Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΪΤΟΥ ΔΙΑ ΠΡΩΤΗΝ ΦΟΡΑΝ ΕΚΔΕΔΟΜΕΝΟΣ ΚΑΘ’ ΟΛΟΚΛΗΡΙΑΝ

Ἡ δύσις τοῦ δισχιλιοστοῦ καί ὀγδόου σωτηρίου ἔτους φέρει μίαν ἀκόμη χαρμόσυνον εἴδησιν διά τήν Ἁγιοταφιτικήν Ἀδελφότητα καί ἰδίως τούς ἐν αὐτῇ Σαββαΐτας, τήν ἔκδοσιν δηλαδή καί ἐκτύπωσιν εἰς τήν ἑλληνικήν ὁλοκλήρου τοῦ Βίου τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Στεφάνου τοῦ Σαββαΐτου καί Θαυματουργοῦ.

Ὁ Βίος τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, σῳζόμενος μέχρι πρίν μερικάς δεκαετίας «ἀκέφαλος» (τ.ἔ. ἄνευ τοῦ ἀρχικοῦ του τμήματος) εἰς τήν ἀρχαίαν ἑλληνικήν, ἀνεκαλύφθη ὁλόκληρος ἐν ἔτει 1955 εἰς τήν ἀραβικήν, εἰς δύο χειρόγραφα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σινᾶ. Ἐκ τοῦ ἀραβικοῦ τούτου κειμένου (μεταφράσεως τοῦ ἀρχικοῦ Βίου τοῦ Ὁσίου Στεφάνου, ὁ ὁποῖος ἐγράφη τόν 9ον αἰ. ἀπ΄τόν Λεόντιον Δαμασκηνόν), ἀπηρτίσθησαν ἀπό τοῦ 1983 καί ἑξῆς  μία μετάφρασις ἰταλική καί δύο ἀγγλικαί, βάσει τῶν ὁποίων ὁ Ὁσιολογιώτατος Μοναχός Χερουβίμ δι’ ἱκανῶν ἐτῶν καί πολλῆς ἐρεύνης κατήρτισε τήν ἑλληνικήν μετάφρασιν τοῦ ἐκπεσόντος ἀρχικοῦ τμήματος τοῦ Βίου. Μετενεγκών δέ καί τό δεύτερον τμῆμα εἰς τήν νέαν ἑλληνικήν, ἀπήρτισε ὁλόκληρον, ἑνιαῖον, τόν Βίον τοῦ Ὁσίου Στεφάνου τοῦ Θαυματουργοῦ, ὁ ὁποῖος καί ἐξετυπώθη τῇ εὐλογίᾳ τῆς Α.Θ. Μακαριότητος τοῦ Πατριάρχου ἡμῶν κ.κ. Θεοφίλου καί φροντίδι τῆς ἐν τῇ ἐρήμῳ τῆς Ἰουδαίας περιφανοῦς Λαύρας τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Σάββα.

Πέραν τῆς ψυχικῆς ὠφελείας ἐκ τῆς ἀναγνώσεως τοῦ Βίου, ἐπιβεβαιοῦται ἡ ὕπαρξις δύο Ἁγίων Στεφάνων Σαββαϊτῶν, τοῦ Ὁσίου  καί Θαυματουργοῦ ἀφ’ ἑνός (περί οὗ ὁ παρών λόγος), τοῦ Μελῳδοῦ δέ καί Ἀρχιερέως, ἀνεψιοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, ἀφ’ ἑτέρου. Κατά ταῦτα ἡ ἔκδοσις αὕτη συνιστᾷ ἐπιστημονικήν συμβολήν εἰς τήν ἑλληνικήν ἁγιολογίαν.

Ἐν τῇ Ἱερᾷ Λαύρᾳ  Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου,

Σάββατον τοῦ Λαζάρου ‚ϐζʹ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟΝ

Θεωροῦμε ἐπιβεβλημένον χρέος μας, νά εὐχαριστήσουμε ὅλους, ὅσοι ἐβοήθησαν ὀλιγώτερον ἤ περισσότερον εἰς τήν παροῦσαν προσπάθειαν, ἰδιαιτέρως δέ τούς: Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Π. Νικόδημον Μπαρούσην, ἡγούμενον τῆς Ἱ. Μ. Χρυσοποδαριτίσσης Πατρῶν, Πανοσιολ. Ἀρχιμ. π. Παῦλον Σιναΐτην, Δικαῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης Σινᾶ, Πατριαρχικήν Ἐπιτροπείαν Ἰορδανίας, Ὁσιολ. Ἱερομόναχον π. Ἀθανάσιον, Ἰορδανόν, ἡγούμενον Ἱ. Μ. Ἁγ. Γεωργίου Γεράσων Ἰορδανίας, τόν Παλαιστίνιον Ἑλληνορθόδοξον Ἰατρόν κ. Ζοχέρ Κομσία ἐκ Μπέτ Σαχούρ, τόν κ. Στέφανον Δρίτσον, Καθηγητήν τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν, τόν Αἰδεσιμολογιώτατον Πρωτοπρεσβύτερον π. Θεόδωρον Ζήσην, Καθηγητήν Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ἐν τῇ Ἱερᾷ Λαύρᾳ  Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου,

Σάββατον τοῦ Λαζάρου ‚ϐζʹ

Ἡ ἀφιέρωσις εἰς τήν ἀρχήν τοῦ βιβλίου

Ἀφιεροῦται εἰς τούς Ἁγιοσαββίτας ἀσκητάς,

ὡς καί εἰς τούς λοιπούς κεκοπιακότας

διά τήν διαφύλαξιν τῆς περιουσίας

τῆς Ἱερᾶς Λαύρας καί τῆς πέριξ αὐτῆς περιοχῆς,

μεταξύ τῶν ὁποίων εἶναι

ὁ μακαριστός Γέρων Σκευοφύλαξ τοῦ Παναγίου Τάφου,

Ἀρχιμ. Εὐθύμιος, καί ὁ Ὀρθόδοξος Παλαιστίνιος ἐκ Βηθλεέμ

κ. Μήτρι Φαράτζ (ἔτει 1943),

ἀνώτερος διοικητικός ὑπάλληλος

ἐπί τῆς Βρεττανικῆς Ἐντολῆς ἐπί τῆς Παλαιστίνης.

Εἰσαγωγή, ὑπό τοῦ ἐπιμελητοῦ, ὁσιολογιωτάτου Μοναχοῦ Χερουβίμ

Κάθε βίος ἁγίου εἶναι ἀξιοπρόσεκτος καί ὠφέλιμος, εἴτε πρόκειται περί μικροῦ ἁγίου, εἴτε περί μεγάλου. Οὔτε πάλιν γνωρίζουμε, πῶς ὁ Θεός θά κρίνῃ τελικά.

Ὁ παρών βίος ἔχει κάποιαν ἀξίαν, πρῶτον διότι εἶναι ἄγνωστος εἰς τήν ἑλληνικήν γλῶσσαν, εἰς τήν ὁποίαν ἀρχικά ἐγράφη, κατά τόν θ΄ αἰῶνα, εἰς τήν παροῦσαν Λαύραν, ὑπό τοῦ μαθητοῦ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, Λεοντίου τοῦ Δαμασκηνοῦ. Καί ἐξ ὅσων γνωρίζουμε ἡ ἀπολεσθεῖσα -ἄγνωστον πότε- ἀρχή τοῦ βίου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τό ἕν τέταρτον περίπου τοῦ ὅλου, διά πρώτην φοράν ἐκυκλοφόρησεν εἰς τήν ἑλληνικήν γλῶσσαν –μεταφρασθεῖσα ἐκ τῆς ἀραβικῆς, μόλις τό ἔτος 2005- διά τοῦ θεολογικοῦ περιοδικοῦ «ΘΕΟΔΡΟΜΙΑ», τό ὁποῖον ἐκδίδεται εἰς τήν Θεσσαλονίκην ὑπό τῆς Ἑταιρείας Ὀρθοδόξων Σπουδῶν.

Ἁφ’ ἑτέρου δέ διά τοῦ παρόντος βίου ἀποδεικνύεται ἡ ὕπαρξις δύο Ἁγίων Στεφάνων Σαββαϊτῶν, τό ὁποῖον μερικοί ἀμφισβήτησαν.

Τρίτον διά τό πλῆθος τῶν πληροφοριῶν, πού μᾶς δίνει, τόσον ἱστορικῶν, πολιτικῶν, κοινωνικῶν, θρησκευτικῶν, ὅσον καί περί τῆς μοναστικῆς ζωῆς ὁλοκλήρου σχεδόν τοῦ η΄αἰῶνος, ἀκόμη δέ καί γεωγραφικές. Οἱ πληροφορίες αὐτές εἶναι πράγματι πολύτιμες, καθώς σπανίζουν διά τόν γεωγραφικόν χῶρον, εἰς τόν ὁποῖον ἔζησεν ὁ Ἅγιος Στέφανος.

Τελευταῖον δέ ἔχει κάποιαν σχετικήν ἀξίαν δι’ αὐτόν τοῦτον τόν βίον τοῦ ἁγίου.

Ἡ σύγχυσις μεταξύ τῶν δύο Ἁγίων Στεφάνων Σαββαϊτῶν προεκλήθη ἐκ τοῦ ὅτι, ἕν μόνον χερόγραφον μέ τόν ἀρχικόν ἐλληνικόν βίον διεσώθη καί αὐτό κολοβόν, κατά τήν ἀρχήν, σήμερον δέ φυλάσσεται εἰς τήν Ἐθνικήν Βιβλιοθήκην τῶν Παρισίων, χαρακτηριζόμενον ὡς ἑλληνικόν χειρόγραφον COSILIN 303. Εἰς τό ἀπoλεσθέν ὅμως ἀρχικόν τμῆμα ἀναγραφόταν ὁ τόπος καταγωγῆς τοῦ ἁγίου, τά ὀνόματα τῶν γονέων του καί ἄλλα χαρακτηριστικά στοιχεῖα, τά ὁποῖα τόν προσδιόριζαν πλήρως.

Πῶς, πότε καί πόθεν κατέληξε τό χειρόγραφον αὐτό εἰς τήν ὡς ἄνω βιβλιοθήκην, δέν γνωρίζουμε. Σημειωτέον δέ ὅτι περιέχει καί ἄλλα κείμενα ἁγιολογικά. Τό ἔτος 1723 διά τοῦ ἐντύπου «ACTA SANCTORUM» ἐδημοσιεύθηκε ὁ βίος αὐτός μέ ταυτόχρονον λατινικήν μετάφρασιν καί συνοδευτικά σχόλια. Ἐπειδή ὅμως ἦταν ἐλλιπής, ἔμεινεν εἰς τήν ἀφάνειαν καί ἴσως ἐλάχιστοι εἰδικοί μελετηταί τόν ἐγνώριζαν.

Οἱ περισσότεροι βλέποντες εἰς τά Μηναῖα, κατά τήν 28^ην Ὀκτωβρίου καί τήν 13^ην Ἰουλίου τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Στεφάνου τοῦ Σαββαΐτου, ἀλλά καί τόν ἴδιον κανόνα εἰς τόν ὄρθρον, ἴσως ἐπίστευαν, ὅτι πρόκειται περί τοῦ αὐτοῦ προσώπου, καθώς συνέβη καί μέ τόν Ἅγιον Νικόδημον τόν Ἁγιορείτην, ἐφ’ ὅσον μάλιστα ὑπῆρχαν ἐλάχιστα βοργαφικά στοιχεῖα καί αὐτά συγκεχυμένα.

Εἰς τήν παροῦσαν Λαύραν ἐπιστεύετο, κατά παράδοσιν, ὅτι βέβαια ὑπάρχουν δύο Ἅγιοι Στέφανοι Σαββαΐται, ἐκ τῶν ὁποίων τόν μέν ἕνα ἐκάλουν «ὅσιον» τόν δέ ἕτερον «ἀρχιερέα καί μελῳδόν».

Θεοῦ θέλημα φαίνεται ἦταν –γιά νά μή διαιωνίζεται αὐτή ἡ ἀβεβαιότητα- καί τό ἔτος 1955 ὁ G. GARITTE ἀνεκάλυψεν, ὅτι δύο γνωστά ἤδη ἀραβικά χειρόγραφα, τῆς Μονῆς τοῦ Σινᾶ, μεταξύ τῆς ὕλης τους, περιεῖχαν καί τόν βίον τοῦ Ἁγίου Στεφάνου ὁλόκληρον, μεταφρασθέντα βέβαια ἀπό τόν ἑλληνικόν πρωτότυπον βίον.

Ὁ ὡς ἄνω ἐρευνητής μετέφρασε ἐκ τοῦ ἀραβικοῦ χειρογράφου μόνον τό ἀπoλεσθέν ἀρχικόν τμῆμα τοῦ ἑλληνικοῦ βίου, εἰς τήν λατινικήν γλῶσσαν καί ἐδημοσίευσε τήν ἐργασίαν του διά τοῦ ἐντύπου «ANALECTA BOLLANDIANA» 77 (1959) σ. 332-69.

Ἔτσι ἀφοῦ ὁλοληρώθηκε πλέον ὁ βίος, πρῶτος ἐξ ὅσων γνωρίζουμε, τόν ἐξέδωκεν ὁ φραγκισκανός ἑλληνομαθής CAMILLO CARTA, δηλαδή μόνον τήν μετάφρασίν του εἰς τήν ἰταλικήν, τό ἔτος 1983, εἰς τά Ἱεροσόλυμα διά τοῦ FRANCISCAN PRINTING PRESS. Ἐχρησιμοποίησε τήν λατινικήν μετάφρασιν, διά τήν ἀρχήν τοῦ βίου καί ἐν συνεχείᾳ τόν ἑλληνικόν βίον ἐκ τοῦ «ACTA SANCTORUM».

Τό ἔτος 1991, εἰς τό Κάϊρον ὁ BARTOLOMEO PIRONE ἐκδίδει ὁλόκληρον τόν ἀραβικόν βίον, ἐκ τῶν Σιναϊτικῶν κωδίκων 496 καί 505, εἰς τάς ἀριστεράς σελίδας τοῦ βιβλίου, εἰς τήν ἔναντι δεξιάν δέ ἰταλικήν μετάφρασιν. Ἐχρησιμοποίησε δέ καί τόν ἑλληνικόν κώδικα COISLIN 303.

Ὁ δέ JEAN LAMOREAUX, τό 1999 εἰς τό Βέλγιον (LOUVAIN) ἐξέδωκεν εἰς ἕνα τόμον ὁλόκληρον τόν ἀραβικόν βίον, χρησιμοποιήσας καί αὐτός τά δύο ὡς ἄνω Σιναϊτικά χειρόγραφα. Εἰς ἕτερον τόμον δέ ἐκδίδει ἀγγλικήν μετάφρασιν τοῦ βίου συμβουλευθείς πλειστάκις καί τόν ὡς ἄνω ἑλληνικόν κώδικα.

Εἴχαμε ὑπ’ ὄψιν μας τίς ἀνωτέρω τρεῖς ἐκδόσεις, κατά τό πρῶτον μόνον μέρος, διά τό ὁποῖον δέν ὑπάρχει ἐλληνικόν κείμενον καί χρησιμοποιεῖται, κατ’ ἀνάγκην, τό ἀραβικόν ὡς πρωτότυπον. Καθ’ ὅλον ὅμως τό δεύτερον μέρος ἐβασισθήκαμε ἀποκλειστικά εἰς τό ἑλληνικόν κείμενον, κατά τήν ἔκδοσιν τοῦ  «ACTA SANCTORUM», μέ μερικές δικές μας μικροδιορθώσεις.

Εἰς τό τέλος τοῦ ἀραβικοῦ βίου ὑπάρχει μία προσθήκη, περίπου μιᾶς σελίδος, τήν ὁποίαν προσέθεσεν ὁ μεταφράσας πρῶτος τόν βίον ἐκ τῆς ἑλληνικῆς εἰς τήν ἀραβικήν, ὅπου ἀναγράφει  ποῦ, πότε καί ἀπό ποῖον ἐγένετο ἡ μετάφρασις.

Καί τώρα πλέον μᾶς εἶναι τελείως γνωστός ὁ ἕνας ἐκ τῶν δύο Ἁγίων Στεφάνων τῶν Σαββαϊτῶν, ὁ ὁποῖος πρέπει νά ἀποκαλεῖται μᾶλλον «Θαυματουργός». Ἡ μνήμη του, ὡς καταφαίνεται εἰς τόν παρόντα βίον, πρέπει νά τελεῖται τήν Τρίτην μετά τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Ὁ δέ ἕτερος, δηλαδή ὁ «Μελῳδός», παραμένει ἀκόμη σχεδόν ἄγνωστος, ἐκτός ἀπό τήν συντομωτάτην ἀναφοράν τοῦ ὀνόματός του εἰς τόν παρόντα βίον [§177, κεφ. ΙΕ (ΛΓ)] , ἐπίσης ἀπό τά τροπάρια, τά ὁποῖα ἔχει συνθέσει καί ἀπό τόν κανόνα τοῦ Μηναίου, τόν ὁποῖον ἔγραψεν εἰς τήν μνήμην του, μᾶλλον ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Γραπτός, ὁ ὁποῖος εἶναι ὀλίγον μεταγενέστερος αὐτοῦ. Ἡ μνήμη του δέ τελεῖται τήν 13^ην Ἰουλίου.

Ἡ ὕπαρξις τῶν δύο Ἁγίων  Στεφάνων καταφαίνεται ἐπίσης ἐξ ἑνός κανόνος, ὁ ὁποῖος ὑπάρχει εἰς τό ὑπ’ ἀριθμ. 241 χειρόγραφον τῆς Συλλογῆς τοῦ Ἁγίου Σάββα, ἡ ὁποία τώρα φυλάσσεται εἰς τήν Βιβλιοθήκην τοῦ Πατριαρχείου τῶν Ἱεροσολύμων. Τό χειρόγραφον αὐτό τάσσει τήν μνήμην τοῦ ἁγίου κατά τήν 28^ην Μαρτίου. Καί ὁ μέν ἅγιος ἐκοιμήθη τήν νύκτα τῆς 1^ης πρός 2^αν Ἀπριλίου, ἤ κατ’ ἄλλους τῆς 2^ας πρός 3^ην, ἀλλά παρόμοιες διαφορές παρατηροῦνται συχνά εἰς τά συναξάρια.

Ἄλλον ἀξιοσημείωτον τοῦ παρόντος βίου εἶναι, ὅτι οὐδόλως ἀναφέρεται εἰς αὐτόν ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ ὁποῖος κατά τήν ἐπικρατέστερη γνώμην ἐκοιμήθη τό ἔτος 749, κατ’ ἄλλους δέ ἀργότερα· πάντως θά ἔπρεπε, νά ζῇ, ὅταν προσῆλθεν εἰς τήν Λαύραν ὁ Ἅγιος Στέφανος. Βέβαια ὅμως, οὐσιαστικά ἐζοῦσεν ὡς ἔγκλειστος ἐντός τοῦ κελλίου τοῦ θείου του, ἐπί 15 ἔτη, δηλαδή μέχρι τό ἔτος 749.

Πολλά πάλιν σημεῖα τοῦ βίου τῶν δύο Ἁγίων Στεφάνων σχεδόν ταυτίζονται. Αὐτά, κατά τήν ταπεινήν γνώμην μας, ἀφοροῦν τόν Ἅγιον τοῦ παρόντος βίου, κακῶς δέ ἀπεδόθησαν εἰς τόν ἔτερον, τόν Μελῳδόν.

Ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς συγχύσεως ἀνελάβαμε τήν παροῦσαν προσπάθειαν, ὥστε νά διαφωτισθῇ λίγο ὁ βίος τους, πρᾶγμα τό ὁποῖον ἐπιτυγχάνεται ὡς πρός τόν ἕνα, δηλαδή τόν Θαυματουργόν.

Μέ τίς πρεσβεῖες τοῦ ὁποίου καί πάντων τῶν Ἁγίων εἴθε, νά καταξιωθοῦμε καί ἡμεῖς τῆς Βασιλείας τῶν Οὐρανῶν.

Ἐν τῇ Ἱερᾷ Λαύρᾳ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου. Δεκέμβριος  ‚ϐζʹ

ὁ πονήσας,

Χερουβίμ μοναχός

Πατριαρχικόν Γράμμα

ἐπί τῇ ἐκδόσει τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Στεφάνου

Ἀριθμ. Πρωτ.

95

Τῷ Ὁσιολογιωτάτῳ Ἀρχιμανδρίτῃ κ. Εὐδοκίμῳ, Πνευματικῷ τῆς Ἱερᾶς Λαύρας Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου, υἱῷ ἐν Χριστῷ ἀγαπητῷ τῆς Ἡμῶν Μετριότητος, χάριν καὶ εἰρήνην ἀπὸ Θεοῦ Πατρὸς.

Ἐντρυφήσαντες τῷ νῦν ἐκδιδομένῳ Βίῳ τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Στεφάνου τοῦ Σαββαΐτου, ὃν πρό τινος ἡ ὑμετέρα Ὁσιολογιότης ἐκθύμως ἀπέστειλεν Ἡμῖν, ἐχάρημεν μάλα. Ἐχάρημεν δέ, ἅτε γνωρίσαντες ἀφ᾿ ἑνός, ὅτι τανῦν τὸ πρῶτον ὁ Βίος οὗτος ἐξελεύσεται ἐκ τοῦ τῆς λήθης μισοκάλου σκότους εἰς τὸ τῆς ἐντύπου ἐκδόσεως φῶς, ἀφ᾿ ἑτέρου τὴν αὐτοῦ πολλαπλῆν ταῖς ψυχαῖς ὠφέλειαν, συνισταμένην εἴς τε τὸ θαυμαστὸν τῆς ὑπὲρ ἄνθρωπον πολιτείας τοῦ Ὁσίου Στεφάνου παράδειγμα, εἴς τε τὴν μελίρρυτον αὐτοῦ διδασκαλίαν, ἐμπνεομένην αὐτῷ ὑπὸ τῆς ἐν αὐτῷ ἐνοικησάσης χάριτος τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Ἔδει, τῷ ὄντι, ὅπως ἡ πολιτεία τοῦ Ὁσίου Στεφάνου ἔχῃ συγκαταλεγῆ πρὸ πολλοῦ τῷ εὐώδει λειμῶνι τῶν τῆς Ὀρθοδόξου Ἁγιολογίας ἐκδεδομένων κειμένων, πλήν ἡ διττὴ παράδοσις τοῦ Βίου, καθ᾿ ἓν τμῆμα ἑλληνιστί, καθ᾿ ἕτερον δὲ ἀραβιστί, προσφάτως μεταφρασθέν, ἠδίκει τὸ ἔργον τοῦτο, ἀφυστεροῦσα τούτου τὴν εὔμορφον καὶ πρέπουσαν αὐτῷ  ὁλομέλειαν καὶ κωλύουσα τὴν σύνολον τούτου ἔκδοσιν. Δόξα τῷ Κυρίῳ, ὅτι ὁ Ὁσιολογιώτατος Μοναχὸς τῆς Λαύρας π. Χερουβὶμ φιλαδελφίᾳ καὶ φιλοπονίᾳ βοηθούμενος, ἤνυσε τὴν ἔκδοσιν ταύτην πρὸς τὴν πολλῶν ὠφέλειαν, ὡς ἔθος τοῖς ἀρχαίοις Σαββαΐταις συγγραφεῦσιν. Ἐπὶ τῇ ὑμετέρᾳ τοίνυν Ὁσιολογιότητι, ἀντιλαβομένῃ τοῦ πονήσαντος εὐλαβοῦς Μοναχοῦ π. Χερουβίμ, ἐπὶ τῷ πονήσαντι αὐτῷ καὶ δὴ τοῖς τῷ Βίῳ τούτῳ ἐντευξομένοις ἐπικαλούμεθα πλουσίας τὰς χάριτας τοῦ Φιλαγάθου Θεοῦ, ταῖς τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ τοῦ Ὁσίου πατρὸς ἡμῶν Στεφάνου πολυδυνάμοις πρεσβείαις.

Ἐφ᾿ οἷς προσευχόμενοι, καταστέφομεν ὑμᾶς τε καὶ ἐκείνους ταῖς πατρικαῖς Ἡμῶν εὐχαῖς καὶ Πατριαρχικαῖς εὐλογίαις καὶ διατελοῦμεν.

Ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει Ἱερουσαλὴμ  ,βέ  Δεκεμβρίου  ιζ΄.

Μετ᾿ ἀρίστων Πατριαρχικῶν εὐχῶν,

ΘΕΟΦΙΛΟΣ Γ΄

Πατριάρχης Ἱεροσολύμων

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ἀρχιμανδρίτου Εὐδοκίμου

Πνευματικοῦ τῆς Ἱερᾶς Λαύρας Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου

Ἀνάμεσα στό πλῆθος τῶν Σαββαϊτῶν Ἁγίων διακρίνουμε δύο μέ κοινό ὄνομα, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν μάλιστα κατά τήν ἰδίαν σχεδόν ἐποχήν. Πρόκειται γιά τόν Ἅγιον Στέφανον τόν Μελῳδόν καί τόν Ἅγιον Στέφανον τόν Θαυματουργόν, τοῦ ὁποίου ὁ βίος ἐκτενῶς παρουσιάζεται στήν παροῦσα ἔκδοσι.

Ἀπό τούς δύο αὐτούς Ἁγίους Στεφάνους ὁ καλούμενος Μελῳδός παραμένει σήμερα ἐλάχιστα γνωστός. Τά μόνα βιογραφικά του στοιχεῖα περιορίζονται στούς ἐκκλησιαστικούς ὕμνους καί στό Μαρτύριο τῶν ἀναιρεθέντων Ἀββάδων τῆς ἡμετέρας Λαύρας, τά ὁποῖα ὁ ἴδιος συνέγραψε.

Ὁ θαυμάσιος βίος καί ἡ πολιτεία τοῦ Ὁσίου Στεφάνου τοῦ θαυματουργοῦ, ὅπως ἀναλυτικά περιγράφεται στό προκείμενο πόνημα, εἶναι πραγματικά ἕνας πολύτιμος θησαυρός, κατά πολύ εὐχάριστος, ὠφέλιμος καί διδακτικός. Ἡ ἀγγελομίμητος καί ὑπεράνθρωπος διαγωγή του, τά καταπληκτικά θαύματά καί τά ἔξοχα χαρίσματα, μέ τά ὁποῖα τόν ἐστόλισεν ὁ Κύριος, καθηλώνουν καί εὐφραίνουν τόν ταπεινό καί εὐλαβῆ ἀναγνώστη τοῦ βίου του.

Ὁ μέχρι σήμερα ἄγνωστος Ἅγιος Στέφανος ὁ Σαββαΐτης καί Θαυματουργός, κόσμημα καί κλέος τῆς ἐρήμου τοῦ ὀγδόου (Η΄) αἰῶνος, μέσα ἀπό τή μελέτη τῆς ὁσίας ζωῆς του ἀναμφισβήτητα πολλά διδάσκει σέ μᾶς τούς κατ΄ ὄνομα χριστιανούς καί μοναχούς τοῦ εἰκοστοῦ πρώτου (21^ου) αἰῶνος. Ἡ ἑκούσιος περιφρόνησις τῶν ματαίων φροντίδων, ἡ ἐν τῷ κρυπτῷ ἄσκησίς του, ἡ ἀμίμητος ἀγάπη του πρός τόν συνάνθρωπον, ἀλλά καί πρός αὐτήν τήν ἄλογον κτίσιν, οἱ συνεχεῖς κόποι καί πόνοι γιά τήν ἀγάπην τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, ἐλέγχουν σιωπηλά τήν κατά πάντα διεφθαρμένην ζωήν μας, δείχνουν καθαρά τήν ὑποτονικήν στάθμην τοῦ πνευματικοῦ μας ἀγῶνος καί ἀποτελοῦν ἀληθῶς ὑποτύπωσιν θείαν πρός μετάνοιαν καί συντριβήν.

Ἐκτός αὐτῶν ἡ διήγησις τῆς ζωῆς του εἶναι μία ἀπό τίς ἐλάχιστες πηγές ἱστορικῶν, κοινωνικῶν καί πολιτικῶν πληροφοριῶν τῆς ἐποχῆς τῆς Ἀραβοκρατίας τοῦ ὀγδόου (Η΄) αἰῶνος.

Θά ἦταν τέλος μεγίστη παράλειψις, νά μήν εὐχαριστήσουμε θερμότατα τόν αἴτιον τῆς ὅλης ἐργασίας, τόν φιλοτίμως καί ἀόκνως κοπιάσαντα γιά τήν ἀνάδειξη τοῦ προσώπου τοῦ Ἁγίου Στεφάνου, ἀδελφόν τῆς ἡμετέρας Λαύρας, Μοναχόν Χερουβίμ. Τοῦ εὐχόμεθα ὁλόψυχα ὁ Κύριος νά τοῦ ἀνταποδίδῃ πλουσίως τήν Χάριν καί εὐλογίαν Του ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ, καί νά τόν ἀξιώσῃ καί τῆς ἐπουρανίου Βασιλείας Αὐτοῦ. Ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν, πρεσβείαις τῆς Ὑπερευλογημένης Θεοτόκου, τῶν Ὁσίων Πατέρων ἡμῶν Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου, Στεφάνου τοῦ Σαββαΐτου καί Θαυματουργοῦ καί πάντων τῶν Ἁγίων, Ἀμήν.

Ἐν τῆ Ἱερᾷ Λαύρᾳ Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου,

Δεκέμβριος 2007.

† Ἀρχιμ. Εὐδόκιμος

Πνευματικός τῆς Ἱερᾶς Λαύρας

Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου

ngg_shortcode_0_placeholder