1

ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΝ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΝ ΚΑΤΑΡΩΝ.

Μακαριώτατε Θειότατε καί Ἁγιώτατε Πατριάρχα τῆς Μεγάλης Θεουπόλεως Ἀντιοχείας καί πάσης Ἀνατολῆς, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ, λίαν ἀγαπητέ ἀδελφέ καί συλλειτουργέ τῆς Ἡμῶν Μετριότητος, κ. κ. Ἰωάννη. Τήν Ὑμετέραν Σεβασμιοπόθητον Ἡμῖν Μακαριότητα ἀδελφικῶς ἐν Κυρίῳ περιπτυσσόμενοι, ὑπερήδιστα προσαγορεύομεν.

Οὔσης ἐπί θύραις τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, παρελάβομεν τήν ὑπ’ ἀριθμ. Πρωτ. 7 καί ἀπό 6ης μηνός Μαρτίου 2013 ἐπιστολήν τῆς Ὑμετέρας λίαν ἀγαπητῆς καί περισπουδάστου Ἡμῖν Μακαριότητος, ἐν ᾗ Αὕτη ἐκφράζει τήν ἐγκάρδιον εὐχήν διά τήν ὑφ’ Ἡμῶν βίωσιν ἐν προσευχῇ καί ταπεινώσει τῆς κατανυκτικῆς περιόδου τῆς νηστείας καί τήν συμμετοχήν Ἡμῶν εἰς τήν χαράν τῆς ἐνδόξου Ἀναστάσεως, ἔτι δέ καί διά τήν ἐν ὥραις αἰσίαις πρός ἀνταλλαγήν τοῦ ἀσπασμοῦ τῆς ἀγάπης καί τῆς εἰρήνης συνάντησιν Ἡμῶν καί τήν ἐπιμέλειαν θεμάτων ἀφορώντων εἰς τούς Ἀποστολικούς Θρόνους Ἱεροσολύμων καί Ἀντιοχείας καί δή μετά τήν πρόσφατον ἐπαξίαν ἐκλογήν καί τελετήν τῆς Ἐνθρονίσεως Αὐτῆς, εἰς τήν ὁποίαν τό ἡμέτερον Πατριαρχεῖον ἔσχε τήν χαράν καί τιμήν, ὅπως συμμετάσχῃ.

Δεχόμενοι τάς εὐχάς ταύτας ὡς ἔκφρασιν εἰλικρινοῦς ἀγάπης τῆς ψυχῆς τῆς Ὑμετέρας λίαν ἀγαπητῆς καί περιποθήτου Ἡμῖν Μακαριότητος, διακριθείσης ἐπί ἔτη εἰς τήν Θεολογικήν ἐπιστήμην, τήν ἐκκλησιαστικήν παιδείαν καί μοναχικήν βιοτήν, ἐπιθυμοῦμεν, ὅπως παράσχωμεν Αὐτῇ, τάς δεούσας διευκρινήσεις διά τό εἰς τήν ἐπιστολήν Aὐτῆς θιγόμενον κύριον θέμα, τῆς παρουσίας δηλονότι τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου εἰς Κάταρ, πρός καθησυχασμόν Αὐτῆς καί τῆς ὑπ’ Αὐτῆς θεοφιλῶς ποιμαινομένης ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἀντιοχείας καί διατήρησιν καί στερέωσιν τῆς ἀπ’ ἀρχῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ πλήρους κοινωνίας καί συνεργασίας μεταξύ τῶν Ἐκκλησιῶν Ἡμῶν.

Ἀναφερόμεθα ἐν πρώτοις εἰς τό ὅτι τό Ἐμιρᾶτον τοῦ Kάταρ ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστον γεωγραφικήν συνέχειαν τῆς Ἀραβίας, ποιμαντικῆς δικαιοδοσίας τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου, ὡς ἐμφαίνεται ἐκ τῶν ἐκτιθεμένων ἐν συνεχείᾳ:

1) Ἐκ τῆς Ἡμετέρας Φήμης: “Πατριάρχης τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἱερουσαλήμ καί πάσης Παλαιστίνης, Συρίας, Ἀραβίας, πέραν τοῦ Ἰορδάνου, Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας καί Ἁγίας Σιών” ἐμφαίνεται εὐκρινῶς, ὅτι εἴμεθα Πατριάρχης πάσης Παλαιστίνης, εἰς τήν ὁποίαν συμπεριλαμβάνονται αἱ τρεῖς Παλαιστῖναι, ὡς ἐμφαίνεται ἐκ τῆς η’ Πράξεως τῶν Πρακτικῶν τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου (βλ. Ράλλη & Ποτλῆ, “Σύνταγμα τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων”, τόμ. 2, Ἀθῆναι 1852, σ. 131).

2) Ἐκ τῆς Ἡμετέρας Φήμης ἐμφαίνεται ἐπίσης, ὅτι εἴμεθα Πατριάρχης Συρίας, ὅπερ δηλοῖ τάς περιοχάς ἄνωθεν τῆς Πορφυρουπόλεως (σημερινῆς Χάϊφας), ἤτοι τήν Μητρόπολιν Πτολεμαΐδος καί τήν περιοχήν ἄνωθεν τῆς Σκυθοπόλεως, ἤτοι τά σημερινά ὑψώματα Γκολάν ἕως τούς πρόποδας τοῦ ὄρους Ἑρμών. Τοῦτο ἐμφαίνεται εὐκρινῶς εἰς τήν ἑρμηνείαν τοῦ Βαλσαμῶνος εἰς τούς 6ον καί 7ον Κανόνας τῆς Α΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἔνθα ἀναφέρεται ἐπιγραμματικῶς: “Τόν δέ Ἱεροσολύμων, (ἔχειν) τῶν ἐν τῇ Παλαιστίνῃ ἐπαρχιῶν, τῶν ἐν Ἀραβίᾳ, καί τῶν ἐν Φοινίκῃ” (βλ. ἔνθ’ ἀνωτ., σ. 129).

3) Ἐκ τῆς Ἡμετέρας Φήμης ἐμφαίνεται ἐπίσης, ὅτι εἴμεθα Πατριάρχης Ἀραβίας, ὡς ἤδη ἔχει ἀναφερθῆ εἰς τήν ὡς ἄνω ἑρμηνείαν τοῦ Βαλσαμῶνος, ἀλλά καί ἐκ τοῦ γεγονότος, ὅτι ἡ Ἀραβική Χερσόνησος ἀποτελεῖ φυσικήν συνέχειαν τῆς 3ης Παλαιστίνης. Εἰς ἐπιβεβαίωσιν τούτων παραθέτομεν κάτωθι τόν ὑπό τοῦ Βευερηγίου ἐκδοθέντα ἀρχαιότατον κατάλογον, εἰς τόν ὁποῖον ἀναφέρονται αἱ ἐπαρχίαι ὅλων τῶν Πατριαρχείων ὡς καί τοῦ Ἡμετέρου Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων. Διά λόγους συντομίας παραλείπομεν ἐνταῦθα τάς Μητροπόλεις καί Ἐπισκοπάς τῶν τριῶν Παλαιστινῶν καί ἀναφερόμεθα εἰς τό ἐπίμαχον σημεῖον, ἤτοι εἰς τήν Ἐπαρχίαν Ἀραβίας τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων, ἥτις ἔχει ὡς ἑξῆς:

α. Βόστρα, Μητρόπολις – β. ὁ Ἀδρασός. – γ. Δία. – δ. Μήδαβα. – ε. Γέρασα. – ς. Νεύη. – ζ. Φιλαδέλφεια. – η. Ἔσβους. – θ. Νεάπολις. – ι. Φιλιππούπολις. – ια. Φενοῦτος (Ἴσως Φινώ). – ιβ. Κωνσταντίνη. – ιγ. Διονυσιάς. – ιδ. Πεντακωμία. – ιε. Τρικωμία. – ις. Κανόθας. – ιζ. Σάλτον. – ιη. Βατάνεως ἤ Κατάνεως – ιθ. Ἑξακωμία. – κ. Ἐννεακωμία. – κα. Κώμη Γωνίας. – κβ. Κώμη Χεροῦς. – κγ. Κώμη Στάνες. – κδ. Κώμη Χαβέρας (ἤ Μαχαβέρους). – κε. Κώμη Κωρεάθης. – κς. Κώμη Βιλβανοῦς. – κζ. Κώμη Κάπρων. – κη. Κώμη Πυργοαρετῶν. – κθ. Κώμη Σέτνης. – λ. Κώμη Ἀριαχῶν. – λα. Νεότης. – λβ. Κλῖμα Ἀνατολικῶν καί Δυσμῶν. – λγ. Κώμη Ἀριάθας Τράχωνος. – λδ. Κώμη Βεβδάμους  (βλ. Ράλλη & Ποτλῆ, “Σύνταγμα τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων”, τόμ. 5, Ἀθῆναι 1852, σ. 472).

Ὁ ὡς ἄνω κατάλογος ἐπιβεβαιοῦται καί εἰς τό ἔργον τοῦ Γρηγορίου Ἱεροδιακόνου τοῦ Παλαμᾶ: “Ἱεροσολυμιάς”. (βλ. “Ἱεροσολυμιάς ἤτοι ἐπίτομος Ἱστορία τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἱερουσαλήμ ἀπό τῆς θεμελιώσεως αὐτῆς ἕως τῶν νεωτάτων χρόνων” ὑπό Γρηγορίου Ἱεροδιακόνου τοῦ Παλαμᾶ, καθηγητοῦ τῆς Ἱστορίας ἐν τῇ Θεολογικῇ Σχολῇ τοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου τῶν Ἱεροσολύμων, ἐν Ἱεροσολύμοις, ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τοῦ Π. Τάφου, 1862, σσ. 376-382).

Τό αὐτό ἐπιβεβαιοῦται καί ἐκ τῆς ἐκθέσεως τοῦ Νείλου Δοξαπατρῆ: «Περί τῶν 5 Πατριαρχικῶν Θρόνων», ἡ ὁποία ἀναφέρει τά κάτωθι: “Μετά δέ ταῦτα ἐτιμήθη καί ὁ θρόνος Ἱεροσολύμων, ἀποσπασθείς τῆς ἐνορίας καί ἐξουσίας Ἀλεξανδρέων, καί γέγονεν αὐτοκέφαλος, καί κεφαλή, καί ἰσότιμος τοῖς τρισί θρόνοις· πλήν ἐτάχθη μετά τόν Ἀντιοχείας τιμᾶσθαι, καί ἀναφέρεσθαι, καί καθῆσθαι. Ἐκλήθη δέ καί πατριάρχης καί αὐτός ὁ Ἱεροσολύμων, καί τοι πρότερος ἐπίσκοπος ὤν τοῦ Καισαρείας τῆς ἐν Παλαιστίνῃ· ἡ γάρ Παλαιστίνῃ εἶχε μητρόπολιν τήν Καισάρειαν, ὑφ’ ᾗ ἐτέλει τά Ἱεροσόλυμα, ἐπισκοπή οὖσα αὐτῆς. Εἶχε δέ καί ἑτέρας μητροπόλεις, ἐχούσας ὑφ’ ἑαυτάς διαφόρους ἐπισκοπάς, ἤγουν δευτέραν τήν Σκυθόπολιν, ἤτοι Βασάν, τρίτην τήν Πέτραν, τετάρτην τήν Βόστρην, ἤτοι Ἀραβίαν. Ἔχει δέ καί αὐτοκεφάλους ἐπισκοπάς εἰκοσιπέντε, μή ἐχούσας ὑφ’ ἑαυτάς ἐπισκοπάς, ὑποκειμένας δέ τῷ θρόνῳ τῶν Ἱεροσολύμων· α΄. τήν Διοσπόλεως· β΄. τήν Ἀσκάλωνος· γ΄. τήν Ἰόππης· δ΄. τήν Γάζης· ε΄. τήν Ἀνθηδῶνος· ς΄. τήν Διοκλητιανουπόλεως· ζ΄. τήν Ἐλευθερουπόλεως· η΄. τήν Νεαπόλεως· θ΄. τήν Σεβαστῆς· ι΄. τήν Ἰορδάνου· ια΄. τήν Τιβεριάδος· ιβ΄. τήν Διοκαισαρείας· ιγ΄. τήν Μαξιμιανουπόλεως· ιδ΄. τήν Καπετωλιάδος· ιε΄. τήν Μύρου· ις΄. τήν Γαδάρου· ιζ΄. τήν Ναζαρέτ· ιη΄. τήν Θαβωρίου ὄρους· ιθ΄. τήν Κυριακουπόλεως· κ΄. τήν Ἀδρίας· κα΄. τήν Γαβάλων· κβ΄. τήν Αἰλίας· κγ΄. τήν Φαράς· κδ΄. τήν Ἑλενουπόλεως· κε΄. τήν Ὄρους Σινᾶ.” (βλ. Ράλλη & Ποτλῆ, “Σύνταγμα τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων”, τόμ. 5, Ἀθῆναι 1852, σσ. 486-490).

Εἰδικώτερον περί τοῦ Ὄρους Σινᾶ, μετά τοῦ ὁποίου αἱ σχέσεις τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων εἶναι ἀστασιάστως μαρτυρούμεναι ὑπό τῶν πηγῶν, δέον νά ληφθοῦν ὑπ’ ὄψιν ὅσα ἐξ ἀφορμῆς τῆς Συνοδικῆς κατοχυρώσεως τῶν προνομίων τῆς Μονῆς ἀναφέρει ἡ Συνοδική Ἐπιστολή τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ἱερεμίου Β’ (1565): “…συνελθόντων Συνοδικῶς τοῦ Κωνσταντινουπόλεως, τοῦ Ἀλεξανδρείας καί τοῦ Ἀντιοχείας…καί δέδωκεν ὁ Ἀντιοχείας ἀπό τῶν ὑποκειμένων τῷ ἑαυτοῦ Θρόνῳ μητροπόλεων δύο, τήν τῆς Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης καί τῆς Σκυθουπόλεως, ἀπέσπασε δέ καί ἀπό τῆς μητροπόλεως Τύρου τήν Πορφυρόπολιν, καί ἔθεντο σύνορον τόν ποταμόν τόν ἀνά μέσον Πτολεμαΐδος καί τοῦ Καρμηλίου ὄρους Ζαβουλών˙ ὡσαύτως καί ἀπό τῆς μητροπόλεως Βόστρας τῆς Αὐσίτιδος ἐπισκοπάς τέσσαρας, τήν Γαδείρων, τήν Καπετωλιάδος, τήν Ἀβίλλης καί τήν Γάβας, καί ἀφιέρωσε ταύτας εἰς Ἱεροσόλυμα, καί ἔθεντο σύνορον ἕως Αὐσίτιδος χώρας. Ὁ δέ Ἀλεξανδρείας δέδωκε καί αὐτός ἀπό τῶν ὑποκειμένων τῷ ἑαυτοῦ Θρόνῳ μητροπόλεων, τήν Βόστραν τῆς Ἀραβίας καί τήν Πέτραν, καί ἐπισκοπάς ἕξ, τήν Γάζαν, τήν Ἀσκάλωνα, τήν Ἐλευθερούπολιν, τήν Φαράν, τήν Αἰλίας καί τό Σινᾶ· ἠσφαλίσαντο δέ τό σύνθρονον τοῦ Σινᾶ ὄρους, ἵνα μηδείς καθίσῃ ἐπ’ αὐτῷ, καί ἐποίησαν σύνορον ἕως τῆς Ἐρυθρᾶς θαλάσσης.”

Εἰς τό κείμενον αὐτό ἐκφράζεται ἡ πεποίθησις τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ἱερεμίου ὅτι ἡ δικαιοδοσία τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων προεξετείνετο πρός τήν πλευράν τῆς Ἀραβίας.

Ἐπίσης παραθέτομεν τῇ Ὑμετέρᾳ Μακαριότητι καί ἀπόσπασμα ἐκ τῆς Δωδεκαβίβλου τοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Δοσιθέου, Βιβλίον Β΄ Κεφάλαιον Δ΄. Παράγραφος Ζ΄: “Περί ἀπαντήσεως ἑξαχῶς πρός τάς ἕξ ἀντιθέσεις τάς κατά τῆς πατριαρχικῆς ἀξίας τοῦ Ἱεροσολύμων, καί διά πολλῶν μαρτυριῶν καί παραθέσεων ἀποδείξεως, ὅτι ὁ Ἱεροσολύμων ἀρχαῖος Πατριάρχης ἦν τε καί ἐστί“: “…Πρός δέ τήν πέμπτην ρητέον, αὔθαδες ἄντικρύς ἐστι τό πρό τῆς ἐν Χαλκηδόνι Συνόδου μή ἐσχηκέναι τόν Ἱεροσολύμων οὔτε Ἐπαρχίαν, οὔτε Διοίκησιν, καί γάρ εἶχε· τοῦ δέ Ἀντιοχείας καί αὐτοῦ τοῦ Ἱεροσολύμων διαφερομένων περί τινων Ἐπαρχιῶν τῶν ἐν ταῖς Διοικήσεσιν αὐτῶν (καί γάρ ἐν τῇ πρώτῃ Συνόδῳ κατά Γελάσιον ἦσαν Τοποτηρηταί ὁ Ἱεροσολύμων μετά τοῦ Καισαρείας, Φοινίκης καί Ἀραβίας, ὥστε ἡ τοῦ Ἱεροσολύμων ἐξουσία ἐξαπλοῦται καί εἰς Φοινίκην καί Ἀραβίαν) ἐν δέ τῇ πρώτῃ Συνόδῳ ἐκ συμφώνου τάς Ἐπαρχίας ταύτας διαμερισαμένων, ἡ Σύνοδος ἐβεβαίωσε τήν συμφωνίαν αὐτῶν, οὐ μήν δέ τότε πρῶτον ἔλαβεν ὁ Ἱεροσολύμων Ἐπαρχίαν ἤ Διοίκησιν, καί γάρ εἰ τοῦτο ἧν ἀληθές, πῶς οὐκ ἀντέστησαν τῷ Ἱεροσολύμων ὁ Αὐτοκράτωρ, οἱ Ἄρχοντες καί ἡ τοσαύτη Οἰκουμενική Σύνοδος; ἔτι ἐν τῇ ἐν Ἐφέσῳ ληστρικῇ Συνόδῳ τῇ συνελθούσῃ πρό τῆς ἐν Χαλκηδόνι ὁ Ἰουβενάλιος εἶχε τά συνήθη πρεσβεῖα, ἤτοι ἐτέτακτο μετά τόν Ἀλεξανδρείας, ὡς δείκνυται ἐν τῇ πρώτῃ πράξει τῆς ἐν Χαλκηδόνι Συνόδου, ὅθεν ὁ Ταράσιος ἐν τῇ ἑβδόμῃ Οἰκουμενικῇ Πατριάρχην αὐτόν εἶπε, καί ὅτι κατά τήν ἀξίαν αὐτοῦ Ἔξαρχος τῆς Συνόδου ἐγένετο, πράξει πρώτῃ·…” (βλ. Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, “Δωδεκάβιβλος”, Περί τῶν ἐν Ἱεροσολύμοις Πατριαρχευσάντων, τόμ. Α΄ & Β΄, ἔκδ. Ρηγοπούλου, Θεσ/νίκη 1982, σσ. 324-325).

Ἡ δικαιοδοσία τοῦ Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ἐμφαίνεται ἐπίσης καί ἐκ τῆς προσφωνήσεως τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Νεοφύτου τοῦ 6ου (1734-1740 & 1743-1744) εἰς τήν ὑπ’ ἀριθμ. ΟΖ΄ συστατήριον αὐτοῦ ἐπιστολήν, περί: “Μοραβικῶν, τῶν καί Θεοφυλακτικῶν καλουμένων τῇ ἀνατολικῇ ἐκκλησίᾳ προσδραμόντων ὡς ὁμοφωνούντων ἡμῖν περί τό σέβας, σύστασις εἰς τούς λοιπούς Πατριάρχας εἰς τό ἀποδέχεσθαι αὐτούς ὡς εὐσεβεῖς καί ὀρθοδόξους“. Εἰς ταύτην ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως προσφωνεῖ τούς Πατριάρχας ὡς ἕπεται:

Τοῖς Μακαριωτάτοις καί Ἁγιωτάτοις τῷ τε Πάπᾳ καί Πατριάρχῃ τῆς Μεγάλης Πόλεως Ἀλεξανδρείας καί πάσης γῆς Αἰγύπτου, κ.κ. Κοσμᾶ, (πρόκειται περί τοῦ Κοσμᾶ Γ΄ 1737-1746), καί τῷ τῆς Μεγάλης Θεουπόλεως Ἀντιοχείας καί πάσης Ἀνατολῆς (οὐ σημειοῦται τό ὄνομα τοῦ Πατριάρχου τῆς Ἀντιοχείας, ἦν δέ τηνικαῦτα ὁ Σίλβεστρος 1724‐1766) καί τῷ τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἱερουσαλήμ καί πάσης Παλαιστίνης τε, Συρίας τε, καί Ἀραβίας κ.κ. Παρθενίῳ (1737-1766), καί τοῖς ὑποτελοῦσιν ἱερωτάτοις μητροπολίταις καί θεοφιλεστάτοις ἐπισκόποις τοῖς ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἀγαπητοῖς ἡμῶν συναδελφοῖς καί συλλειτουργοῖς τόν ἐν Χριστῷ ἀσπασμόν…” (βλ. Μανουήλ Γεδεών, “Κανονικαί διατάξεις” τόμ. Α΄, Κωνσταντινούπολις, 1888, σσ. 219-220).

Εἶναι ἀληθές ὅτι ἐκ τῶν πηγῶν ἀναδύονται ἱστορικαί τινες εἰδήσεις, δι’ ὧν δηλοῦται σχέσις τῶν χριστιανῶν τῆς περιοχῆς τῆς Ἀραβίας καί εἰδικώτερον τῆς Ὑεμένης μετά τῆς Συρίας, ἀλλ’ ἡ σχέσις αὕτη ἐκαλλιεργεῖτο μόνον εἰς τούς κύκλους τῶν Συροϊακωβιτῶν, ἤτοι τῶν αἱρετικῶν, εἰς οὗς ὑπῆρχον ἄλλα κριτήρια δικαιοδοσιῶν. Εἰς τήν παγιωμένην κανονικήν τάξιν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὅμως τό Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας δέν εἶχε τοιαύτην ποιμαντικήν εὐθύνην εἰς τήν Ἀραβίαν, ἀλλά εἰς τάς ἀνατολικάς ἐπαρχίας, ὡς τοῦτο διατυποῦται καί ὑπό τοῦ Νείλου Δοξαπατρῆ (ἴδε κατωτέρω).

Εἰς τήν ὡς ἐκ τῶν παρατεθεισῶν ἀναφορῶν ἀναμφισβήτητον δικαιοδοσίαν αὐτοῦ δέν ἠδυνήθη νά ἐξασκήσῃ ποιμαντικόν ἔργον τό ἡμέτερον Πατριαρχεῖον, λόγῳ τῶν ἱστορικῶν ἐν τῇ περιοχῇ ταύτῃ ἐξελίξεων, ἄχρις οὗ ἐπί τῶν ἡμερῶν ἡμῶν ἐδόθη αὐτῷ ἡ ἀφορμή, ὡς αὕτη ἐφεξῆς ἐκτίθεται:

 

Ἡμεῖς ὑπείκοντες εἰς τήν προσταγήν τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, ὑπό τήν Προεδρίαν τοῦ μακαριστοῦ προκατόχου Ἡμῶν Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κυροῦ Διοδώρου, μετέβημεν εἰς Κάταρ κατά τάς ἑορτάς τοῦ Πάσχα 1997 καί ἔκτοτε ἀνελλιπῶς διηκονοῦμεν ὡς Ἀρχιμανδρίτης τάς λειτουργικάς καί ποιμαντικάς ἀνάγκας τοῦ ποιμνίου ἡμῶν εἰς τήν ἐν λόγῳ περιοχήν. Ὁ μακαριστός Πατριάρχης Ἱεροσολύμων Διόδωρος ἐπραγματοποίησε ἐκεῖ κατά μῆνα Νοέμβριον τοῦ 1999, τῇ συνοδείᾳ Ἀρχιερέων καί λοιπῶν κληρικῶν τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου Ἱεροσολύμων ποιμαντικήν ἐπίσκεψιν, εἰς τήν ὁποίαν ἐγένετο δεκτός ὑπό τοῦ ποιμνίου καί ἐτέλεσε τήν ἀκολουθίαν τοῦ ἁγιασμοῦ εἰς τήν αἴθουσαν τοῦ ξενοδοχείου Sheraton, ἐλλείψει τότε Ἱεροῦ Ναοῦ.

Ἀπό τοῦ Πάσχα 2001 ἀντικατέστησεν Ἡμᾶς προσωρινῶς ὁ τότε Ἀρχιμανδρίτης Μακάριος, νῦν δέ Ἀρχιεπίσκοπος Κατάρων, ὁ ὁποῖος διεδέχθη Ἡμᾶς κανονικῶς μέ Συνοδικήν ἀπόφασιν ἀπό τοῦ Δεκεμβρίου τοῦ 2004.

Ἔκτοτε τό ἡμέτερον Πατριαρχεῖον ἐζήτησε καί ἔλαβε παρά τοῦ Μεγαλειοτάτου Ἐμίρη Sheikh Hamad bin Khalifa Al Thani ἔκτασιν γῆς, εἰς τήν ὁποίαν ἤρξατο, ἰδίαις αὐτοῦ χορηγίαις καί αὐταῖς εὐσεβῶν Χριστιανῶν, νά ἀνεγείρῃ ναόν τοῦ Ὁσίου Ἰσαάκ τοῦ ἀσκήσαντος ἐν Κάταρ καί τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, τελειοποιούμενον ὁσημέραι, τοῦ Ἐπισκοπείου παρ’ αὐτόν διά τήν κατοικίαν τοῦ ἑκάστοτε ἀντιπροσώπου τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου ἀνεγερθέντος καί ἤδη κατοικουμένου.

Ὁ ναός οὗτος εἶναι τό λειτουργικόν καί ἐνοριακόν κέντρον τῶν εἰς Κάταρ εὑρισκομένων Ὀρθοδόξων χριστιανῶν, ἀνεξαρτήτως οἱουδήποτε φυλετικοῦ κριτηρίου, καθ’ ὅτι τόν ἐθνοφυλετισμόν κατεδίκασεν ἡ Σύνοδος τῶν Πατριαρχῶν – Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν τό ἔτος 1872 (βλ. Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, ἐκδ. Ἐκδοτικῆς Ἀθηνῶν, τόμ. ΙΓ΄, 1977, Νεώτερος Ἑλληνισμός, ἀπό 1833 ἕως 1881, σ. 305), ἤτοι ἀνεξαρτήτως τῆς ἐθνικότητος αὐτῶν, Παλαιστινίων, Ἰορδανῶν, Συρίων, Λιβανέζων, Ἑλλήνων, Κυπρίων, Ρώσων, Σέρβων, Ρουμάνων, Βουλγάρων, Γεωργιανῶν, Ἀφρικανῶν καί λοιπῶν.

Ἡμεῖς ὡς Πατριάρχης, μετά συνοδείας Ἀρχιερέων καί λοιπῶν κληρικῶν τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου, ἐπραγματοποιήσαμεν ἀπό 12ης ἕως 17ης Ἀπριλίου τοῦ 2010, ὡσαύτως ἐπίσημον Ποιμαντικήν Ἐπίσκεψιν εἰς Κάταρ, εἰς τήν ὁποίαν συνηντήθημεν μετά μελῶν τοῦ ἡμετέρου ποιμνίου, ὡς καί μετά τοῦ Μεγαλειοτάτου Ἐμίρη Sheikh Hamad bin Khalifa Al Thani, ὅστις καί εἶχεν ἀποστείλει ἀντιπρόσωπον εἰς τήν Ἡμετέραν Ἐνθρόνισιν, ὡς καί μετά ἄλλων ἐπισήμων παραγόντων τοῦ κράτους τοῦ Κάταρ. Μετά τό πέρας τοῦ Πατριαρχικοῦ Συλλειτούργου, κατεθέσαμεν τόν θεμέλιον λίθον εἰς τόν ὑπό ἀνέγερσιν Ἱερόν Ναόν τοῦ ὁσίου Πατρός ἡμῶν Ἰσαάκ τοῦ ἀσκήσαντος ἐν Κάταρ καί τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου.

Ἡ ποιμαντική αὕτη μέριμνα τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου ἤνοιξε τόν δρόμον καί διά τάς λοιπάς Χριστιανικάς Ὁμολογίας, αἱ ὁποῖαι ἔλαβον κατά τό ἡμέτερον παράδειγμα ἔγκρισιν καί ἔκτασιν γῆς παρά τοῦ Ἐμίρη Sheikh Hamad bin Khalifa Al Thani, -οὗτινος εἴησαν τά ἔτη πολλά καί θεοφρούρητα- καί ἀνήγειρον ἑκάστη ναόν διά τά εἰς Κάταρ χριστιανικά πληρώματα αὐτῶν. Διαρκουσῶν τῶν ὡς ἄνω τούτων ἐνεργειῶν τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου, οὐδεμία παρουσία ὑπῆρχε ἐκεῖ τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας καί οὐδεμία διαμαρτυρία αὐτοῦ ἠκούσθη.

Φιλαδέλφως ὡσαύτως ὑπομιμνῄσκομεν τῇ Ὑμετέρᾳ λίαν ἀγαπητῇ καί περιποθήτῳ Ἡμῖν Μακαριότητι, ὅτι ἡ Ὑμετέρα Μητρόπολις Βαγδάτης δέν περιλαμβάνει τόν Ἀραβικόν Κόλπον, ἀλλά περιορίζεται εἰς τά ὅρια τοῦ σημερινοῦ κράτους τοῦ Ἰράκ, ὡς ἐμφαίνεται ἐκ τῆς ἐκθέσεως τοῦ Νείλου Δοξαπατρῆ: “Ὁ Ἀντιοχείας κατεῖχεν ἅπασαν τήν Ἀσίαν, καί Ἀνατολὴν, αὐτήν τε τήν Ἰνδίαν, ὅπου καί ἕως τοῦ νῦν, καθολικόν χειροτονῶν, στέλλει τόν καλούμενον Ῥωμογύρεως, καί αὐτήν τήν Περσίαν. Ἔτι καί αὐτήν τήν Βαβυλῶνα, τήν νῦν καλουμένην Βαγδᾶ· κἀκεῖ γάρ ἔστελλεν ὁ Ἀντιοχείας καθολικόν εἰς Εἰρηνούπολιν, τόν λεγόμενον Εἰρηνουπόλεως· καί τάς Ἀρμενίας, καί Ἀβασγίαν, καί Ἰβηρίαν, καί Μηδίαν, καί τήν τῶν Χαλδαίων, καί Παρθίαν, καί Ἐλαμίτας, καί Μεσοποταμίαν“. (βλ. Ράλλη & Ποτλῆ, “Σύνταγμα τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων”, τόμ. 5, Ἀθῆναι 1852, σ. 488).

Ἐκ τούτου ἐμφαίνεται εὐκρινῶς, ὅτι οὐδεμία ἀναφορά ὑπάρχει διά τό Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας εἰς τόν σημερινόν Ἀραβικόν κόλπον καί τήν σημερινήν Ἀραβικήν Χερσόνησον. Ὁ δέ τίτλος τοῦ Μητροπολίτου κ. Κωνσταντίνου ἦτο γνωστός ἀνέκαθεν ὡς Μητροπολίτου Βαγδάτης μόνον. Τοῦτον τόν τίτλον ἔλαβε κατά τήν χειροτονίαν αὐτοῦ, ὡς καί ὁ προκάτοχος αὐτοῦ μακαριστός Φώτιος Χούρη, ὁ ὁποῖος ἐπίσης ἦτο Μητροπολίτης μόνον Βαγδάτης.

Ὅσον ἀφορᾷ τήν προσθήκην τοῦ Κουβέϊτ εἰς τόν τίτλον αὐτοῦ, πρόκειται περί προφορικῆς ἀδείας, ἥτις ἐδόθη ἐκ μέρους τοῦ μακαριστοῦ προκατόχου Ἡμῶν, Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Βενεδίκτου, ὅτε κατά τό τέλος Ἰανουαρίου τοῦ ἔτους 1964 ἡμετέρα ἀντιπροσωπεία, ἀποτελουμένη ἐκ τοῦ τότε Ἀρχιεπισκόπου Ἱεραπόλεως καί μετέπειτα Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Διοδώρου, τοῦ τότε Ἱεροδιακόνου καί νῦν Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος Ἡσυχίου, καί τοῦ Οἰκονόμου π. Κωνσταντίνου Κάρμας μετέβη εἰς Δαμασκόν καί συνηντήθη μετά τοῦ τότε Πατριάρχου Ἀντιοχείας κυροῦ Θεοδοσίου ΣΤ΄, παρόντος καί τοῦ τότε Μητροπολίτου Βαγδάτης Φωτίου. Εἰς τήν συνάντησιν αὐτήν ὁ τότε Πατριάρχης Ἀντιοχείας Θεοδόσιος παρεκάλεσε τόν τότε Ἀρχιεπίσκοπον Ἱεραπόλεως Διόδωρον νά μεταφέρῃ εἰς τόν τότε Πατριάρχην Ἱεροσολύμων Βενέδικτον τήν παράκλησιν αὐτοῦ νά ἐπιτρέψῃ εἰς τόν Μητροπολίτην Βαγδάτης Φώτιον, νά μεταβαίνῃ εἰς Κουβέϊτ διά τήν ποιμαντικήν μέριμναν τῶν ἐκεῖ χριστιανῶν. Τήν παράκλησιν ταύτην διεβίβασε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἱεραπόλεως Διόδωρος εἰς τόν Πατριάρχην Ἱεροσολύμων Βενέδικτον, ὁ ὁποῖος καί ἀπεδέχθη ταύτην.

Ἄλλως τε ἤδη ἀπό τοῦ 1967 ὁ ἡμέτερος κληρικός μακαριστός νῦν Ἀρχιμανδρίτης Ἀβράμιος Ἀουάδ, ἡγούμενος ἐν Λύδδῃ καί ἐν συνεχείᾳ ἐν Χάϊφᾳ, μετέβαινεν εἰς Κουβέϊτ διά τήν ἐξυπηρέτησιν τῶν ἐκεῖ χριστιανῶν, ἀλλά καί ὁ Ἁγιοταφίτης Ἀρχιμανδρίτης Ἀνατόλιος, μετέπειτα Ἀρχιεπίσκοπος Τιβεριάδος καί Ἔξαρχος τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου ἐν Ἀθήναις, μετέβαινεν εἰς Ὑεμένην  διά τήν ἐξυπηρέτησιν τοῦ ἐκεῖ ἡμετέρου ποιμνίου, ὡς ἐμφαίνεται ἐκ τοῦ ἀρχείου τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου.

Διά τοῦτον τόν λόγον τό ἡμέτερον Πατριαρχεῖον ἐπλήρωσε τήν ἀπό ἱκανοῦ χρόνου κενωθεῖσαν Ἱεράν Μητρόπολιν Βόστρων τῆς Ἀραβίας διά τῆς ἐκλογῆς τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Βόστρων κ. Ὑμεναίου κατά τό ἔτος 1985, τόν ὁποῖον διεδέχθη ὁ νῦν Μητροπολίτης Βόστρων κ. Τιμόθεος τό 1998.

Οὐδεμία ἀντιπαράθεσις ὑπῆρξε καθ’ ὅλην τήν παρελθοῦσαν περίοδον τῶν 40 καί πλέον ἐτῶν μεταξύ τοῦ ἡμετέρου Πατριαρχείου καί τῶν μακαριστῶν προκατόχων Αὐτῆς Πατριαρχῶν Ἀντιοχείας Θεοδοσίου, Ἠλία καί Ἰγνατίου, ἀλλά ἀπ’ ἐναντίας πάντοτε διετηρήσαμεν ἀγαθάς καί ἀδελφικάς σχέσεις στενής συνεργασίας εἰς τό πλαίσιον τῆς ἀνασυγκροτήσεως τοῦ Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καί ἐν γένει.

Λυπούμεθα ὄντως μή ἐγκακοῦντες, διά τό ὅτι μόνον ἅμα τῇ προαγωγῇ τοῦ ἐπί ἔτη ἀφωσιωμένως ὑπηρετοῦντος Πατριαρχικοῦ Ἡμῶν Ἐπιτρόπου εἰς τό Ἐμιρᾶτον τοῦ Κάταρ Ἀρχιμανδρίτου κ. Μακαρίου εἰς Ἀρχιεπίσκοπον Κάταρ, διεμαρτυρήθη τό Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας καί ἐζήτησε παρ’ Ἡμῶν τήν μή ἐκτέλεσιν τῆς ἀποφάσεως τῆς περί Ἡμᾶς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου.

Εἰς ἀναβολήν ἤ ἀκύρωσιν τῆς τοιαύτης ἀποφάσεως Ἡμεῖς δέν ἠδυνάμεθα νά προβῶμεν διά τούς ὡς ἄνω ἐκτεθέντας λόγους, οἱ ὁποῖοι ἐπιβεβαιώνουν τήν κανονικήν Ἡμῶν δικαιοδοσίαν καί τάς κανονικάς Ἡμῶν ἐνεργείας εἰς τήν ὡς ἄνω περιοχήν.

Ἐκ τῶν ὡς ἄνω ἐμφαίνεται, ὅτι τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων ἔσπειρε καί ἐπότισε εἰς τήν γῆν τοῦ Κάταρ, κανονικήν δικαιοδοσίαν αὐτοῦ.

Πρός ἐπίρρωσιν τοῦ γεγονότος ὅτι τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων ἐνεργεῖ ἐν πλήρει σεβασμῷ πρός τήν ἐκκλησιαστικήν τάξιν καί τήν διατήρησιν τῆς ἐν Χριστῷ κοινωνίας καί ἑνότητος τῶν ἀδελφῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἀναφέρομεν συναφῶς, ὅτι Ἡμεῖς χάριν τῆς εἰρήνης καί τῆς ἑνότητος τῶν Ἐκκλησιῶν ὑπανεχωρήσαμεν ἐκ τῆς ληφθείσης ὑπό τοῦ προκατόχου Ἡμῶν μακαριστοῦ Πατριάρχου Ἱεροσολύμων Διοδώρου ἀποφάσεως διαποιμάνσεως τῇ ἐπιμόνῳ αἰτήσει τῶν ἐκ Παλαιστίνης καί τοῦ Χασιμιτικοῦ Βασιλείου τῆς Ἰορδανίας Ὀρθοδόξων, τῶν διαβιούντων εἰς τάς Ἡνωμένας Πολιτείας Ἀμερικῆς.

Ἔχοντες δι’ ἐλπίδος ὅτι τά ἀληθῶς καί φιλαδέλφως ἐκτιθέμενα ἐν τῇ ἀδελφικῇ Ἡμῶν ἐπιστολῇ ταύτῃ, ἔσονται ἱκανά ὅπως πείσουν τήν Ὑμετέραν λίαν ἀγαπητήν καί περισπούδαστον Ἡμῖν Γερασμίαν Μακαριότητα διά τό δίκαιον τῆς συνεχίσεως τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου τοῦ  ἡμετέρου Πατριαρχείου εἰς τό Ἐμιρᾶτον τοῦ Κάταρ, τήν Ἀραβικήν Χερσόνησον καί τόν Ἀραβικόν Κόλπον, ἐμμένομεν εἰς τήν συνέχισιν τῆς ἐν Χριστῷ στενῆς συνεργασίας τῶν ἀδελφῶν Ἡμῶν Ἐκκλησιῶν Ἱεροσολύμων καί Ἀντιοχείας πρός οἰκοδομήν τῶν Ὀρθοδόξων πληρωμάτων Ἡμῶν καί δόξαν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ ἡμῶν καί δή κατά τήν τρέχουσαν χρονικήν συγκυρίαν, καθ’ ἥν ὁ λαός τῆς Συρίας, ἰδίᾳ δέ τό χριστεπώνυμον πλήρωμα τῆς ἀδελφῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἀντιοχείας σκληρῶς δοκιμάζεται.

Ἐπί τούτοις, ἀποδιδόντες Αὐτῇ τόν ἐν Κυρίῳ ἀσπασμόν Ἡμῶν ἀπό τοῦ Παναγίου καί Ζωοδόχου Τάφου, διατελοῦμεν.

Ἐν τῇ Ἁγίᾳ Πόλει Ἱερουσαλήμ ,βιγ’ Μαρτίου ιθ’.

 

Τῆς Ὑμετέρας Γερασμίας Μακαριότητος

Ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός,

Θ Ε Ο Φ Ι Λ Ο Σ     Γ’

Πατριάρχης Ἱεροσολύμων.