰ ἅγια λείψανα διεσκορπίζοντο ἀπὸ τοὺς πατέρας τῆς Ἀδελφότητος διὰ εὐλογίαν, ἐφρόντισε νὰ τοποθετηθοῦν εἰς κρυστάλλινας θῆκας ὅσα ὀνομαστὰ καὶ μεμαρτυρημένα εὑρίσκονται ἐκεῖ ἅγια λείψανα, δήσας αὐτὰ ἔξωθεν δι’ ἀργυροῦ καταδέσμου καὶ θήσας ἐπιγραφὴν ἐν ἑκάστῳ τίνος ἐστὶ λείψανον. Εἰς τὴν συνέχειαν ὁ Νεκτάριος ἐταξινόμησε τὰ πολύτιμα ἱερὰ κειμήλια καὶ τὰ ἐτοποθέτησε εἰς δύο σκευοθῆκας. Εἰς τὸ μέσον τῆς μιᾶς ἐξ αὐτῶν ἐτοποθέτησε ἀνδρομήκη ἀργυρόχρυσον σταυρόν, ὁ ὁποῖος ἐφιλοτεχνήθη εἰς τὸ Ἰάσιον, ἐνῶ μέρος τοῦ τιμίου ξύλου, τὸ ὁποῖον ἦτο λυτόν, ἔδησε καὶ αὐτὸ ὁ Νεκτάριος μετὰ χρυσίου καὶ λίθων πολυτίμων καὶ ταῦτα λοιπὸν καὶ ἄλλα ἱερὰ σκεύη ἔβαλεν ἔσω τοῦ Σταυροῦ τούτου καὶ προσέταξεν ἐν τῇ τῶν ἁγίων δώρων εἰσόδῳ, ἵνα οἱ ἱερεῖς βαστάζωσι τὰ ἅγια λείψανα ἐν ταῖς χερσὶν αὐτῶν, εἷς δὲ ἐξ αὐτῶν κρατῇ τὸν Τίμιον Σταυρὸν καὶ προπορεύηται αὐτῶν.
Μὲ πολυτελῆ ἄμφια καὶ ἱερὰ σκεύη ἐφοδίασε τὸν Ναὸν τῆς Ἀναστάσεως καὶ ὁ Πατριάρχης Δοσίθεος, ὁ ὁποῖος τὸ 1671 ἀφίχθη εἰς τὴν Ἱερουσαλὴμ φέρων τεσσαράκοντα ἀργυρᾶς κανδῆλας, μίαν χρυσῆν καὶ ἓν χρυσοῦν θυμιατήριον. Παρ’ ὅλα αὐτά, ὅπως ὁ ἴδιος σημειώνει, τὸ 1683 πάντα τὰ ἱερὰ σκεύη τοῦ ἁγίου καὶ ζωοδόχου Τάφου ἐνέχυρα εἶναι εἰς τὰς χεῖρας τῶν δανειστῶν, ἐξαιτίας τῶν οἰκονομικῶν δυσχερειῶν τῆς Ἀδελφότητος.
Τὸν 18ον αἰῶνα εἰς τὸ ἱερὸν σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου ἀφιερώθησαν πολλὰ καὶ ἀξιόλογα ἱερὰ κειμήλια, δωρεαὶ Ἁγιοταφιτῶν πατέρων, εὐσεβῶν ἡγεμόνων, ἀλλὰ καὶ πιστῶν προσκυνητῶν. Ὅμως, κατὰ τὴν μεγάλην πυρπόλησιν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως τὸ 1808 ἀπὸ τοὺς Ἀρμενίους πάντα τὰ ἄμφια καὶ τὰ ἱερὰ σκεύη ἢ ἐκάησαν ἢ ἀνέλυσαν, ἀλλ’ εὐτυχῶς ἐσώθη τὸ μέγα Σκευοφυλάκιον μετὰ τῶν ἐν αὐτῷ ἱερῶν σκευῶν, κειμηλίων καὶ ἁγίων λειψάνων. Παρ’ ὅλα αὐτά, ὅταν, κατὰ τὴν περίοδον 1819 – 1825, οἱ Ἁγιοταφίται πατέρες ὑπέστησαν τὰ πάνδεινα ὑπὸ τῶν Μουσουλμάνων, ἡ Ἀδελφότης ἠναγκάσθη νὰ διαλύσῃ καὶ χωνεύσῃ πάντα τὰ χρυσᾶ καὶ ἀργυρᾶ σκεύη τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῶν λοιπῶν Μοναστηρίων. Ἔκτοτε τὸ ἱερὸν σκευοφυλάκιον τοῦ Παναγίου Τάφου συνεχῶς ἐμπλουτίζεται μὲ ἀφιερώματα, τὰ ὁποῖα εὐλαβῶς διαφυλάσσονται μαζὶ μὲ τὰ ἄλλα ἱερὰ κειμήλια καὶ ἀποτελοῦν ἀπόδειξιν τῆς βαθείας πίστεως τῆς στρατιᾶς τῶν προσκυνητῶν, οἱ ὁποῖοι προστρέχουν ἀπὸ κάθε γωνίαν τῆς γῆς εἰς τοὺς Ἁγίους Τόπους.
Τὴν μέριμναν διὰ τὴν διαφύλαξιν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐπιμέλειαν διὰ τὴν συντήρησιν τῶν ἱερῶν κειμηλίων, ἔχει ἀποκλειστικῶς καὶ μόνον ὁ Γέρων Σκευφύλαξ, ὁ ὁποῖος φυλάσσει τὰ σκεύη καὶ τῶν ἱερῶν προνοεῖται καὶ τὰ τῶν ὕμνων καὶ τὰ τοῦ Ναοῦ εὐτακτεῖ καὶ τὰ τῶν ἀρχιερατικῶν ἐνδυμάτων καὶ τῶν λοιπῶν ἄλλων ἱερῶν κέκτηται τὴν φροντίδα. Τὸ ἀξίωμα τοῦ Σκευοφύλακος κατέχει ἐξέχουσαν θέσιν εἰς τὴν Ἁγιοταφιτικὴν Ἀδελφότητα καὶ, ὅπως χαρακτηριστικῶς σημειώνεται, τὸ ὀφφίκιον τοῦτο ἐνεργεῖται μὲν καὶ σήμερον ποικιλοτρόπως εἰς πολλὰ καὶ διάφορα εὐαγῆ Μοναστήρια, ἀκριβέστερον μέντοι καὶ λαμπρότερον ἐν τῇ ἁγίᾳ πόλει Ἱερουσαλὴμ ἐν τῷ Ναῷ τῆς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἀναστάσεως, ἤτοι ἐν τῷ Παναγίῳ Τάφῳ.
Ὁ πλουτισμὸς καὶ ἡ διαφύλαξις ὅλων τῶν ἱερῶν κειμηλίων τοῦ σκευοφυλακίου τοῦ Παναγίου Τάφου εἶναι καρπὸς τῶν μακραιώνων καὶ ἐπιπόνων προσπαθειῶν τῶν ἑκάστοτε ἀοιδίμων Πατριαρχῶν, τῶν Γερόντων Σκευοφυλάκων, ἀλλὰ καὶ ὁλοκλήρου τῆς Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος.ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΤΑΥΡΟΦΥΛΑΚΩΝ ΚΑΙ ΣΚΕΥΟΦΥΛΑΚΩΝ
|
Πραΰλιος |
336 |
|
Πορφύριος (ἅγιος) |
394 |
|
Ἀναστἀσιος |
461 |
|
Κοσμᾶς |
476 |
|
Χρύσιππος |
479 |
|
Κήρυκος |
491 |
|
Ἰωάννης Γ’ |
513-524 |
|
Ἀζαρίας |
578-602 |
|
Ἀναστάσιος |
602-632 |
|
Δωρόθεος |
632-634 |
|
Ἀγαθίας |
1050 |
|
Ἰωσὴφ |
1118 |
|
Γεώργιος |
1122 |
|
Νικόδημος |
1140 |
|
Ἀναστάσιος |
1185 |
|
Ἀντίοχος |
1208 |
|
Εὐστάθιος |
1240 |
|
Ἱλαρίων |
1251 |
|
Εὐθύμιος |
1281 |
|
Ἰωάννης |
1320 |
|
Λεόντιος |
1332 |
|
Ἰωνᾶς |
1360 |
|
Συμεὼν |
1399 |
|
Ἠσαΐας |
1435 |
|
Φιλόθεος |
1460 |
|
Ἐφραὶμ |
1482 |
|
Πορφύριος |
1511 |
|
Πολύκαρπος |
1540 |
|
Σάββας |
1575 |
|
Ἀντώνιος |
1577 |
|
Κοσμᾶς |
1598 |
|
Κυριακὸς |
1630 |
|
Θεοδόσιος |
1655 |
|
Θεόκτιστος |
1668 |
|
Ζακχαῖος |
1677 |
|
Ἰωακείμ, μοναχὸς |
1714 |
|
Δαυῒδ |
1729 |
|
Σωφρόνιος |
1755 |
|
Κοσμᾶς |
1826 |
|
Ἀβράμιος |
1827-1840 |
|
Ἀμβρόσιος |
1848-1858 |
|
Σεραφεὶμ |
1858-1895 |
|
Εὐθύμιος |
1895-1917 |
|
Γεράσιμος |
1917-1927 |
|
Κυριακὸς |
1927-1960 |
|
Γερμανὸς |
1960-1965 |
|
Δανιὴλ |
1965-1981 |
|
Κυριακὸς |
1981-1985 |
|
Νικηφόρος |
1985-1988 |
|
Δανιὴλ(τὸ δεύτερον) |
1988-2001 |
|
Θεοφύλακτος |
2001-2002 |
|
Θεόφιλος |
2002-2005 |