1

Η ΤΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΕΙΣ ΤΟ ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΟΝ ΜΝΗΜΑ.

Ἱστορικά στοιχεία.

Τό τυπικόν τῆς Ἐκκλησίας Ἱεροσολύμων διαλαμβάνει ὅτι τήν παραμονήν τῆς Θεομητορικῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τελεῖται εἰς Γεθσημανῆν πρό τοῦ Θεομητορικοῦ Μνήματος εἰδική ἀκολουθία Ἐγκωμίων τῆς Θεοτόκου, ἐπέχουσα τρόπον τινά θέσιν Ἐπιταφίου διά τήν Θεοτόκον.

Ἡ τελετή τῶν Ἐγκωμίων τοῦ ἔτους 2010.

Διά τήν τελετήν ταύτην ἐξῆλθεν ἐκ τοῦ Κεντρικοῦ Μοναστηρίου τῶν Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης ἡ Ἁγιοταφιτική Ἀδελφότης ἅπασα, προεξάρχοντος τοῦ  Μακαριωτάτου Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου τήν πρωΐαν τῆς παραμονῆς τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως, Παρασκευήν 14ης /27ης Αὐγούστου 2010.

Εἰς τάς τάξεις τῆς Ἁγιοταφιτικῆς Ἀδελφότητος προσετέθησαν οἱ ἐξ Ἑλλάδος παρεπιδημοῦντες Μητροπολῖται Σερρῶν κ. Θεολόγος καί Δράμας κ. Παῦλος, πολλοί ἐξ Ἑλλάδος καί Ρωσίας κληρικοί καί μοναχοί καί πολλοί συνακολουθοῦντες εὐλαβεῖς προσκυνηταί, ψάλλοντες τό «Ἀπόστολοι ἐκ περάτων» καί ἄλλα τροπάρια.

Ἡ σχηματισθεῖσα ἱερά πομπή κατηυθύνθη ἀπό τοῦ Κεντρικοῦ Μοναστηρίου διά τῆς Χριστιανικῆς Ὁδοῦ καί τῆς Ὁδοῦ τοῦ Μαρτυρίου πρός Γεθσημανῆν, διερχομένη πρό τῶν Ἱερῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, τοῦ Πραιτωρίου, τῶν Ἁγίων Θεοπατόρων Ἰωακείμ καί Ἄννης καί τοῦ Ἁγίου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου.

Φθάσασα ἡ συνοδεία εἰς Γεθσημανῆν, εἰσῆλθεν εἰς τό ἡγουμενεῖον, τό ἄνωθεν τοῦ Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως, δι’ ὀλίγην ἀνάπαυσιν ἐκ τῆς ὁδοιπορίας καί διά τήν ἐν τῷ μεταξύ προετοιμασίαν ὑπό τῶν ἱερέων τῶν τῆς προϋπαντήσεως τοῦ Πατριάρχου.

Λαβών ὁ Μακαριώτατος τό μήνυμα ὅτι «πάντα ἤδη ἕτοιμὰ ἐστιν», κατῆλθε μετά τῶν Ἀρχιερέων εἰς τήν αὐλήν τοῦ ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Κοιμήσεως, ἔνθα ἐνεδύθη μανδύαν καί λαβών σταυρόν, ηὐλόγησε τήν ἁγίαν εἰσοδον καί ἡ ἱερά πομπή ἤρξατο κατερχομένη τάς βαθμίδας πρός τό Θεομητορικόν Μνῆμα, τῶν ψαλτῶν ψαλλόντων: «Ἐν τῇ γεννήσει τήν Παρθενίαν ἐφύλαξας…»

Λειτουργικά στοιχεῖα τῆς ἑορτῆς:

Φθάσας ὁ Μακαριώτατος εἰς τό μέσον τοῦ Ναοῦ πρό τοῦ Θεομητορικοῦ Μνήματος, ηὐλόγησε τό ἀσφυκτικῶς συνωστιζόμενον καθ’ ὅλον τόν ναόν εὐσεβές ἐκκλησίασμα Ὀρθοδόξων ἐκ διαφόρων χωρῶν, Ἰσραήλ, Ἰορδανίας, Παλαιστινιακῆς Αὐτονομίας, Ἑλλάδος, Κύπρου, Ρωσίας, Οὐκρανίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας καί Σερβίας.

Ἐνδεδυμένος τόν μανδύαν καί κρατῶν τήν ποιμαντορικήν ράβδον, ἀνῆλθεν εἰς τόν Θρόνον ὁ Μακαριώτατος, ὅτε καί προσῆλθον οἱ Ἁγιοταφῖται ἱερεῖς καί οἱ παρεπιδημοῦντες ἐκ τῶν ἄλλων ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ἔλαβον καιρόν διά τήν συμμετοχήν αὐτῶν εἰς τήν τελετήν τῶν Ἐγκωμίων.

Οἱ ἱεροψάλται ἔψαλλον εἰς ἀργόν βυζαντινόν μέλος τό «Ἄνωθεν οἱ προφῆται Σέ προκατήγγειλαν…», ἕως ὅτου οἱ Ἱερεῖς, οἱ Ἀρχιερεῖς καί ὁ Πατριάρχης ἐνδυθῶσι πλήρη ἱερατικήν, ἀρχιερατικήν καί πατριαρχικήν στολήν.

Μετά τοῦτο ἤρξατο ἡ ἀκολουθία τῶν Ἐγκωμίων εἰς τρεῖς στάσεις:

Τήν α’: «Ἡ ζωή ἐν τάφῳ κατετέθης, βαβαί…».

Τήν β’: «Ἄξιόν ἐστιν μεγαλύνειν Σέ, τήν Θεοτόκον…».

Τήν γ’: «Αἱ γενεαί πᾶσαι ὕμνον τῇ ταφῇ σου προσάγουσι, Παρθένε….».

Εἰς τήν α’ τῶν στάσεων τούτων ὁ Πατριάρχης ἐθυμίασε τόν τάφον καί τό ἐκκλησίασμα, ἐνῷ εἰς τάς β’ καί γ’, Ἀρχιερεῖς.

Εἰς τούς θεολογικούς ὕμνους τῶν στάσεων τούτων, κατανυκτικῶς ψαλέντας ὑπό τοῦ Πατριάρχου, τῶν Ἀρχιερέων καί τῶν ἱερέων καί τῶν ἱεροψαλτῶν ἐναλλάξ, ὑμνήθη ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, ὡς ἡ Ἁγνή Κόρη, ἡ ἐκ Πνεύματος Ἁγίου σαρκώσασα τόν ἄσαρκον πρίν Λόγον, ἡ διακονήσασα τοῦτον καί ἀκολουθήσασα Αὐτόν ἕως τοῦ σταυροῦ καί μετά τήν Ἀνάστασιν καί τήν εἰς οὐρανούς Ἀνάληψιν Αὐτοῦ παραμείνασα εἰς Ἱερουσαλήμ καί προσευχομένη ἐπί τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν, ἔνθα προανηγγέλθη Αὐτῇ ὁ θάνατος Αὐτῆς, ἐφ’ ᾧ ἐκ περάτων τῆς Οἰκουμένης, θείῳ νεύματι, συνηθροίσθησαν οἱ Ἀπόστολοι και ἐνεταφίασαν αὐτήν «Γεθσημανῇ τῷ χωρίῳ». Ὁ τάφος ὅμως οὗτος δέν ἐκράτησε τήν Μητέρα τῆς Ζωῆς. Ὁ Υἱός καί Κύριος καί Θεός Αὐτῆς μετέστησεν Αὐτήν πρό τῆς καθολικῆς Ἀναστάσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ψυχῇ τε καί σώματι καί ἐκάθισεν Αὐτήν δεξιόθεν Αὐτοῦ. Ἐκεῖθεν Αὕτη πρεσβεύει και μεσιτεύει ὑπέρ βοηθείας καί λυτρώσεως ἡμῶν ἐκ παντοίων κινδύνων καί νόσων καί δεινῶν καί περιστάσεων. Μετά τήν συμπλήρωσιν τῆς ψαλμῳδίας τῶν ὕμνων, ἐκήρυξε τόν θεῖον λόγον ὁ ἐκ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρῶν κ. Θεολόγος.

Εἰς τήν θεολογικήν καί συγκινητικήν ὁμιλίαν αὐτοῦ ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρῶν εἶπε περίπου τά ἑξῆς:

«Μακαριώτατε Πάτερ καί Δέσποτα,

Σεβασμία τῶν Ἱεραρχῶν χορεία,

Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,

Ἔχομεν τήν εὐλογίαν καί τήν χαράν νά παριστάμεθα σήμερα ἐνώπιον τοῦ Πανσέπτου Μνήματος τῆς Ὑπερευλογημένης Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου. Παριστάμεθα καί ὁμολογοῦμεν ὅτι ἡ Μαριάμ ἡ ἁγνή κόρη τῆς Ναζαρέτ εἶναι ἡ Θεοτόκος, ἡ τέξασα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ὁ κενός τάφος αὐτῆς γίνεται καί δι’ἡμᾶς ἡ κλῖμαξ πρός οὐρανόν.

Ἤλθομεν ὡς ἄλλοι ἀπόστολοι, ἵνα ἀποθέσωμεν τά εὐώδη ἄνθη τῆς ἀγάπης ἡμῶν, τῆς εὐλαβείας καί τοῦ σεβασμοῦ. Ἤλθομεν ἵνα ἀποθέσωμεν τόν πόνον, τήν ἐλπίδα μας, τάς δυσκολίας, τά δάκρυα. Ἤλθομεν, ἄνθρωποι διαφόρων ἐθνικοτήτων, Ἕλληνες, Ρῶσοι, Ἄραβες, Ρουμᾶνοι, Σέρβοι, Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι ὅλοι, ἵνα προσκυνήσωμεν τόν Τάφον Της. Τά ὑπεράνω τῶν κεφαλῶν ἡμῶν κανδήλια καί αἱ πέριξ ἡμῶν εἰκόνες μαρτυροῦν τό κάθε ἕνα, ἕνα τάμα, ἕνα πόνο, μία ἱκεσία, μία κραυγή.

Πρός ποῖον νά καταφύγωμεν σήμερον, ζῶντες εἰς ἕνα κόσμον παραπαίοντα, εἰς ἕνα κόσμον ὁ ὁποῖος πάσχει ὄχι ἀπό οἰκονομικήν, ἀλλά ἀπό ἠθικήν κρίσιν, διότι τό ἠθικόν κακόν ἐπικρατεῖ εἰς τόν κόσμον. Διά τοῦτο ἤλθομεν, προκειμένου νά παρηγορηθῶμεν, νά ἐνισχυθῶμεν εἰς τό πρόσωπον καί εἰς τήν πρεσβείαν τῆς Θεοτόκου.

Ἐπειδή ἡ Θεοτόκος εἶναι ὅ,τι ἀνώτατον ἔχει νά παρουσιάσῃ ἡ ἀνθρωπότης. Εἶναι ἡ ἀνακαινισμένη ἄνθρωπίνη φύσις. Εἶναι ἡ ἀκρότης τῶν ἀρετῶν, τάς ὁποίας διά τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος αὐτῆς κατέκτησε.

Διά τοῦτο καί ἐνῴκησε εἰς αὐτήν ὁ Λόγος. Προσβλέποντες καί ἡμεῖς πρός ἐκείνην, ἔχομεν αὐτήν ὡς πρότυπον νά ἐνσαρκώνωμεν καί ἡμεῖς πνευματικῶς τόν Χριστόν, νά γίνωμεν δοχεῖα Του, νά γίνωμεν «Θεοτόκοι».

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς λέγει περί τῆς Θεοτόκου ὅτι αὕτη εἶναι τό μεθόριον μεταξύ κτιστῆς καί ἀκτίστου φύσεως.

Εἰς αὐτήν ἀποδεικνύενται τό κατορθωτόν, τό ἐφικτόν, ὅτι δηλαδή ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά γίνῃ χωρητικός τῆς Θεότητος.

Ἡ ἀλήθεια αὐτή στηρίζει τήν ζωήν μας, δίνει νόημα σαὐτήν, ὅταν μάλιστα ζῶμεν εἰς ἕνα κόσμον κρίσεως, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀπροθυμίαν νά ἔλθῃ εἰς κοινωνίαν μέ τόν Θεόν, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος ἐξώρισε τόν Θεόν ἀπό τήν ζωήν του καί ἐδημιούργησεν ἕνα κόσμον, εἰς τόν ὁποῖον κυριαρχεῖ ἡ ἀπληστία καί ἡ ἀδικία. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως δέν εἶναι ἀφ’ ἑαυτοῦ ἀξία. Εἶναι ἀξία ἐν σχέσει καί ἀναφορᾷ μέ τόν Δημιουργόν Του, τόν Θεόν. Μέ τόν Θεόν ἐγένετο «Κεχαριτωμένη» ἡ Θεοτόκος.

Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης λέγει διά τήν Παναγίαν ὅτι αὐτή εἶναι ἡ ταμειοῦχος τῆς χάριτος, ὅτι ὅλα τά δῶρα τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπον προέρχονται διά τῆς Θεοτόκου.

Ἄς ἀγαπήσωμεν λοιπόν τόν Θεόν ὡς τήν πρῶτον καί κάλλιστον ἀγαθόν. Τότε ὁ κόσμος θά ἀρχίσῃ νά μεταβάλλεται εἰς Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν. Ἄς ἀνεβαίνωμεν πρός τόν Γολγοθᾶν, ἔχοντες Συγκυρηναῖον τόν Χριστόν καί ἄς εἴμεθα Συγκυρηναίοι μεταξύ ἡμῶν. Ἄς ἔχωμεν ὡς πρότυπον καί ὡς πρέσβειραν τήν Θεοτόκον. Ἄς ἀτενίζωμεν πρός Ἐκείνην. Τότε ἡ χαρά, ἡ ἀγαλλίασις καί ἡ εἰρήνη καί ἡ ἐν Χριστῷ ἀσφάλεια, θά κατοικήσῃ εἰς τήν ψυχήν μας, διά νά ἀποδιώξῃ τόν φόβον, τόν ὁποῖον προκαλοῦν τά καταστρεπτικά φαινόμενα, ἀποτελέσματα τῶν ἀνθρωπίνων ἐνεργειῶν.

Ἄς προσευχηθῶμεν εἰς τήν Θεοτόκον καί διά τήν πατρίδα μας, τήν Ἑλλάδα, ἡ ὁποία ἦλθεν εἰς κρίσιν, ἐπειδή οἱ ἐκπρόσωποι αὐτῆς εἰς τήν Εὐρωπαϊκήν Ἕνωσιν καί εἰς ἄλλας ὀργανώσεις παρέδωσαν τά πρωτοτόκια τῆς τῆς Ἑλληνορθοδόξου παραδόσεώς μας καί ἐδελεάσθησαν ἀπό ξένα πρότυπα, τά ὁποῖα δέν μᾶς ἁρμόζουν, δέν μᾶς ταιριάζουν καί ἀντί τῶν δελεαστικῶν ὑποσχέσεων ἔλαβον ψίχουλα ξένων τραπεζῶν.

Εἴθε ἡ κρίσις αὐτή νά γίνῃ ἀφορμή δι’ ἀνάνηψιν καί συναίσθησιν καί στροφήν πρός τάς ρίζας τῆς παραδόσεως ἡμῶν, τῆς ζωοποιοῦ, τῆς δυναμένης νά στηρίζῃ τήν σπονδυλικήν στήλην τοῦ ἔθνους ἡμῶν.

Μετέχοντες σήμερον, Μακαριώτατε, μετά τοῦ ἀγαπητοῦ ἀδελφοῦ Ἅγίου Δράμας ὡς ἐκπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἰς τήν συγκινητικήν ταύτην τελετήν τῶν Ἐγκωμίων τῆς Θεοτόκου, εὐχόμεθα ὅπως εἶναι θεοσκέπαστα καί θεοτοκοσκέπαστα τά ἔτη Ὑμῶν, ἵνα καθοδηγῆτε τήν Ἁγιοταφιτικήν Ἀδελφότητα καί τήν Σιωνίτιδα Ἐκκλησία ὅλην εἰς τό ἁγιαστικόν αὐτῆς προσκυνηματικόν ἔργον πρός τιμήν τῆς Θεοτόκου καί τοῦ εὐλογημένου ἡμῶν ἔθνους. Γένοιτο».

Μετά τόν θεῖον λόγον ἐψάλησαν τά Εὐλογητάρια καί οἱ Αἶνοι καί ἡ Δοξολογία, ἐπί τῷ τέλει τῆς ὁποίας καί ἐν ᾧ ἐψάλλετο τό ᾀσματικόν «Ἅγιος ὁ Θεός……» ἐγένετο ἡ ἔξοδος τῆς ἱερᾶς εἰκόνος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου διά τῶν βαθμίδων πρός τήν πύλην τοῦ Ναοῦ ἐπί ηὐτρεπισμένου μετ’ εὐλαβείας καί καλαισθησίας δι’ ἀνθέων Ἐπιταφίου, βασταζομένου ὑπό ἱερέων ἐναλλάξ, προπορευομένων ὅλων τῶν ἱερέων καί ἀκολουθούντων τῶν Ἀρχιερέων καί τοῦ Πατριάρχου. Ὅτε ἡ πομπή ἔφθασεν εἰς τό ἀνώτατον σημεῖον τῶν βαθμίδων πρό τῆς πύλης τοῦ Ναοῦ, ὁ Πατριάρχης ἀνέπεμψε δέησιν «ὑπέρ ἐλέους, ζωῆς, εἰρήνης» καί «ὑπέρ προστασίας καί εὐσταθείας τοῦ γένους ἡμῶν» καί «ἀγαθῆς καταστάσεως τοῦ σύμπαντος κόσμου», παρουσίᾳ καί τοῦ Ἐκπροσώπου τοῦ Γενικοῦ Προξενείου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Γεωργίου Πουλέα.

Τῆς δεήσεως συμπληρωθείσης, ψαλλομένου τοῦ «Ἀπόστολοι ἐκ περάτων» καί «Ἐν τῇ γεννήσει τήν Παρθενίαν ἐφύλαξας…», οἱ κρατοῦντες τόν Ἐπιτάφιον ἱερεῖς ἐκινήθησαν πρός τό κέντρον τοῦ Ναοῦ καί τόν χῶρον τῆς «Πλατυτέρας», ὄπισθεν τοῦ Τάφου τῆς Θεοτόκου, ὅπου καί ἐτοποθέτησαν αὐτόν διά προσκύνησιν τῆς ἱερᾶς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου ὑπό τῶν πιστῶν ἐπί ἐννέα ἡμέρας, ἕως τῆς ἀνόδου αὐτῆς εἰς τό ἔναντι τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως Παρεκκλήσιον αὐτῆς τήν 23ην Αὐγούστου, ἡμέραν τῆς ἀποδόσεως τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως.

Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας.

ngg_shortcode_0_placeholder