1

Περίοδος τῶν µεγάλων δεινῶν

Περίοδος τῶν µεγάλων δεινῶν

null

Γ’. περίοδος τν μεγάλων δεινν διὰ τὸ Πατριαρχεῖον τῶν Ἱεροσολύμων, διήρκεσε ὑπὲρ τὴν χιλιετίαν, παρὰ τὴν εὔνοιαν διὰ τῆς ὁποίας ὁ πορθητὴς τῶν Ἱεροσολύμων, Ὁμὰρ ἴμπν Ἀλ-Χαττάπ, ἀντεμετώπισε τοὺς Χριστιανοὺς καὶ τὸν Πατριάρχην των, ἅγιον Σωφρόνιον· ὁ Χαλίφης Ὁμάρ δι’ εἰδικοῦ διατάγματος (ἀχτιναμέ) ἀνεγνώριζεν εἰς τὸν Πατριάρχην τοῦ «βασιλικο θνους» (δηλ. τῶν Ρωμηῶν) τὴν ἰδιότητα ἐθνάρχου καὶ πνευματικοῦ ἡγέτου πάντων τῶν Χριστιανῶν τῆς Παλαιστίνης, ἀκόμη καὶ τῶν ἑτεροδόξων, ὡς ἐπίσης καὶ πρεσβεῖα τιμῆς μεταξὺ πάντων τῶν Χριστιανῶν ἀρχηγῶν, προσέφερε δὲ εἰς αὐτὸν ἐγγυήσεις εὐνοίας, ἀσφαλείας καὶ φορολογικῆς ἀσυδοσίας ἀπὸ μέρους τῶν μελλόντων Μουσουλμάνων ἡγεμόνων. Ὅμως, ἔνιοι τῶν διαδόχων του, αὐθαίρετοι Ἄραβες ἡγεμόνες, ὑπῆρξαν σκληρότατοι· ἡ χριστιανικὴ κοινότης ἤρχισε νὰ πλήττεται ὑπὸ συντόνων προσπαθειῶν ἐξισλαμισμοῦ καὶ ἀφελληνισμοῦ αὐτῆς.

 

Παρὰ τὰς ἀντιξόους ἐξωτερικὰς συνθήκας, ἡ πνευματικὴ ζωὴ ἐξηκολούθει νὰ καλλιεργῆται ὑπὸ τῶν διωκομένων Χριστιανῶν, καὶ ἡ Ἐκκλησία Ἱεροσολύμων διεδραμάτισε σημαίνοντα ρόλον εἰς τὴν κατανίκησιν τῶν αἱρέσεων τοῦ Μονοθελητισμοῦ καὶ τῆς Εἰκονομαχίας, ὡς καὶ τῆς ἐμφανισθείσης διὰ πρώτην τότε φορὰν τῷ 808 εἰς Ἱεροσόλυμα φραγκοπαπικῆς αἱρέσεως τοῦ filioque· μεταξὺ τῶν πολλῶν ἀναδειχθέντων θεολόγων, ἄξιοι μνείας εἶναι ὁ Πατριάρχης ἅγιος Σωφρόνιος († 638) καὶ ὁ ἁγιοσαββίτης Ἱερομόναχος ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός († 784), μία τῶν κορυφαίων εἰς τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἱστορίαν μορφῶν τῆς θεολογίας καὶ τῆς ὑμνογραφίας.

 

Ὁ 9ος αἰών, ὅπως καὶ ὁ 8ος, ἐχαρακτηρίσθη ὑπὸ τῶν διωγμῶν κατὰ τῶν Χριστιανῶν καὶ τῶν λεηλασιῶν εἰς βάρος τῶν Προσκυνημάτων, τῶν Ναῶν, τῶν Μονῶν καὶ τῶν ἁπλῶν πιστῶν, ἐνῷ προσετέθησαν ὁ ἐμφύλιος πόλεμος μεταξὺ τῶν Ἀραβικῶν μερίδων καὶ μέτρα καταπιέσεως, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ἡ ἀπαγόρευσις τῶν λιτανειῶν καὶ τῆς διδασκαλίας τῶν ἑλληνικῶν, ὥστε διὰ τὸ ποίμνιον ἡ χρῆσις τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης περιωρίσθη εἰς τὴν λατρείαν ἐν τοῖς Ναοῖς· ἐπίσης, ἡ ἐπανειλημμένη βεβήλωσις καὶ καταστροφὴ τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῶν λοιπῶν ἱερῶν Χώρων, αἱ ἐξορίαι καὶ δολοφονίαι Πατριαρχῶν κ.ἄ. Ἡ ἀποκορύφωσις τῶν κακῶν συνετελέσθη ἐπὶ τοῦ χαλίφου Ἀλ-Χακήμ, ὁ ὁποῖος ἐξαπέλυσε τῷ 1007 διωγμόν, τὸν χείριστον πάντων τῶν μέχρι τότε. Πέραν τοῦ εὐτελισμοῦ τῶν Χριστιανῶν καὶ τῆς δημεύσεως ἱερῶν περιουσιῶν, ὁ Ναὸς τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὰ πέριξ Μοναστήρια ἠρειπώθησαν, ὡς καὶ τὸ Προσκύνημα τοῦ ἁγίου Γεωργίου ἐν Λύδδῃ, ἐνῷ τὴν κορύφωσιν τῶν διωγμῶν ἐσήμανεν ἡ λεηλασία τοῦ Σκευοφυλακίου τῆς Ἀναστάσεως καὶ ἡ ἐπιβολὴ ἐξισλαμισμοῦ διὰ φρικτῶν μαρτυρίων. Μικρὰ βελτίωσις ἐπῆλθεν ἐπὶ τοῦ διαδόχου τοῦ Χακήμ, Ἄλ Ζαχήρ, ὅτε καὶ ὁ Αὐτοκράτωρ τῆς Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταντῖνος ὁ Μονομάχος (1042-1055) συνεισέφερε σημαντικῶς εἰς τὴν ἀνοικοδόμησιν τοῦ Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως καὶ τῶν λοιπῶν ἱερῶν Τόπων· πάντως ἡ Ἐκκλησία ἐδοκιμάσθη καὶ πάλιν ὑπὸ τῆς σφοδρᾶς ἀντιπαραθέσεως τῶν Ἀράβων καὶ τῆς ἀνερχομένης δυνάμεως τῶν Σελτζούκων Τούρκων. Ἀλλαγήν τινα εἰς αὐτὴν τὴν κατάστασιν ἐπήνεγκεν ἡ ἔλευσις τῶν Σταυροφόρων ἐν ἔτει 1099, οἱ ὁποῖοι τῇ παρακινήσει τῶν Παπῶν καὶ τῶν Βασιλέων τῆς Δύσεως, διὰ πυρὸς καὶ σιδήρου κατατέμνοντες τὴν ἀνατολικὴν Ρωμαϊκὴν «Βυζαντινὴν» Αὐτοκρατορίαν εἰς μικρὰ λατινικὰ Βασίλεια, ἔφθασαν εἰς Ἱεροσόλυμα.